อย่าเพิ่งทิ้ง!! ยังมีค่า ”แบงก์เน่า-แบงก์ขาด” แลกคืนได้

แบงก์ 4 ลักษณะที่มี "มูลค่า"

จนวันที่ 31 กรกฎาคมที่ผ่านมา นายวสันต์ บุญอนุกูล อายุ 49 ปี หลานชายได้พายาย นางฉลวย แซ่เตียว พบ พ.ต.ท.ยุทธชัย โพธิ์รุ่ง สารวัตรสอบสวน สภ.เมืองระยอง เพื่อขอรับเงินคืน โดยผู้สื่อข่าวได้สอบถามนางฉลวย ถึงสาเหตุ ทำไมถึงนำเงินไปทิ้ง เจ้าตัวตอบว่า ธนบัตรใบละพันบาทมัดไว้โดยแบ่งสะสมไว้จากการขายลอตเตอรี่ จำนวน 117,000 บาทเก็บไว้ในตู้ไม้ที่ถูกปลวกกินพร้อมกับแบงก์ วันที่ 24 ก.ค. ได้เปิดตู้ไม้ดูพบว่าปลวกได้กัดกินตู้ไม้เกือบพัง และเงินที่อยู่ในตู้ก็ถูกปลวกกัดกิน จึงเลือกเอาแต่แบงก์ที่เสียหายน้อยไว้ แล้วนำไปแลกที่ธนาคารได้มา 6 หมื่นบาท ส่วนเงินที่เหลือ 117,000 บาท คิดว่าใช้ไม่ได้จึงได้นำไปทิ้งในถังขยะ จนมีคนไปพบเข้าและนำมาคืน  

โดยผู้อำนวยการฝ่าย สายธนบัตร ธปท. กล่าวว่า แบงก์ชำรุด มีธนาคารออมสินรับแลกอยู่ โดยเจ้าหน้าที่จะตรวจพิสูจน์ก่อนว่าเป็นธนบัตรจริง มีเนื้อแบงก์ไม่ยากเกินต่อการพิสูจน์ สามารถแลกเปลี่ยนได้เลย แต่หากยากจะพิสูจน์ ก็จะส่งเรื่องไปยัง ธปท. ถ้าเป็นไปตามเกณฑ์ทุกอย่างก็จะส่งเงินเข้าบัญชีธนาคารให้ รายละเอียดเปิดดูได้ในเว็บไซต์ของแบงก์ชาติ สิ่งที่ต้องรู้ธนบัตรชำรุด 4 แบบ ใช้ชำระหนี้ไม่ได้ แต่แลกคืนได้ ตามกฎหมาย มีต้ังแต่ธนบัตรครึ่งฉบับ หมายถึงพับครึ่งเป๊ะ แบบนี้แลกคืนได้ครึ่งราคาของหน้าแบงก์ กรณีอื่นดูที่เนื้อกระดาษ ได้ตามจำนวนเนื้อแบงก์เกินครึ่งได้เต็มราคา ถ้าฉีกขาดเป็นคนละท่อนมาต่อกัน แลกได้เต็มราคา

“แต่ที่พบบ่อยๆ คือขาดวิ่น จะขาดจากกรณีปลวกกิน ไฟไหมเ้บางส่วน สามารถแลกได้ถ้าเนื้อกระดาษเกินครึ่ง กรณีสุดท้าย ธนบัตรลบเลือน บางทีมองไม่เห็น เช่นถูกสีทา สามารถแยกสภาพออกมาได้ อาจต้องใช้วิธีตรวจพิสูจน์มากขึ้น ถ้าพบว่าเป็นธนบัตรจริงจะคืนให้เต็มราคา เป็นหลักการ”

เมื่อถามว่า ธนบัตรเก่าชำรุดก็สามารถรับแลกได้ ปัญหาคือชาวบ้านไม่รู้จะแลกที่ไหน บางธนาคารไม่รับแลกเลย ผู้อำนวยการฝ่ายตอบว่า ธนบัตรรุ่นใหม่ที่เก่า ก็สามารถแลกคืนได้ แบงก์พาณิชย์ก็รับแลกได้เลย ตามราคา กรณีไฟไหม้ ยังเห็นเป็นรูปธนบัตร ถ้าดำเป็นคาร์บอน ถ้ายังคงสภาพอาจนับจำนวนได้ ก็อาจประเมินให้ได้ ทั้งนี้ ธนบัตรไม่มีหมดอายุ ไม่มียกเลิก 

เรื่องของธนบัตร  สำหรับประชาชนทั่วไป มีจำนวนไม่น้อยซึ่งไม่ทราบว่า หากแบงก์มีการชำรุด สามารถนำไปแลกเปลี่ยนคืนได้กับทางธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) โดยมอบให้ธนาคารออมสินทุกสาขาดำเนินการแลกเปลี่ยนทุกวัน ส่วนธนาคารพาณิชย์ทั่วไป ขอความร่วมมือทำการเรื่องนี้เฉพาะวันพุธของสัปดาห์

โดยธนบัตรที่ถูกใช้มีการเปลี่ยนมือหลายครั้ง สภาพย่อมเปลี่ยนแปลงจากเดิมไปเช่นกัน อาทิ เปื่อยขาด หลุดลุ่ย เปรอะเปื้อน สีซีดจาง บางกรณีถูกสัตว์หรือแมลง เช่น หนู ปลวก กัดแทะเสียหาย ทำให้กลาเป็นธนบัตรชำรุด ไม่สามารถนำมาใช้งานได้ตามปกติ อย่างไรก็ตาม

พระราชบัญญัติเงินตรา พุทธศักราช ๒๕๐๑ มาตรา ๑๘ บัญญัติไว้ว่า ธนบัตรชำรุดไม่เป็นเงินที่ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย และได้จำแนกลักษณะของธนบัตรชำรุดเป็น 4 ลักษณะ

1) ธนบัตรครึ่งฉบับ เป็นธนบัตรที่ถูกแยกตรงกลางหรือใกล้กับกลางเป็นสองส่วนตามยืนเท่านั้น ให้รับแลกเปลี่ยนแต่ละครึ่งฉบับเพียงครึ่งราคาของราคาเต็มของธนบัตรนั้น

2) ธนบัตรต่อท่อนผิด คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนของธนบัตรฉบับอื่นมาต่อเข้าเป็นฉบับเดียวกัน  ถ้าไม่เกินสองท่อน แต่ละท่อนเป็นธนบัตรแบบและชนิดราคาเดียวกัน ให้รับแลกเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น

3) ธนบัตรขาดวิ่น คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนหนึ่งส่วนใดขาดหายไป ให้รับแลกเปลี่ยนเฉพาะเมื่อเห็นได้ประจักษ์ว่าส่วนที่เหลืออยู่มีมากกว่าครึ่งฉบับ ให้รับแลกเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น

4) ธนบัตรลบเลือน คือ ธนบัตรที่มีเหตุทำให้อ่านข้อความหรือตัวเลขไม่ได้ความ ให้รับแลกเปลี่ยนเฉพาะเมื่อการลบเลือนนั้น ไม่ถึงทำให้ไม่รู้ได้ว่าเป็นธนบัตรแท้จริง โดยให้รับเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น