สวีเดนกับการเข้าสู่สังคมไร้เงินสด

Cashless society

สังคมไร้เงินสด หรือ Cashless society กำลังเป็นเทรนด์ที่มาแรงในหลายประเทศทั่วโลกที่ต่างมุ่งหน้าลดการใช้เงินสด และแทนที่การจับจ่ายใช้สอยผ่านการชำระผ่านบัตรเครดิต บัตรเดบิต หรือระบบการชำระแบบ อี-เพย์เมนท์ หรือ อี-วอลเลต ทั้งหลาย

แน่นอนว่าสังคมไร้เงินสดนั้นมีข้อดีมากมาย ไม่ว่าจะเป็นลดความเสี่ยงจากการถูกโจรกรรมเงินสด ลดความเสี่ยงจากการปลอมแปลงธนบัตร เพิ่มประสิทธิภาพในการทำธุรกรรมทางการเงินได้มากขึ้น และเมื่อการใช้จ่ายสะดวกขึ้นก็ทำให้มีการใช้จ่าย และการลงทุนของผู้บริโภคได้มากขึ้นตามไปด้วย

ประเทศที่ขึ้นชื่อว่าได้พัฒนาสู่การเป็นสังคมไร้เงินสดที่ล้ำหน้าที่สุดในโลกขณะนี้ คงหนีไม่พ้นประเทศสวีเดน ที่นี่จะเห็นป้าย “ไม่รับเงินสด” อยู่ทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นร้านอาหาร พิพิทธภัณธ์ หรือแม้แต่ธนาคาร

ในปี 2017 พบว่าปริมาณเงินสดที่หมุนเวียนอยู่ในระบบการเงินของสวีเดนนั้น ลดต่ำลงมากที่สุดเป็นประวัติการณ์นับตั้งแต่ปี 1990 และ มีชาวสวีเดนเพียง 25% เท่านั้น ที่ใช้เงินสด 1 ครั้งใน 1 สัปดาห์ และอีก 36% บอกว่าไม่เคยใช้ชำระด้วยเงินสดหรือไม่ก็ใช้เพียงครั้งหรือสองครั้งใน 1 ปี

ความรวดเร็วของการเข้าสู่สังคมไร้เงินสดของสวีเดน ถึงกับทำให้ธนาคารกลางสวีเดนกำลังพิจารณาที่ออกสกุลเงินดิจิทัลของประเทศขึ้นมาคือ “อี โครนนา” เพื่อตอบสนองกับพฤติกรรมของประชาชนที่เปลี่ยนไป แต่ธนาคารกลางสวีเดนก็ยังเห็นว่า เงินดิจิทัลอีโครนา ควรจะมาทำหน้าที่เสริม ไม่ใช่ทดแทนการใช้เงินสดทั้งหมดเสียทีเดียว เพราะว่าการเข้าสู่สังคมไร้เงินสดที่เร็วเกินไปนั้น ใช่ว่าจะมีแต่ข้อดีเท่านั้น ข้อเสียก็มีเช่นกัน

โดยการเข้าสู่สังคมไร้เงินสดที่เร็วเกินไป ก็ส่งผลกระทบต่อประชาชนบางกลุ่มของสวีเดนเช่นกัน เช่น กลุ่มคนที่มีฐานะยากจน รวมไปถึงกลุ่มคนผู้สูงอายุ ที่ต้องยอมรับว่า คนเหล่านี้ตามไม่ทัน ส่วนใหญ่ยังไม่สามารถเข้าถึงระบบดิจิทัลสมัยใหม่ได้ ทำให้คนเหล่านี้ยังจำเป็นต้องใช้เงินสดอยู่ เรื่องนี้ถึงกับทำให้ธนาคารกลางสวีเดน กำลังพิจารณาขอให้ธนาคารพาณิชย์ควรจะต้องคงการให้บริการเงินสดกับลูกค้าของธนาคารอยู่ต่อไป

เพราะว่ายังมีคนอีกกลุ่มที่ยังไม่ทันยุคทันสมัย ที่รัฐก็จะต้องไม่ลืมด้วยเช่นกัน ไม่ใช่ว่าจะผลักดันสู่สังคมไร้เงินสดอย่างไม่ลืมหูลืมตา