เปิดสาเหตุ เพราะอะไร ราคาน้ำมัน ถึง ขึ้นๆลงๆ

“น้ำมัน” ยังคงเป็นพลังงาน ที่ถูกนำมาใช้เป็นหลักในประเทศ ถึงแม้ทุกวันนี้เราจะมีพลังงานทางเลือก เกิดขึ้นมาเยอะแล้ว อาทิ  NGV ที่มาจากก๊าซธรรมชาติ หรือพลังงานไฟฟ้า ซึ่งในเมื่อ "น้ำมัน" ยังคงเป็นพลังงานหลักอยู่ ปัญหาที่เกิดขึ้นกับน้ำมัน จึงเป็นสิ่งที่ทุกคนสนใจ และคำถามสำคัญคือ เมื่อเกิดปัญหาราคาน้ำมันที่มีความผันผวน ขึ้นๆลงๆแล้ว  จึงส่งผลกระทบมาก-น้อยแตกต่างกันไป 

ปัญหาราคาน้ำมันที่มีความผันผวน มาจากหลาย ปัจจัย เช่น ปริมาณการผลิตที่ไม่ตรงกับความต้องการใช้ หากช่วงไหนที่การผลิต (Supply) น้อยกว่าความต้องการ (Demand) ก็จะส่งผลให้ราคาเพิ่มขึ้นตามกลไกราคาตลาด เพราะคนแย่งกันซื้อนั่นเอง ในทางกลับกัน หากปริมาณความต้องการใช้ลดลง ก็จะส่งผลให้ราคาลดต่ำลง นอกจากนี้ อัตราแลกเปลี่ยนระหว่างประเทศก็มีผลด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะ ประเทศที่นำเข้าน้ำมัน อย่างเช่น ประเทศไทยที่นำเข้าน้ำมันดิบเพื่อนำมากลั่นเป็นน้ำมันสำเร็จรูป โดยมีปริมาณการนำเข้าน้ำมันดิบกว่า 80% – 90% 

•ตัวอย่างปัจจัยที่ทำให้ น้ำมันขึ้น-ลง

หากลองยกตัวอย่างให้เห็นภาพอย่างชัดเจน คือในช่วงที่มีการระบาดโควิด-19 , ภาคอุตสาหกรรม มีการผลิตสินค้าน้อยลง ทำให้มีการใช้พลังงาน-น้ำมันลดลง แต่ฝั่งของบริษัทค้าน้ำมันยังจำเป็นจะต้องผลิตน้ำมันออกมาเพราะมีการลงทุนไปแล้วในช่วงก่อนหน้า  เลยทำให้ผู้ค้าต้องแข่งกันขายออกมา ส่งผลให้ราคาน้ำมันลดลงมาเยอะ โดยเฉพาะช่วงปี 2563 ที่ราคาน้ำมันลดเหลือเพียงลิตรละสิบกว่าบาทเท่านั้น 

จากนั้นเมื่อเวลาผ่านไป พอเศรษฐกิจ เริ่มฟื้นตัว สามารถจัดการกับโควิดได้ดีขึ้น ผู้คนเริ่มเดินทาง โรงงานต่าง ๆ กลับมาผลิต และมีการซื้อ-ขายสินค้ามากขึ้น ส่งผลให้เกิดความต้องการใช้พลังงานเพิ่มขึ้นรวดเร็ว สวนทางกับการผลิตน้ำมันที่มีการชะลอตัว รวมถึงอัตราแลกเปลี่ยนเงินระหว่างประเทศ จึงทำให้ต้นทุนน้ำมันเพิ่มขึ้นและเกิดความผันผวนสูงอย่างที่เห็น แต่จะมาก-น้อยแค่ไหนก็ขึ้นอยู่กับชนิดของน้ำมันด้วยเหมือนกัน ซึ่งนี่เป็น 2 ตัวอย่างสะท้อนอุปสงค์-อุปทานได้เป็นอย่างดี และเห็นภาพชัดเจน

ส่วน ทางฝั่งบริษัทผู้ค้าน้ำมัน รายได้หลักจริง ๆ นั้นมาจากค่าการตลาด เฉลี่ยแล้วอยู่ที่ประมาณ 1.50-2 บาท ซึ่งก็ยังไม่ใช่กำไรของผู้ค้า เพราะยังจะต้องนำไปหักเป็นค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นค่าขนส่งจากโรงกลั่นไปที่คลังเก็บน้ำมัน ค่าเก็บรักษาไว้ที่คลัง ค่าขนส่งมาที่ปั๊ม ค่าใช้จ่ายในสถานีบริการ  ซึ่งตรงจุดนี้ เป็นเรื่องดีที่ในประเทศไทยมีบริษัทค้าน้ำมันหลายเจ้า ทำให้เกิดการแข่งขันกันขึ้น หากเจ้าไหนตั้งราคาไว้สูงเกินไปก็จะทำให้ขายได้ยากกว่า หรือต้องหาจุดขายที่แตกต่างนั่นเอง

• รับมืออย่างไร เมื่อราคาน้ำมันผันผวน ? 

น้ำมันเป็นพลังงานฟอสซิลที่ใช้แล้วอาจหมดไปในอนาคต มันคงจะดีกว่าหากทุกคนช่วยกันลดการใช้พลังงานในชีวิตประจำวันลง ใช้ขนส่งสาธารณะมากขึ้น ติดต่อผ่านทางออนไลน์แทนการเดินทางไปเองด้วยรถยนต์ส่วนตัว ค่อย ๆลดสัดส่วนการใช้น้ำมันให้น้อยลง

เพื่อเป็นการเตรียมพร้อมเข้าสู่ยุคของการใช้พลังงานไฟฟ้าหรือพลังงานหมุนเวียนแทน ก้าวไปตามวิวัฒนาการที่จะเปลี่ยนไปเรื่อย ๆ ตามวัฏจักรของพลังงานต่อไปในอนาคต