ทำไม? ‘เหมืองทอง’ ปล่อยสารหนู กระบวนการขุด บด สกัดแร่ ตัวการสำคัญ
เปิดเหตุผลว่าทำไม? ‘เหมืองทอง’ ปล่อยสารหนู รู้หรือไม่ตัวการปล่อยสำคัญสุด คือ กระบวนการขุด บด สกัดแร่ หากไม่มีระบบควบคุมที่ดี จะปล่อยสารหนูสู่สิ่งแวดล้อมจำนวนมาก
SHORT CUT
- แน่นอนว่ายังเป็นประเด็นร้อนสำหรับปัญหาแม่น้ำกก ปนเปื้อนสารหนู ซึ่งเกินค่ามาตรฐานที่กำหนดไว้ในหลายจุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ และเชียงราย
- วันนี้จะพาเปิดเหตุผลว่าทำไม? ‘เหมืองทอง’ ปล่อยสารหนู รู้หรือไม่ตัวการปล่อยสำคัญสุด
- คำตอบ คือ กระบวนการขุด บด สกัดแร่ หากไม่มีระบบควบคุมที่ดี จะปล่อยสารหนูสู่สิ่งแวดล้อมจำนวนมาก
เปิดเหตุผลว่าทำไม? ‘เหมืองทอง’ ปล่อยสารหนู รู้หรือไม่ตัวการปล่อยสำคัญสุด คือ กระบวนการขุด บด สกัดแร่ หากไม่มีระบบควบคุมที่ดี จะปล่อยสารหนูสู่สิ่งแวดล้อมจำนวนมาก
ยังเป็นประเด็นร้อนสำหรับปัญหาแม่น้ำกก ปนเปื้อนสารหนู ซึ่งเกินค่ามาตรฐานที่กำหนดไว้ในหลายจุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ และเชียงราย โดยสาเหตุหลักการปนเปื้อนสารหนู คาดว่าจะมาจากกิจกรรมเหมืองแร่ทองคำในพื้นที่ต้นน้ำของแม่น้ำกก ซึ่งมีการขุดและร่อนทอง ทำให้สารหนูถูกชะล้างลงสู่แม่น้ำ ปัญหานี้ส่งผลกระทบต่อประชาชนในพื้นที่ที่ใช้น้ำจากแม่น้ำกกในการอุปโภคบริโภค และอาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพได้
แม้ว่าเรื่องนี้จะยังแก้ไขปัญหายังไม่ได้ แต่… เชื่อว่าหลายคนกำลังสงสัยว่า ทำไม? ‘เหมืองทอง’ ปล่อยสารหนู วันนี้ #SPRiNG พาไขคำตอบ โดยข้อมูลจาก กรมควบคุมมลพิษ, กรมทรัพยากรธรณี , สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) และ World Health Organization (WHO) ระบุว่า เหมืองทองปล่อยสารหนู (Arsenic) ออกสู่สิ่งแวดล้อม เนื่องจากสารหนูเป็นองค์ประกอบที่มักพบร่วมในแร่ทองคำตามธรรมชาติ” และกระบวนการทำเหมืองอาจทำให้สารหนูถูกปลดปล่อยออกมามากขึ้น
ทั้งนี้แร่ที่พบร่วมกับทองคำ เช่น แร่ไพไรต์ (Pyrite) หรือ แร่แอสเซโนไพไรต์ (Arsenopyrite) เมื่อถูกขุดขึ้นมาแล้วสัมผัสกับอากาศและน้ำ อาจเกิดปฏิกิริยาเคมี ทำให้สารหนูละลายออกมาในรูปของสารละลายที่ปนเปื้อนในน้ำและดิน โดยสามารถสรุปสาเหตุหลักๆ ได้ดังนี้
- แร่ที่มีสารหนูปะปนอยู่แล้ว
โดยทองคำมักพบร่วมกับแร่ไพไรต์และแร่แอสเซโนไพไรต์ ซึ่งมีสารหนูเป็นองค์ประกอบ เมื่อทำเหมืองเปิดหน้าดิน จึงไปกระตุ้นให้สารหนูถูกปล่อยออก
- กระบวนการบดและแยกแร่
ซึ่งการบดแร่ให้ละเอียดเพื่อสกัดทอง จะเพิ่มพื้นที่ผิวของแร่ที่มีสารหนู ทำให้สารหนูละลายออกมาได้ง่ายขึ้นในรูปสารประกอบที่ละลายน้ำได้
- ปฏิกิริยาเคมีจากการสัมผัสอากาศและน้ำ
อย่างไรก็ตามแร่ที่มีสารหนูเมื่อสัมผัสอากาศจะเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน ทำให้สารหนูเปลี่ยนสภาพเป็นรูปที่ละลายน้ำได้ และปนเปื้อนไปในแหล่งน้ำธรรมชาติ
- ระบบจัดการน้ำเสียไม่เพียงพอ
สำหรับหากเหมืองไม่มีระบบจัดการน้ำเสียที่ดี สารหนูที่ละลายในน้ำอาจไหลลงสู่แม่น้ำ ลำธาร หรือแหล่งน้ำใต้ดิน
สำหรับผลกระทบ ก็คือ สารหนูเป็นพิษต่อสิ่งมีชีวิตทั้งมนุษย์และสัตว์ก่อให้เกิดโรคผิวหนัง มะเร็ง ระบบประสาทเสียหาย ฯลฯ เมื่อได้รับในระยะยาว สำหรับใครที่อยากทราบว่าแล้วประเทศไหนบนโลกใบนี้มีเหมืองทอง มากที่สุดในโลก คำตอบก็ คือ จีน โดยข้อมูลจาก World Gold Council (WGC) เผยว่า ช่วงปี 2023-2024 จีน ขุดทองคำมากสุดถึง ประมาณ 370-380 ตัน/ปี
- รัสเซีย – ประมาณ 320-330 ตัน/ปี
- ออสเตรเลีย – ประมาณ 310-320 ตัน/ปี
- แคนาดา
- สหรัฐอเมริกา
สำหรับปัจจัยที่ทำให้จีนมีการขุดทองคำมากที่สุดในโลก คือ จีน มีเหมืองทองสำคัญ เช่น มณฑลชานตง มณฑลเหอหนาน และเขตปกครองตนเองซินเจียง มีการสนับสนุนจากรัฐและการลงทุนเทคโนโลยีสมัยใหม่
ในส่วนของประเทศไทยมีเหมืองทองคำที่ จ.พิจิตร และพิษณุโลก ที่ยังอยู่ระหว่างการพิจารณาผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) และประชาพิจารณ์ในพื้นที่ และแหล่งแร่ทองคำในพื้นที่อื่นๆที่อาจมีศักยภาพหรืออยู่ระหว่างการสำรวจ เช่น จ.เลย อ.วังสะพุง จ.ประจวบคีรีขันธ์ จ.กาญจนบุรี จ.สุโขทัย จ.เชียงใหม่ และ จ.ลำปาง ซึ่งในประเทศไทยมีเหมืองทองคำที่ยังดำเนินการอยู่ไม่มากนัก เนื่องจากการดำเนินการเหมืองทองคำในไทยอยู่ภายใต้ข้อจำกัดด้านกฎหมายและการคัดค้านจากชุมชน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
