"ยิ่งลักษณ์" จากน้องสาว "ทักษิณ" สู่นายกฯ หญิงคนแรก

นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ก้าวขึ้นสู่การเป็นนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของไทย และนายกรัฐมนตรีคนที่ 28 หลังพรรคเพื่อไทยชนะการเลือกตั้ง และมีการประกาศนโยบายรับจำนำข้าวซึ่งถือเป็นจุดแข็งของพรรค แต่นโยบายดังกล่าวก็ถือเป็นสิ่งที่ทำให้ต้องถูกตรวจสอบจนเป็นคดีถึงศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง

นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็นสาวเหนือจากจังหวัดเชียงใหม่ และเป็นน้องสาวของนายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี จบการศึกษาคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเคนตักกี้สเตท สหรัฐอเมริกา

เริ่มต้นทำงานในบริษัทของครอบครัวชินวัตร ก่อนจะก้าวเข้าสู่แวดวงธุรกิจเครือข่ายโทรศัพท์และการสื่อสาร ซึ่งดำรงตำแหน่งประธานกรรมการบริหารบริษัทเอไอเอส ก่อนจะลาออกเมื่อกลุ่มเทมาเส็ก โฮลด์ดิงส์ ของสิงคโปร์เข้ามาซื้อหุ้น

ปี 2554 รัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ประกาศยุบสภา และนางสาวยิ่งลักษณ์ขึ้นเป็นหัวหน้าพรรคเพื่อไทยสู้ศึกเลือกตั้งและเป็นผู้ท้าชิงเก้าอี้นายกรัฐมนตรี ตลอดระยะเวลา 49 วัน ที่ลงพื้นที่หาเสียงกับประชาชน นางสาวยิ่งลักษณ์ได้ทำสัญญาประชาคมกับนโยบายที่จะยกระดับมาตรฐานชีวิต ทั้ง ค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาท, เงินเดือน 15,000บาท, รถยนต์คันแรก และนโยบายที่ครองใจประชาชนที่หวังยกระดับชีวิตอย่าง "โครงการรับจำนำข้าว"

วันที่ 3 กรกฎาคม 2554 ประชาชนลงคะแนนเสียงให้พรรคเพื่อไทยอย่างท่วมท้นได้เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล โดยมีการเลือกนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็นนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของไทย แต่ดูเหมือนการทำงานรัฐบาลของเธอไม่ได้ง่าย เมื่อเจอสารพัดม็อบที่รุมเข้ามากดดันทั้งม็อบแช่แข็งประเทศไทย ม็อบหน้ากากขาว ม็อบสวนยางที่ปิดถนนภาคใต้ ม็อบต่อต้านเขื่อนแม่วงก์

และท้ายที่สุดม็อบ กปปส.ซึ่งมีจุดเริ่มต้นจากการต่อต้าน พ.ร.บ.นิรโทษกรรม จนนางสาวยิ่งลักษณ์ต้องตัดสินใจยุบสภาในวันที่ 9 ธันวาคม 2556 และการเคลื่อนไหวของม็อบ กปปส.ยกระดับไปสู่การทำรัฐประหารโดย คสช.ในวันที่ 22 พฤษภาคม 2557

แต่วิบากกรรมทางการเมืองในคดีจำนำข้าว ทำให้ถูกฟ้องต่อศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองในข้อหา ละเลยไม่ตรวจสอบการทุจริตในโครงการรับจำนำข้าว

คดีนี้ศาลรับฟ้อง เมื่อวันที่ 19 มี.ค. 2558 หลังอัยการสูงสุดยื่นฟ้อง นางสาวยิ่งลักษณ์ ในความผิดฐานละเว้นการปฏิบัติหน้าที่ และความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ตามกฎหมาย ป.ป.ช. กรณีปล่อยปละละเลยให้เกิดการทุจริตในโครงการรับจำนำข้าว ในช่วง 28 เดือน นางสาวยิ่งลักษณ์ มาศาลทุกนัด เนื่องจากศาลกำหนดให้เข้าร่วมกระบวนการไต่สวนพยานทุกนัดตั้งแต่วันแรกถึงวันสุดท้าย

