ช่วงเทศกาลตรุษจีน พี่น้องชาวไทยเชื้อสายจีน วันหนึ่งที่สำคัญคือวันไหว้เจ้า โดยแบ่งช่วงเวลาออกเป็น 3 ช่วงเวลา แต่ละช่วงก็จะมีของไหว้ที่หลากหลายกันไป แม้ว่าในยุคปัจจุบันจะมีการเปลี่ยนแปลงลดลงไปบ้าง แต่ธรรมเนียมประเพณีนี้ก็น่าสนใจไม่น้อย เราไปทำเข้าใจรู้จักกันว่ามีอะไรกันบ้าง
อาหารไหว้ช่วงเช้า 07.00-08.00 น. ตอนเช้าชาวจีนจะนิยมไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ในบ้าน และไหว้ปุ้งเท้า ซึ่งเป็นเทพท้องถิ่นที่คนทำมาค้าขายนิยมบูชา โดยจะไหว้ด้วยเนื้อสัตว์ 3 อย่าง หรือ ซาแซ เช่น
- หมู มีความหมายถึง ความอุดมสมบูรณ์
- เป็ด มีความหมายถึง ความสามารถอันหลากหลาย ความมั่งคั่ง ความมีมาก
- ไก่ มีความหมายถึง ความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน โดยหงอนไก่ที่มีลักษณะเหมือนหมวกขุนนาง มีความหมายถึงความซื่อตรง
- ขนมเข่ง มีความหมายถึง การมีเพื่อนมาก
ของไหว้ตรุษจีน 09.00 น. ถึงก่อนเที่ยง จะเป็นการไหว้บรรพบุรุษและบรรพชน อาหารที่ไหว้มีดังนี้
อาหารคาว อาหารคาวต่าง ๆ มีความหมาย ดังต่อไปนี้
- ลูกชิ้นปลา หมายถึง ความเหลือกินเหลือใช้ ชีวิตราบรื่น
- ผัดต้นกระเทียม หมายถึง ความมั่งคั่ง มีเงินมีทองให้นับอยู่เสมอ
- ผัดตับกับกุยช่าย หมายถึง การมียศฐาบรรดาศักดิ์ ฐานะร่ำรวย
- แกงจืด หมายถึง การให้ลูกหลานมีชีวิตราบรื่น
- เป๋าฮื้อ หมายถึง ความเหลือกินเหลือใช้ มีไว้ให้ลูกหลาน
- ผัดถั่วงอก หมายถึง ความงอกงาม เจริญรุ่งเรือง
- เต้าหู้ หมายถึง การเจริญเติบโต บุญ ความสุข
- สาหร่ายทะเล หมายถึง ความโชคดี ร่ำรวย
อาหารหวาน มีความหมายต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
- ซาลาเปา หมายถึง การห่อโชคลาภมาให้ลูกหลาน
- ขนมถ้วยฟู หมายถึง ความเจริญงอกงาม
- ขนมคักท้อก้วย คือ ขนมไส้ถั่วต่าง ๆ ที่ทำเป็นลูกท้อ หมายถึง การอวยพรให้มีอายุยืนยาว
- ขนมไข่ หมายถึง การเจริญเติบโต
- ขนมอี๋ ทำจากแป้งกลม ๆ นวดแล้วเจือสีชมพู แล้วปั้นเป็นก้อนกลม ๆ ต้มกับน้ำตาล จะทำให้เคี้ยวง่าย ขนมอิ๋จึงหมายถึงความราบรื่น
- ขนมเทียน หมายถึง ความสว่างรุ่งเรือง
- ขนมเข่ง ความหวานชื่น ราบรื่นในชีวิต
- ชุดซาแซ คือ หมู เป็ด ไก่
- ข้าวสวย พูนใส่ให้ครบตามจำนวนของบรรพบุรุษ
- น้ำชา
ผลไม้ ผลไม้ต่าง ๆ ที่ไหว้ในวันตรุษจีนมีความหมายดังต่อไปนี้
- ส้ม หมายถึง โชคลาภ วาสนา มีความหมายถึงโชคดี
- กล้วย หมายถึง การมีลูกหลานมาก และเรียกโชคลาภเข้าบ้าน
- แอปเปิล หมายถึง การมีสุขภาพแข็งแรง และความสุขสงบ
- สับปะรด หมายถึง การมองเห็นได้กว้างไกล
- องุ่น หมายถึง ความมั่งคั่งและความแข็งแรง
- สาลี่ หมายถึง เงินทองไหลมาเทมา
เครื่องกระดาษ มีความหมายต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
- กระดาษเงินกระดาษทอง คนจีนเชื่อว่า เมื่อคนตายตายไปแล้ว ลูกหลานจะต้องส่งเงินทองไปให้เพื่อแสดงความกตัญญู และการเผากระดาษเงินกระดาษทอง ก็ยังหมายถึงสิริมงคลที่จะเกิดกับลูกหลานอีกด้วย
- กอจี๊ หรือ จี๊จุ๊ย หมายถึง กระดาษทองชิ้นใหญ่มีกระดาษแดงตัดเป็นตัวอักษรว่า เผ่งอัน หมายถึง ความโชคดี
- กิมจั๊ว หมายถึง กระดาษเงินกระดาษทองที่ลูกหลานนำมาทำเป็นชุด พับเป็นรูปดอกไม้ก่อนไหว้
- กิมเต้า หมายถึง ถังเงินถังทอง ใช้ไหว้เทพยดาฟ้าดิน
- กิมเตี๊ยว หรือ แท่งทอง ใช้สำหรับไหว้คนตาย
- อิมกังจัวยี่ หรือ แบงก์กงเต๊ก ใช้สำหรับเบิกทางไปสู่สวรรค์ของคนตาย
อาหารไหว้ช่วงบ่าย 13.00-15.00 น. จะเป็นการไหว้วิญญาณที่ไม่มีญาติ โดยประกอบไปด้วยเครื่องไหว้ ดังนี้
- อาหารคาว
- อาหารหวาน
- เครื่องกระดาษ