ขอความชัดเจน!! ออกแบบ “หวยใหม่” เพื่อใคร เพื่ออะไร??

ประเด็นร้อนฉ่าดังกล่าว นายธนากร คมกฤส ผู้อำนวยการเครือข่ายรณรงค์หยุดพนันกองทุนภาคประชาสังคม ให้สัมภาษณ์โดยตั้งข้อสังเกตที่น่าสนใจไว้ว่า.....

"เรายังไม่ค่อยเข้าใจเหตุผลเท่าไร ในการออกผลิตภัณฑ์หวยใหม่ เหตุผลจริงคืออะไร เชื่อว่า ถ้าจะแก้สลากกินแบ่งรัฐบาลแพง ประชาชนรู้อยู่แล้วว่าแก้ไม่ได้ วิจารณ์กันมาตลอดว่า แก้โดยเพิ่มจำนวนผลิตภัณฑ์ ชัดเจนว่าไม่ได้ คิดว่าไม่ค่อยตรงไปตรงมา แต่ถ้าออกมาบอกว่า ออกผลิตภัณฑ์ใหม่ เพราะถึงเวลาที่สำนักงานสลากฯ ต้องพัฒนาผลิตภัณฑ์  สังคมอาจฟังได้ว่าโลกมันเปลี่ยนอธิบายด้วยเหตุผลมา

เพียงแต่ว่าสิ่งที่พวกตนกังวล ไม่ว่าอย่างไร สลากฯคือการพนัน เป็นการจ่ายเงินแล้วไม่ได้ของคืนมา เป็นความเสี่ยงในการอยากได้รางวัล หากจะออกผลิตภัณฑ์ใหม่ ขอให้มีความชัดเจนว่าจะควบคุมปริมาณของสลากฯ ทั้งหมดอย่างไร จะออกตัวใหม่เท่าไร ลดตัวเก่าเหลือแค่ไหน ควบคุมอย่างไร ทำไมถึงไม่พูดเรื่องพวกนี้ให้ตรงไปตรงมา มาอ้างเรื่องแก้ไขราคา มันคนละประเด็น

**ถามว่า : ถ้าขายสลากฯออนไลน์ จะแก้ปัญหา"คนกลาง" ขายต่อพ่วงเพิ่มราคาได้หรือไม่ ?

จริงๆถ้าบอกว่าจะแก้ปัญหาสลากฯแพง การใช้ระบบออนไลน์ตรงที่สุด เพียงแต่ระบบออนไลน์มาจำหน่ายสลากฯ ตัวเดิม เป็นเพียงการเปลี่ยนช่องทางจำหน่ายจากขายปลีกด้วยคน มาขายด้วยเครื่อง แต่จะแก้ปัญหาราคาแพง การเข้าถึงของเด็ก-เยาวชน แก้ปัญหาคนถูกรางวัลแล้วมาแย่งกันมันจะจบ  แต่ก็ไปมีโจทย์ใหม่ที่ต้องแก้ไขปัญหากระทบโดยตรงกับ"ผู้ค้า"

เราไม่ได้ค้านขายสลากฯออนไลน์ ขายด้วยเครื่องต้องมีแผนที่ละเอียดอ่อน เป็นไปได้ว่าขายกี่ปีที่จะเปลี่ยนจากคนเป็นเครื่อง 100%  อย่างเช่น วางไว้ 5 ปี แล้ววิธีจัดการกับผู้ได้รับผลกระทบ เพราะส่วนหนึ่งการขายด้วยเครื่อง ทำให้เกิดการลดต้นทุนที่เป็นส่วนค่าบริหารจัดการ ถือเป็นจำนวนเยอะ ตามกฎหมายคือ 17% ประมาณเป็น 10,000 ล้านบาท เอามาจัดสรรเป็นกองทุนต่างๆ มาเยียวยาผู้ค้าที่ค่อยๆ ลดไปในแต่ละปี สามารถทำได้ ทำไมถึงไม่คิดเรื่องพวกนี้

แต่การยืนยันว่าต้องออกผลิตภัณฑ์ใหม่ เพื่อแก้ปัญหา ตรงนี้ไม่เข้าใจ!!

