ปลากัด (Betta splendens) ที่ผู้คนในโลกเรียกกันว่า Siamese Fighting Fish หรือ Siamese Betta คือ ปลาชนิดหนึ่งของไทย ซึ่งมีลักษณะเฉพาะเป็นเอกลักษณ์ และมีประวัติความเป็นมาอยู่คู่กับสังคมไทยมาช้านาน
ความคืบหน้าการเสนอให้ "ปลากัด" เป็นปลาประจำชาติ โดยนายกฤษฎา บุญราช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ แจ้งว่า ได้เซ็นหนังสือ เพื่อเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาแล้ว เสนอปลากัดเป็นสัตว์น้ำประจำชาติ ไม่มีใครค้าน เพราะทุกคนก็เห็นด้วย จึงให้กรมประมงนำเรื่องกลับไปหารือกับคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ และกรมทรัพยสินทางปัญหาว่าจะสามารถดำเนินการได้หรือไม่ ซึ่งกรมได้อ้างอิงในเรื่องเศรษฐกิจ ผลดีกระตุ้นการส่งออก ส่วนเชิงเอกลักษณ์ที่จะเสนอต้องทำด้วยเพื่อชี้ให้เห็นความโดดเด่นของปลากัดไทย
คนไทยสมัยก่อน เลี้ยงปลากัดสำหรับเล่นพนันกัดปลา แต่ปัจจุบัน คนไทยและคนทั่วโลกต่างนิยมเลี้ยงปลากัดเป็นปลาสวยงาม
ในแง่พันธุกรรมนั้น ปลากัดทุกลักษณะในโลกนี้ล้วนมีที่มาจากสายพันธุ์เดียวกับปลากัดป่าของไทย เพียงแต่เมื่อมีการผสมคัดพันธุ์ที่ถูกต้องได้จังหวะ ลักษณะที่สวยงามหลากหลายของปลากัดซึ่งเป็นลักษณะพันธุกรรมที่ซ่อนอยู่ในปลากัดตามธรรมชาติของไทยแต่เดิม ก็จะปรากฎออกมาอย่างสวยงาม กลายเป็นความหลากหลายลักษณะของปลากัดในท้ายที่สุด
เราจึงพบเห็นปลากัดรูปแบบใหม่และสีสันใหม่ ๆ ปรากฎออกมาอยู่เสมอ แต่ทั้งหมดก็ล้วนคือ “ปลากัดไทย” ทั้งสิ้น
ประเทศไทยมีภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำและมีภูมิอากาศร้อนชื้น เราจึงพบเห็นปลากัดอยู่ทั่วไปในแอ่งน้ำตามเรือกสวนไร่นา ปลากัดจึงอยู่ในวิถีชีวิตคนไทยมาอย่างช้านาน มีหลักฐานชั้นต้นระบุไว้ชัดเจน
เรื่องของปลาดกัด พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ยังกล่าวไว้ที่ทำเนียบรัฐบาล เมื่อวันที่ 26 พฤกษภาคม พ.ศ. 2558 ว่า "ตอนเด็ก ๆ ผมชอบช้อนปลากัดเป็นประจำตามห้วยหนองคลองบึง" พร้อมกับตั้งชื่อปลากัดพันธุ์ใหม่ ซึ่งถูกพัฒนาพันธุ์โดยเกษตรกรไทยว่า "ทองประกายแสด" อีกด้วย
อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2560 คณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ ซึ่งมีนายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน ได้ปฏิเสธข้อเสนอของกรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยไม่ประกาศให้ปลากัดเป็นสัตว์น้ำประจำชาติ ด้วยเหตุผลว่า ข้อเสนอดังกล่าวนั้น ไม่มีความเกี่ยวข้องใด ๆ กับมิติเรื่องเอกลักษณ์ของชาติแต่อย่างใด
เมื่อเป็นแบบนี้ ประเทศไทยจึงเสี่ยงต่อการเสียโอกาสด้านเอกลักษณ์ของชาติในระดับนานาชาติ ทั้ง ๆ ที่ผู้คนในโลกต่างก็ยอมรับกันว่า ปลากัดเป็นสัตว์น้ำของไทยมานับร้อยปี อีกทั้งยังเสียโอกาสด้านเศรษฐกิจ ซึ่งปัจจุบันเกษตรกรไทยได้ส่งออกปลากัดไปจำหน่ายยังต่างประเทศมูลค่าปีละนับพันลัานบาทอีกด้วย
เพื่อแสดงออกถึงความภาคภูมิใจในปลากัดตัวน้อย เพื่อนร่วมชาติของเรา ซึ่งอยู่คู่กับคนไทยมาตั้งแต่บรรพบุรุษ และผู้คนทั้งโลกต่างก็ยอมรับในเอกลักษณ์ความเป็นไทยของปลากัดตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
กลุ่มผู้เลี้ยงปลากัด ได้ออกแคมเปญ change.org เชิญชวนให้ร่วมกันลงชื่อเรียกร้อง เพื่อให้รัฐบาลและคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ ประกาศว่า ปลากัด คือ สัตว์น้ำประจำชาติของประเทศไทย