ถอดบทเรียนสึนามิอินโดฯ ไทยเกิดยากแต่อย่าประมาท

ศ.ดร.อมร พิมานมาศ เลขาธิการสภาวิศวกร กล่าวว่า เมื่อมาวิเคราะห์ถึงสาเหตุว่าทำไมแผ่นดินไหว 7.5 แต่กลับทำให้เกิดสินามิที่มีความสูงในระดับถึง 6 เมตรได้ ปัจจัยแรกคือ แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นครั้งนี้ เป็นแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้น “บนบก” ซึ่งแตกต่างจากสึนามิที่เกิดจากแผ่นดินไหวที่ผ่านๆ มาที่มักเกิดขึ้นในทะเลลึก แล้วทำให้เกิดคลื่นกระแสน้ำ เป็นสึนามิพัดเข้ามายังชายฝั่ง และยังเกิดขึ้นจากการเคลื่อนตัวของรอยเลื่อนมีพลังอีกด้วย

ส่วนปัจจัยที่ทำให้สึนามิรุนแรง อาจเกิดแผ่นดินถล่มใต้ทะเลเนื่องจากบริเวณชายฝั่งของเมืองปาลู มีสภาพภูมิประเทศเป็นที่ลาดชันสูง จึงเป็นไปได้ว่า แผ่นดินไหวนี้ทำให้เกิดแผ่นดินถล่มในทะเล ทำให้เกิดมวลน้ำมหาศาลซัดเข้ามายังตัวเมืองปาลู รวมถึงอ่าวเป็นรูปกรวย ทำให้เกิดจุดโฟกัสคลื่นวิ่งเข้ามา ซึ่งปัจจัยเหล่านี้อยู่ระหว่างการพิสูจน์จากนักวิทยาศาสตร์

การเกิดแผ่นดินไหวบนบกก่อนที่จะเกิดสึนามินั้น ทำให้สาธารณูปโภค ไฟฟ้า โทรศัพท์ถูกทำลาย เมื่อเกิดสึนามิ แม้ว่ามีระบบแจ้งเตือนภัย แต่ระบบการส่งข้อความ sms ระบบไซเรนที่ติดตั้งตามแนวชายหาดได้รับความเสียหาย เพราะระบบเหล่านี้ได้ถูกทำลายไปตั้งแต่ตอนเกิดแผ่นดินไหวแล้ว

ปัจจุบันอินโดนิเซีย มีทุ่นตรวจจับสึนามิ 22 ทุ่น แต่หลายๆ ทุ่นที่ใช้การไม่ได้ เนื่องจากต้องมีการดูแลรักษาและมีค่าใช้จ่ายในการดูแลที่สูง ส่วนทุ่นตรวจจับของประเทศไทย นับตั้งแต่ปี 2547 ที่เกิดสึนามิครั้งใหญ่แล้ว ในปี 2549 ประเทศไทยได้ติดตั้งทุ่นตรวจจับ สึนามิจำนวน 3 ทุ่นอยู่ในฝั่งทะเลอันดามัน สำหรับทางฝั่งอ่าวไทยยังไม่น่าห่วงเรื่องสึนามิ เพราะว่าอยู่ห่างจากแนวรอยเลื่อนที่ไกลมาก ถึง 4-5 พันกิโลเมตร

นอกจากนี้ทางสภาวิศวกรเสนอสร้าง ‘อาคารหลบภัยแนวตั้ง’ จากคอนกรีตเสริมเหล็กและฝังเสาเข็มลงในดิน ให้ชาวบ้านหนีขึ้นที่สูง แต่จะไม่มีห้องใต้ดิน เพราะจะไม่ได้ยินสัญญาณ โดยมั่นใจว่าจะสามารถป้องกันอันตรายได้ โดยสึนามิในไทยจัดเป็นระดับปานปลาง มีความสูงไม่เกิน 9 เมตร ซึ่งอาคารหลบภัย คณะวิจัยได้ออกแบบรองรับสึนามิที่ความสูง 9 เมตรได้

สำหรับกรณีของประเทศไทย แนวรอยต่อของเปลือกโลกที่ทำให้เกิดแผ่นดินไหว อยู่ห่างไกลจากชายฝั่งนับพันกิโลเมตร ดังนั้นแผ่นดินไหวเองจึงไม่ได้ทำให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรง ระบบอุปกรณ์การสื่อสารต่างๆ จึงควรทำงานได้ตามปกติ

ดังนั้น ต้องเน้นเรื่องการดูแลระบบการแจ้งเตือนภัยให้ดีพอ เพราะหากระบบแจ้งเตือนภัยของเราล้มเหลว คนจะหนีไม่ทัน และหลังจากแจ้งเตือนภัยแล้ว ต้องมีแผนที่หลบภัยเพื่อให้ชาวบ้านรู้ว่าจะต้องหนีหลบภัยไปที่ไหน ตลอดจนระบบไซเรนควรมีตลอดแนวชายฝั่ง ต้องเสียงดังชัดเจน และมีหอกระจายข่าว สิ่งเหล่านี้ต้องทำงานได้ดี เมื่อมีระบบรองรับทุกอย่างดีแล้ว จำเป็นต้องมี “แผนซักซ้อม” ต้องซักซ้อมกันทุกปี โดยจะต้องไม่ประมาทและพร้อมรับมือตลอดเวลา

https://www.youtube.com/watch?v=IC7uKsHytp0