ในระหว่างนี้ นางสาวยิ่งลักษณ์ ปรากฏตัวต่อสาธารณะ และเดินทางไปหลายจังหวัดเพื่อพบแฟนคลับและมวลชนเสื้อแดงตลอด และไม่มีทีท่าว่าจะหลบหนีไปไหน กระทั่งวันที่ 25 สิงหาคม ซึ่งศาลนัดพิพากษาคดีจำนำข้าวซึ่งเป็นวันเดียวกับที่ศาลนัดฟังคำพิพากษา คดีทุจริตระบายข้าวแบบรัฐต่อรัฐ (จีทูจี) ของนายบุญทรง เตริยาภิรมย์ อดีต รมว.พาณิชย์ และนายภูมิ สาระผล อดีต รมช.พาณิชย์

วันนั้นมวลชนคนเสื้อแดง แฟนคลับ อดีตรัฐมนตรีและอดีตส.ส.พรรคเพื่อไทย ต่างเดินทางมาเพื่อให้กำลังใจนางสาวยิ่งลักษณ์ อย่างเนืองแน่น แต่ทุกคนกลับต้องรอเก้อ ไม่ปรากฏว่านางสาวยิ่งลักษณ์ เดินทางมาศาลเพื่อฟังคำตัดสิน และมีการข่าวรายงานว่าได้หลบหนีไปแล้ว ทั้งๆที่มีสื่อมวลชนปักหลักอยู่ที่บ้านพักภายในซอยโยธินพัฒนา 3 จำนวนมาก

กระทั่งต่อมาสามารถจับกุม ตำรวจ 3 นาย ที่ยอมรับสารภาพว่า ได้เป็นคนพานางสาวยิ่งลักษณ์หนี ไปเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม ก่อนการตัดสินคดี โดยมุ่งหน้าไปทางจังหวัดสระแก้ว ซึ่งเรื่องดังกล่าวอยู่ระหว่างตรวจสอบ จากตำรวจ

ก่อนวันที่ 27 กันยายน 2560 ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง อ่านคำพิพากษา คดีที่อัยการสูงสุดเป็นโจทก์ยื่นฟ้องนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ในความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการ ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต

และองค์คณะผู้พิพากษา ที่ร่วมทำคำพิพากษา 9 คน ได้มีมติเป็นเอกฉันท์ 9-0 ให้จำคุก นางสาวยิ่งลักษณ์ 5 ปี โดยไม่รอลงอาญา พร้อมกับให้ออกหมายจับใหม่ เพื่อนำตัวมารับโทษตามคำพิพากษา

สำหรับการพิจารณาของศาลฎีกาฯ ได้วินิจฉัยข้อกฎหมายที่สำคัญใน 3 ประเด็น

โดยประเด็นแรก กรณีที่ นางสาวยิ่งลักษณ์ ต่อสู้ว่าโครงการจำนำข้าวเป็นนโยบายรัฐบาล และคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ หรือ ป.ป.ช.ไม่มีอำนาจไต่สวน ศาลฎีกาฯ วินิจฉัยว่า คดีนี้กล่าวหาทำผิดต่อหน้าที่ราชการ ซึ่งเป็นประเด็นที่อยู่ในอำนาจ ป.ป.ช.ดำเนินคดีอาญาได้

ประเด็นที่สอง ศาลฎีกาฯ ได้วินิจฉัยกรณีว่า นางสาวยิ่งลักษณ์กระทำผิดตามคำฟ้องหรือไม่ โดยศาลฎีกาฯ เห็นว่า โครงการจำนำข้าว พบความผิด เช่น การสวมสิทธิจำนำข้าว ข้าวสูญหาย มีการออกใบประทวนเท็จ ข้าวหายจากโกดัง ซึ่งเป็นความผิดของเจ้าหน้าที่ และนางสาวยิ่งลักษณ์ได้หาทางป้องกัน แต่ยังฟังไม่ได้ว่าจำเลยปฏิบัติ หรือ ละเว้นการปฏิบัติเพื่อให้เกิดความเสียหาย

และประเด็นสุดท้ายการระบายข้าวแบบรัฐต่อรัฐ เรื่องนี้ศาลฎีกาฯ เห็นว่าเป็นการขายข้าวที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย และยังมีการปล่อยให้เกิดการส่งมอบข้าว ซึ่งเป็นการแสวงหาผลประโยชน์โดยไม่ชอบ เป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 157 จึงเป็นการละเว้นการปฏิบัติหน้าที่