**ถามว่า : คิดว่าจะแก้ปัญหาหวยใต้ดินได้หรือไม่?

อันนี้ยิ่งคนละเรื่องเลย กลายเป็นเอาคนละเรื่องมาปนกัน ตกลงจะแก้ปัญหาสลากฯแพง หรือจะแก้ปัญหาหวยใต้ดินกันแน่ เรื่องหวยใต้ดิน พวกเราภาคประชาชน วิธีการที่ตรงมากที่สุดคือ จัดการพวก”เจ้ามือหวย” ซึ่งจุดนี้ไม่ใช่หน้าที่ของสำนักงานสลากฯ

ถ้าจะแก้ประเด็นที่ภาคประชาชนเสียใจ คือเดิมคำสั่งของ คสช.ให้มีกองทุนสลากกินแบ่งรัฐบาล เพื่อแก้ปัญหาสังคม เป็นไปตามหลักสากล ที่หลายประเทศเขาทำ เป็นเงินที่เอามาแก้ไขปัญหาการพนันในสังคม กองทุนนี้ช่วงที่มีการแก้กฎหมาย สำนักงานกฤษฎีกาตีความว่า ไม่ใช่หน้าที่ของสำนักงานสลากฯ ที่ให้ทำหน้าที่ออกสลากฯเท่านั้น พูดง่ายๆ คือปัญหาอื่นๆ ไม่ใช่หน้าที่สำนักงานสลากฯ แต่ตอนนี้กลับมาอ้างว่า จะออกแบบหวย 2 ตัว 3 ตัว เพื่อแก้ปัญหาหวยใต้ดิน ไม่ใช่หน้าที่ของตัวเองไม่ใช่หรือ หวยใต้ดินเป็นเรื่องของตำรวจต้องไปจัดการ เราฟังแล้วก็ย้อนแย้ง

ถึงให้มีหวยบนดินขึ้นมา หวยใต้ดินก็ใช่ว่าจะหมด เพราะเจ้ามือหวยใต้ดินก็จะมีวิธีการปรับตัวอย่างไรเขาก็ต้องพยายามรักษาลูกค้าเอาไว้มีส่วนแบ่งสินเชื่อออกแบบออกมามากมาย

**ถามว่า : ถ้าพิจารณาศึกษา ประชาพิจารณ์ก่อน หากคิดว่ารวบรวมข้อมูลแล้ว มีผลิตภัณฑ์สลากฯใหม่ออกมา คิดว่าจะลดปัญหาพนันหรือไม่

มันไม่ได้ลดทันทีทันใด ต้องเข้าใจว่าตัวนี้ เป็นสินค้าเป็นการพนัน ถ้ามีการกระตุ้น มีส่วนลด แลก แจกให้ด้วยรางวัล เคยมีข่าวออกมาคนไม่เลิกเล่น เพราะไม่ใช่สินค้าจำเป็น ไม่ใช่สินค้าอุปโภคบริโภคกินแล้วอิ่ม ยิ่งมีมากยิ่งเป็นทางเลือกให้คนเล่นเยอะ หน้าที่ของสำนักงานสลากฯคือทำให้คนเล่นอยู่ในจำนวนที่เหมาะสมไม่ใช่มาเพิ่มโดยไม่มีกระบวนการควบคุมทั้งหลายทั้งปวงอันนี้ไม่ได้

การอ้างหลักอุปสงค์ อุปทาน(ดีมานด์ - ซัพพลาย)ว่า เป็นกลไกทำให้ราคาแพงตนว่า ทฤษฎีนี้ใช้ไม่ได้มันใช้ได้กับสินค้าอุปโภคบริโภคทั่วไป แต่สำหรับสินค้าที่มีผลกระทบต่อสังคม อ้างว่า ปริมาณเยอะต้องการซัพพลาย ยิ่งก่อผลกระทบมากขึ้น

เรื่องนี้ผมว่า กระทรวงการคลังคิดน้อยเกินไป  ณ ขณะนี้ ตัวเลขของคนเล่นหวยในสังคม ถ้าจำได้ไม่กี่เดือน ศูนย์วิจัยของธนาคารทีเอ็มบี (ทหารไทยเดิม)  ออกมาประกาศว่าจำนวนเงินคนเล่นหวยทั้งบนดิน ใต้ดิน สูงถึง 2.5 แสนล้านบาทเป็นเงินที่ถูกดูดออกจากครัวเรือน

จริงๆ กระทรวงการคลัง ที่ดูแลสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ต้องคิดว่า การมาออกผลิตภัณฑ์เพิ่ม โดยไม่มีการควบคุม เท่ากับเป็นการกระตุ้นให้ “เงินถูกดูดออกจากครัวเรือน”มากขึ้นหรือไม่ ทำให้เกิดปัญหาการออมในภาคครัวเรือนหายไป อยากให้คลังคิดให้ดี อย่ามุ่งแต่จะเอาเงินเข้ารัฐ โดยไม่มองภาครวมของเศรษฐกิจ

