คุมหาเสียงโซเชียล!! กกต. ออกกฎเหล็ก กำหนด 3 โซน “พื้นที่ขาว-เทา-ดำ”

ที่อาคารเกษม อุทยาบิน (รัฐศาสตร์ 60 ปี )คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมูลนิธิฟีดรีช เนามัน จัดสัมนาทางวิชาการ "หาเสียงผ่านสื่อโซเชียล อย่างไรไม่ให้ผิดกฎหมาย" เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน โดยมี  ร.ต.อ.ชนินทร์ น้อยเล็ก ผู้อำนวยการสำนักกฎหมายและคดี สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) อธิบายถึง หลักเกณฑ์ในการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ในการหาเสียงว่า ในระเบียบคณะกรรมการเลือกตั้ง (กกต.)ได้ระบุลักษณะต้องห้ามและวิธีการให้หาเสียง กำหนดไว้ว่า ผู้สมัครพรรคการเมืองหรือผู้ใดที่หาเสียงทางอินเตอร์เน็ตได้  แต่เขียนไว้เพียงแค่นั้น เมื่อเวลาผ่านมา ปรากฏว่าสื่ออิเล็กทรอนิกส์มีผลต่อการเลือกตั้ง เห็นตัวอย่างได้จากการเลือกตั้งของสหรัฐอเมริกา พบมีความตื่นตัวอย่างมาก จึงเขียนเอาไว้ในพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งส.ส.ว่าด้วยการเลือกตั้งผู้สมัครพรรคการเมือง 2561 โดยผู้ใดสามารถที่จะหาเสียงทางอิเล็กทรอนิกส์ได้

ทั้งนี้ตนขอว่าอย่าไปเป็นกังวลอะไรมากมาย การหาเสียงทางอิเล็กทรอนิกส์ ถือเป็นช่องทางหนึ่งเท่านั้น ในพื้นปกติการหาเสียงจะต้องแสดงความคิดความเห็น เสนอนโยบาย หรือแนวทางที่จะนำพาประเทศชาติความสุขให้กับประชาชน การหาเสียงในพื้นที่ปกติใดที่มีความผิด เช่น การโจมตี ใส่ร้ายข่มขู่ หลอกลวง สัญญาว่าจะให้ การแสดงมหรสพ ถือเป็นความผิด ดังนั้นหากไปทำสิ่งเหล่านี้ใน โซเชียลมีเดีย หรือ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ ก็ถือว่ามีความผิด เช่นกัน เพียงการทำความผิดในช่องทางนี้ อาจจะเข้ากฎหมาย พรบ.คอมพิวเตอร์ หรือหมิ่นประมาทซึ่งเป็นความผิดอาญาตามกฎหมายทั่วไป

ร.ต.อ.ชนินทร์  บอกว่า สิ่งที่เป็นปัญหาและน่ากังวลมากคือการติดตามตัวผู้กระทำความผิดมาลงโทษ เปรียบสื่ออิเล็กทรอนิกส์เป็นเหมือนระบบจักรวาล แต่ประเทศไทยเป็นจุดเล็กนิดเดียวที่ไม่สามารถควบคุมจักรวาลได้ ถ้ามีการทำความผิดในโซเชียลแล้ว จะจับกุมได้อย่างไรอาจจะเป็นเรื่องที่ยาก ขณะประเทศที่เจริญแล้วยังควบคุมไม่ได้ แต่อย่างไรก็ตาม กกต.ได้วางแนวทางการหาเสียงพรรตการเมืองทางอิเล็กทรอนิกส์โดยแบ่งเป็น 3 โซน ประกอบด้วยพื้นที่โซนสีขาว คือ ช่องทางที่พูด หาเสียง เสนอนโยบาย  ทั้งนี้ พรรคการเมืองใดจะหาเสียงทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ จะต้องมาแจ้ง กกต. ว่าจะหาเสียงในช่องทางใดบ้าง จะเป็น Facebook หรือ Skype ใช้ชื่อหน้าเพจว่าอะไร ขอให้มาแจ้ง ทาง กกต.จะรวบรวมข้อมูลไว้และแจ้งประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนทราบว่า พรรคการเมืองใดจะมีการหาเสียงในช่องทางใด

