เช็กอิน : เนปาล เยือน “สถูปโพธินาถ” แห่งดวงตาเห็นธรรม [คลิป]

กาฐมาณฑุ มีชื่อเสียงในฐานะแหล่ง “มรดกโลก” ทางวัฒนธรรม ที่มีคุณค่าอย่างสูงทางประวัติศาสตร์และศิลปะ เมื่อ พ.ศ.2522 เพื่อให้เข้าใจชัดเจนขึ้น สำหรับแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม ตามความหมายของยูเนสโปนั้น หมายถึงเป็น 1.เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงหลักฐานของวัฒนธรรมหรืออารยธรรมที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน

2. โดดเด่นของประเภทของสิ่งก่อสร้างอันเป็นตัวแทนของการพัฒนา ทางด้านวัฒนธรรม สังคม ศิลปกรรม วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี อุตสาหกรรม ในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ และ

3. มีความคิดหรือความเชื่อที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับเหตุการณ์ หรือมีความโดดเด่นยิ่งในประวัติศาสตร์

สำหรับ วัดเจดีย์โพธินาถ หรือ พุทธนาถ (Boudhanath) ซึ่งเป็นที่ตั้งของเป็น มหาสถูปที่ใหญ่ที่สุดในเนปาล ความโดดเด่น อยู่ที่ บนเจดีย์มี “ดวงตาเห็นธรรมของพระพุทธเจ้า” ฝรั่งเรียกว่า Wisdom Eyes ปรากฎทั้ง 4 ทิศ  ภาษาของชาวพุทธ เรียกว่า ธรรมจักษุ คือ ความรู้เห็นตามเป็นจริง ด้วยปัญญา ณ ที่นี้ หมายความว่า มีเทพคอยสอดส่องดูแลเมืองอยู่ จุดเด่นคือรูปตาคิ้วทั้งสี่ด้าน

Wisdom Eyes กลายเป็นสัญลักษณ์ของเนปาล ที่มีแสดงไว้ตามสถานที่ศาสนสถาน รวมไปถึงเครื่องราง ของขลัง และยังมีปรากฎอยู่บนของที่ระลึก ของฝากจากเนปาลอีกด้วย

ช่วงที่ไปถึง เพิ่งผ่านพ้นหลังออกพรรษาไม่กี่วัน สังเกตได้ว่า บนยอดสถูก มีธงชาติไทยล้อมอยู่บนยอดเจดีย์พอดี

เพื่อให้เที่ยวได้ถึงแก่นสถูปดวงตาแห่งธรรมนี้  เพื่อนชาวเนปาล เล่าให้ฟังถึงที่มาที่ไปว่า  โดยธรรมเนียมปฏิบัติ เจดีย์หรือสถูป เป็นกษัตริย์หรือเชื้อพระวงศ์ เป็นคนสร้าง แต่สำหรับองค์โพธินาถ กลับเป็น”หญิงหม้าย” ชาวบ้านธรรมดา ที่นางฝันว่า พระโพธิสัตว์มาบอกให้สร้างสถูปบนเนินเขาแห่งนี้ นางจึงไปขอที่ดินกับกษัตริย์ ขอให้ทรงบริจาคที่ดินเท่ากับ”หนังวัว”ตัวหนึ่ง เธอใช้ความเจ้าปัญญา บวกเจ้าเล่ห์แบบศรีธนญชัยเล็กๆ ด้วยการทุบผืนหนังวัว ใช้ทั้งวิธียืด ยึดแผ่ หนังวัวตัวเดียวผืนเดียวสามารถคลุมเนินเขาแห่งนี้ได้ทั้งเนิน

กว่าจะรู้ว่า โดนความฉลาดแวะเข้าให้แล้ว!! เป็นกษัตริย์ตรัสแล้วไม่คืนคำ แค่คิดต่อคงสร้างไม่สำเร็จแน่ แต่ท้ายที่สุด “ความสามัคคี” นำมาซึ่งความสำเร็จได้ หญิงหม้ายเริ่มสร้างฐานของสถูป บรรดาชาวบ้านมากมายก็เข้ามาช่วยกันร่วมสร้าง ร่วมบริจาคทรัพย์สิน ข้าวของจำนวนมาก กลายที่เป็นอิจฉาของเหล่าชนั้นสูงและขุนนาง เห็นว่าแค่หญิงธรรมดา ความอิจฉาส่งผลให้โชคร้ายที่เธอต้องมาตายก่อนสร้างฐานสถูปเสร็จ ส่วนตัวเจดีย์ ลูกชายสี่คนของเธอช่วยกันสร้างจนเสร็จ....ปรากฎให้เห็นถึงวันนี้

คนที่ได้ไปยลสถูปโพธินาถ เมื่อขึ้นไปเดินเวียนขวารอบสถูป จะพบเห็นบริเวณรอบวัด เป็นแหล่งชุมชนของชาวพุทธมหายานจากทิเบต ที่อพยพเข้ามา ตั้งแต่ พ.ศ. 2502 เราจึงได้เห็นพระทิเบต สังเกตจากนุ่งห่มจีวรสีแดง ทั้งพระสงฆ์และเณรปรากฎอยู่ ขณะที่ผู้คนทั่วไป มีทั้งยืนแกว่งล้อมนต์พร้อมกับสวดมนต์อยู่โดยรอบ

ถือเป็นไฮไลท์ที่ไม่น่าพลาด หากลงทุนมาหมุนบทสวดมนต์ที่สลักอยู่บนกระบอกทองเหลือง รอบๆ เจดีย์ คนเนปาลบอกว่าข้างในมีกระบอกเล็กๆ ไล่เป็นชั้นๆ เมื่อใช้นิ้วมือไล้หมุนครั้งเดียว จะเท่ากับบทสวมทั้งหมดจะหมอนตามกันอยู่ภายในเป็นร้อยๆ รอบ

จุดเด่นของโลเกชั่นแห่งนี้ นอกจากรอบด้านรายล้อมด้วยร้านค้า สามารถหาที่นั่งบนหลังคาตึก ดื่มกาแฟชมบรรยากาศไป ทั้งยังมีนกพิราบ เป็นจำนวนมากที่บินขวักไขว่ เกาะอยู่บนหลังคาและร้านค้า ที่อยู่ เป็นเพราะคนพุทธ คนฮินดูใจบุญ นำอาหารมาโยนให้  เราจึงเห็นนกตีปีกบินพรึ่บๆ โยกไปย้ายมาเมื่อมีคนเอาอาหารมาป้อนนั่นเอง

ต้องถือเป็นความโชคดี ในโชคร้าย เมื่อครั้งเนปาล เกิดเหตุแผ่นดินไหว เดือนเมษายน 2558 แหล่งวัฒนธรรม โบราณสถาน โบราณวัตถุสำคัญๆ พังทลายลงไป แต่สถูปองค์สำคัญนี้กลับรอดราวปาฎิหาริย์ จากแรงสั่นสะเทือน แม้มีความเสียหายหลายจุด ก็ได้รับการบูรณะแล้ว