**ถามว่า : เป็นไปได้หรือไม่ ในการเปิดเล่นล็อตโต้แบบต่างประเทศ?

การทำการพนันให้ถูกกฎหมาย เป็นไปได้หมด ทำอย่างไรให้อยู่ในระดับพอเหมาะ ไม่ได้หมายความว่าเราคัดค้านถ้ามี แต่ว่า คำตอบต้องชัดว่า ระดับที่เหมาะสมแค่ไหน อย่างไร ควรจะมีในฐานะหน่วยงานของรัฐ เรื่องนี้เป็นมติคณะรัฐมนตรีด้วย จะผูกพันครม.ด้วย ควรจะศึกษาให้รอบคอบ ระดับเหมาะสมคือแค่ไหน อย่างไร

ผมอยากชี้สักนิด เพราะเกรงๆว่า กลัวเกิดการทึกทัก แล้วลัดคิวทำกันเร็ว จริงๆ ตามกฎหมายฉบับใหม่ที่ใช้กันอยู่ จะออกผลิตภัณฑ์ได้ต้องผ่านอย่างน้อย 3 ขั้นตอน 1.ต้องศึกษาผลกระทบ 2.ต้องรับฟังความคิดเห็น (ทำประชาพิจารณ์) 3.ต้องผ่านมติครม.

“กำลังกังวลว่า บอร์ดชุดของอาจารย์ธนวรรธน์ พลวิชัย ใช่คณะทำงานเพื่อศึกษาผลกระทบหรือไม่ ถ้าทึกทักว่าใช่ คณะทำงานศึกษาผลกระทบแล้ว อันนี้ไม่ควร เพราะอาจารย์ธนวรรธน์เป็นกรรมการบริหารฯ ถ้ามาทำการศึกษาผลกระทบเอง นี่ถือว่า ไม่เป็นกลาง ต้องมีคณะทำงานวิชาการที่เป็นกลาง มาศึกษาผลกระทบ ไม่ใช่สำนักงานสลากฯทำเอง โดยเฉพาะกระบวนการรับฟังความเห็น ผมได้ยินคนในสำนักงานสลากฯ ให้สัมภาษณ์อยู่ พูดว่าการทำครั้งนี้เป็นการทำตามการรับฟังความเห็นที่ทำมาแล้วครั้งที่แล้ว ซึ่งเปิดรับฟังเรื่องพ.ร.บ.กองสลากฯ อันนี้มันคนละอัน อย่าทึกทักมารับฟังครั้งที่แล้ว ถือว่ารับฟังแล้วไม่ต้องดำเนินการอีก เป็นคนละเรื่องกัน ทางเครือข่ายฯ เฝ้าระวังอยู่เพราะเป็นคนละวาระกัน"

เรื่องนี้มีผลผูกพันครม. ผมเห็นว่ารัฐบาลใหม่อยากได้ผลงานชิ้นโบแดงอันนี้หรือเข้ามาถึงก็เพิ่มหวยให้เป็นของขวัญประชาชน

**ถามว่า : ที่ผ่านมา หวย เป็นการพนันในไทย ใหญ่มากน้อย อย่างไร?

ถ้านับการพนัน 2 อันดับต้น หวย 2 - 3 ตัว(ของสำนักงานสลากฯ) เป็นอันดับ 1 ของจำนวนคนเล่น หวยใต้ดินเป็นอันดับ 2 ถ้ายังอยู่ในเงื่อนไข 15 วันออกรางวัลครั้ง ทางวิชาการถือว่า เป็น”การพนันอย่างอ่อน” พนันยังไม่สูง ทั้งที่เราออกรางวัลน้อยครั้ง เป็นเรื่องน่าชื่นชม

ถามว่ามีผลกระทบไหม การมีคนเข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องในการซื้อขายเยอะมาก ประมาณ 20-30  ล้านคนซื้อหวย พอคนเล่นเยอะ เงินก็หายจากครัวเรือนเยอะ ปีหนึ่ง 2 แสนกว่าล้านบาท มากเกิน เป็นผลกระทบแทนที่จะมีเงินใช้จ่าย ทำให้เกิดเม็ดเงินออมในระบบหายไป

มาถึงการพนันตัวเข้มๆ เป็นกลุ่มพนันฟุตบอล จ่ายเงินกันค่อนข้างสูง มีกลยุทธ์ดึง หลอกล่อคนเล่นมาก เป็นสิ่งผิดกฎหมายก็มีปัญหาเยอะ