ร.ต.อ.ชนินทร์ ย้ำว่า พรรคการเมือง หรือ นักการเมือง สามารถมาลงทะเบียนการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ หาเสียงกี่ช่องทางก็ได้ หรือเมื่อแจ้งแล้ว ต้องการจะเปลี่ยนแปลง หรือ เพิ่มเติมช่องทาง ก็สามารถทำได้เช่นกัน หากต้องการรักษาผลประโยชน์ของตัวเอง ต้องขยันมาแจ้ง โดยการดำเนินการดังกล่าว ป้องกันคนอื่นมา สร้างเพจปลอมของพรรคการเมือง กลั่นแกล้งผ่านสื่อออนไลน์

ร.ต.อ.ชนินทร์กล่าวว่า ส่วนโซนพื้นที่สีเทาหมายความว่าเป็นพื้นที่ของกองเชียร์หรือกองแช่งที่เข้าไปแสดงความคิดเห็นสนับสนุนหรือเข้าไปโจมตียอมรับว่าควบคุมลำบากแต่ถ้ามีการทำความผิดเกิดขึ้นผู้เสียหายที่ถูกหมิ่นประมาทหรือนักการเมืองที่ถูกใส่ร้ายต้องไปแจ้งความกับเจ้าหน้าที่ตำรวจเพื่อดำเนินคดีและพื้นที่สีดำถือว่าไร้การควบคุมบางครั้งมีต้นตอมาจากต่างประเทศก็ไม่สามารถตามไปดำเนินคดีได้

"เจ้าหน้าที่ เฟซบุ๊ก ได้เข้ามาขอพบกับประธาน กกต. ในช่วงที่ผ่านมา และมีการพูดคุยกัน โดยมีแนวโน้มว่าทางเฟซบุ๊ก จะให้ความร่วมมือเป็นอย่างดีในการปฏิบัติตามคำร้องของ กกต.ให้มีการลบและเปลี่ยนแปลงเอาออกจากระบบ ซึ่งทางเฟซบุค ยังแบ่งรับแบ่งสู้ว่าในเรื่องความผิดบางอย่างของประเทศไทย  เช่น การพูดคำหยาบ หรือ การกระทำความผิดประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112  ในประเทศทั่วโลกไม่มีความผิดในลักษณะดังกล่าว จะไม่สามารถดำเนินการให้ได้ ยกเว้นเป็นความผิดสากล เขายินดีพิจารณา เปลี่ยนแปลงแก้ไขให้ นอกจากนี้ มีเจ้าหน้าที่ เกี่ยวกับ ไลน์ และช่องทางอื่นๆ เตรียมขอพบ ประธาน กดต.เช่นกัน"ร.ต.อ.ชนินทร์กล่าว

นอกจากนี้ ได้ประสานกับ กสทช. กระทรวงเทคโนโลยีตำรวจฝ่ายปราบปรามอาชญากรรมทางคอมพิวเตอร์ มาช่วยกำหนดแนวทางร่างตัวระเบียบเกี่ยวกับการหาเสียงและตกลงกันว่าถ้ามีการกระทำความผิดเกิดขึ้น ใครมีหน้าที่ติดตามระดับไหนอย่างไร โดยทุกฝ่ายให้ความเห็นตรงกันว่า สามารถติดตามควบคุมผู้กระทำความผิดได้เพียงระดับหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถดำเนินการสั่งปิดเว็บ หรือระงับยับยั้งเว็บไซต์ได้ทั่วโลก ทั้งนี้ เป็นสิ่งที่ต้องให้ความรู้ให้กับประชาชนว่าถ้าอยากรับฟังข้อมูลที่ถูกต้องให้ฟังพื้นที่สีขาว หากไปดูพื้นที่สีเทาหรือสีดำ เป็นเรื่องที่อาจจะมีการใส่ร้ายปลอมแปลง ซึ่งไม่ใช่ของจริงผู้เสียหายก็ดำเนินคดี ส่วนผู้ที่เข้ามาดูก็จะได้ความรู้ที่ไม่ใช้ข้อเท็จจริง

สำหรับข้อห้ามการหาเสียงตั้งแต่เวลา 18.00 น. ก่อนถึงวันเลือกตั้งนั้น  ในส่วนของป้ายหาเสียง จะให้ถอดออกในพื้นที่ลงคะแนนเลือกตั้ง ส่วน ในสื่ออิเล็กทรอนิกส์ จะต้องหยุดโพสต์ทุกอย่าง ในช่วงเวลาดังกล่าว หากเป็นไปได้ จะยกเลิกเพิกถอนข้อความที่โพสต์ทั้งหมด แต่ไม่รู้วิธีการจะทำได้หรือไม่ แต่เบื้องต้น ให้หยุดโพสต์หลังเวลา 18.00 น. ข้อความเดิมโพสต์ก่อนหน้าเวลานั้น ก็ปล่อยไป 

ในส่วนการดำเนินการ ผู้ทำความผิดผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์นั้น อาศัยกระบวนการสืบสวน สอบสวนตามขั้นตอนปกติ ดูความเชื่อมโยง ว่าการโพสต์แสดงความคิดเห็น โจมตี ใส่ร้าย ข่มขู่ ของบุคคลใด เข้าข่ายกระทำความผิดส่วนตัว หรือ เชื่อมโยงไปยัง นักการเมือง พรรคการเมือง ที่รู้เห็น แต่ไม่เข้าไปยับยั้ง  ทั้งนี้ หากมีการกระทำในลักษณะดังกล่าว มีผลให้การเลือกตั้งไม่สุจริตยุติธรรม หรือผลคะแนนเปลี่ยนแปลง โดยมีโทษ จำคุก 1-10 ปี ปรับ 20,000-200,000  บาท หรือ ทั้งจำทั้งปรับ พร้อมเพิกถอนสิทธิ์เลือกตั้ง 20 ปี นอกจากนี้ยังมีความผิดตาม พรบ.คอมพิวเตอร์ ในขณะที่ นักการเมือง จะโดนอีกต่อ คือ คดีเหลือง ใบแดง  ส่วนนี้เป็นหน้าที่ของ กกต. พิจารณาการกระทำ

ร.ต.อ.ชนินทร์ ยังย้ำว่า ขณะนี้ไม่ได้อยู่ในภาวะปกติ เป็นช่วงเปลี่ยนผ่านรอยต่อ ตอนนี้ยังไม่เปิดรับผู้สมัคร มีแต่พรรคการเมือง และสมาชิกพรรค ซึ่งสามารถดำเนินกิจการทางการเมืองได้ทุกอย่าง แต่ต้องได้รับการอนุญาตจาก คสช. เนื่องจากมีข้อห้ามการดำเนินการกิจกรรมทางการเมือง ซึ่ง คสช.ค่อยผ่อนคลายขยับขยายหาสมาชิกพรรค ส่วนจะไปสิ้นสุดแค่ไหนคงตอบแทน คสช.ไม่ได้ ส่วนเรื่องหาเสียงเป็นไปไม่ได้เพราะพรรคเล็กยังไม่พร้อม ก็จะเกิดการได้เปรียบเสียเปรียบ แม้มีมาตรการควบคุมค่าใช้จ่ายในการเลือกตั้ง แต่จะก่อให้เกิดค่าใช้จ่ายเพิ่มสูงติดเพดาน อย่างไรก็ตาม ขณะนี้ยังไม่ได้กำหนดค่าใช้จ่ายในการเลือกตั้ง ซึ่งต้องเรียกพรรคการเมืองมาพูดคุย ว่าถ้าหาเสียงระดับบุคคลจะอยู่ที่จำนวนเท่าใด ระดับพรรค จำนวนเท่าไหร่ เชื่อว่า เป็นเรื่องปกติที่ไม่ให้พรรคการเมืองหาเสียงในห้วงนี้ จะเกิดความวุ่นวาย

" การลงพื้นที่หาเสียงอย่างไรก็ทำไม่ได้ ส่วน คสช.จะผ่อนคลายเมื่อใดก็ตอบยาก หากวิเคราะห์สถานการณ์ฝ่ายความมั่นคงของ กดต.ใช้คนละแบบ เอามาวัดกันไม่ได้ เมื่อ คสช.ระบุว่า ความมั่นคงไม่เรียบร้อยเราก็ทำอะไรไม่ได้ ส่วนการพิจารณาของ กกต.ว่า นักกานเมืองคนได้ทำกิจกรรมเข้าข่ายหาเสียงนั้น ช่วงนี้ใครจะทำอะไร ปล่อยให้ทำ เนื่องจากตอนนี้ยังไม่มีผู้สมัคร และ ยังไม่มีการเปิดรับ ต้องรอให้ถึงวันที่เปิดรับผู้สมัคร แล้วผลที่ทำไว้จะย้อนกลับมา เช่น การเดินคารวะแผ่นดิน ของนายสุเทพ เทือกสุบรรณ ผู้ร่วมจัดตั้งพรรครวมพลังประชาชาติไทย  การปั่นจักรยาน หรือ หาเสียงเลือกหัวหน้าพรรคการเมือง ใครทำอะไร มีหลักฐานหมด ขอให้ใจเย็นๆ" ร.ต.อ.ชนินทร์ กล่าว และชี้แจงถึง พระราชบัญญัติความมั่นคงไซเบอร์ ว่า เท่าที่ทราบ พรบ.ฉบับนี้ให้รัฐมีอำนาจในการเข้าไปตรวจสอบการสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์ค่อนข้างสูงดังนั้นการหาเสียงหากไม่ได้ทำผิดก็ไม่มีอะไรต้องปิดบัง

ร.ต.อ.ชนินทร์ กล่าวถึง ความคืบหน้าการแบ่งเขตเลือกตั้ง หลังมีคำสั่ง คสช.ที่ 16/2561 เรื่อง การขยายเวลาแบ่งเขตเลือกตั้งว่า ยังไม่ทราบแล้วเสร็จหรือไม่ ตนไม่ได้เกี่ยวข้องใสส่วนดังกล่าว แต่ทราบว่า มีเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องเข้ามาชี้แจงความคืบหน้าตลอด แต่มีความเป็นไปได้สูงว่าจะประกาศไม่เกิน 10 ธ.ค.นี้ เพราะถ้ายังไม่ประกาศจะส่งผลกระทบต่อกระบวนการจัดการเลือกตั้งทั้งระบบ การเตรียมการ จัดเจ้าหน้าที่ ขั้นตอนมีมากมาย อย่างไรก็ตาม กติกาการแบ่งเขตไม่ใช่เรื่องยาก ซึ่งมีกฎอยู่ว่า การแบ่งเขตเลือกตั้งต้องคำนึงถึงพื้นที่ให้ติดกันและจำนวนประชากรของแต่ละเขตให้ใกล้เคียงกันมากที่สุด ซึ่ง กกต.กลาง จะมีอำนาจเสนอรูปแบบการแบ่งเขตเลือกตั้ง เนื่องจากรู้สภาพพื้นที่ ส่วน กกต.กลาง จะพิจารณาแบ่งเขตเลือกตั้ง ยืนยันว่า กกต.จะหาแนวทางที่ดีที่สุดในการแบ่งเขตเลือกตั้ง เพราะหากออกมาไม่ดี จะกระทบโครงสร้างอำนาจ ถ้าออกมาน่าเชื่อถือก็จะมีความสงบเรียบร้อย ทั้งนี้มองว่า คำสั่ง คสช.ฉบับดังกล่าวอยากให้มองในแง่ดี ว่าเพื่อรองรับอำนาจของ กกต. ในพื้นที่ที่แบ่งเขตเลือกตั้งยังไม่ลงตัว  อย่าไปมองว่าจะทำให้เกิดความวุ่นวาย อย่างน้อยที่สุด การแบ่งเขตการเลือกคั้งต้องคงรูปแบบเดิมเอาไว้ คงไม่ใช่การล้างไพ่ใหม่

ร.ต.อ.ชนินทร์ เพิ่มเติมด้วยว่า สำหรับการหาเสียงนั้น ปกติระยะเวลาการหาเสียงในการเลือกตั้งทั่วไปของพรรคกานเมืองอยู่ที่ประมาณ 45 -60 วัน ซึ่ง นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรีฝ่ายกฎหมาย ระบุว่า จะคำนึงถึงเวลาการหาเสียงของพรรคการเมืองค่อนข้างมาก ถือว่าเป็นการส่งสัญญาณน่าจะเป็นการปลดล็อคหรือคลายล็อกในเร็วๆนี้