10 ปี "กองทุนยุติธรรม" ทุ่ม 2.2 พันล้าน ช่วย ปชช. 6 หมื่นราย สร้างโอกาสในการสู้คดี

7 พ.ย. 2568 พลตำรวจโท รุทธพล เนาวรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ในฐานะประธานคณะกรรมการกองทุนยุติธรรม พร้อมด้วย นางพงษ์สวาท นีละโยธิน ปลัดกระทรวงยุติธรรม จัดงานแถลงข่าวใหญ่ “10 ปี กองทุนยุติธรรม ช่วยเหลือเคียงข้างประชาชน” เพื่อเผยแพร่ผลสำเร็จและแผนงานเชิงรุกในการอำนวยความยุติธรรมสู่สาธารณชน โดยมีสื่อมวลชนและเครือข่ายเข้าร่วมกว่า 300 คน

พลตำรวจโท รุทธพล เนาวรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ได้กล่าวถึงนโยบายหลักที่สอดคล้องกับคำแถลงต่อรัฐสภา โดยมุ่งเน้นการยกระดับการให้ความช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายเพื่อคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ ลดการละเมิดสิทธิมนุษยชน และสร้างความเป็นธรรมในสังคม

รมว.ยุติธรรม เน้นย้ำว่า การบริหารงานของกระทรวงฯ ยึดหลัก “ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงบริการงานยุติธรรมได้อย่างรวดเร็ว ทั่วถึง และเป็นธรรม โดยเฉพาะแก่ผู้มีรายได้น้อย ซึ่งเป็นไปตามหลักการของรัฐธรรมนูญ

กองทุนยุติธรรมมีบทบาทสำคัญในการสร้าง "สังคมยุติธรรม" และ "โอกาสแห่งความเท่าเทียม" โดยไม่ได้จำกัดเพียงแค่การช่วยเหลือด้านค่าจ้างทนายความและค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดีเท่านั้น แต่ยังเป็น "ผู้แทนความยุติธรรม" ที่เคียงข้างประชาชนในทุกมิติ ผ่าน 4 ภารกิจหลัก ได้แก่ มิติต้นน้ำ (สร้างความตระหนักรู้/ให้ความรู้ทางกฎหมาย) มิติกลางน้ำ (ช่วยเหลือดำเนินคดี/ขอปล่อยชั่วคราว) และมิติปลายน้ำ (ช่วยเหลือชดเชยแก่ผู้ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน)

ผลลัพธ์ 10 ปี: 2.2 พันล้านบาท คือที่พึ่งของประชาชน

จากการรายงานผลการดำเนินงาน ปรากฏว่าตลอด 10 ปีที่ผ่านมา กองทุนยุติธรรมได้รับคำขอความช่วยเหลือจากผู้เดือดร้อนรวมทั้งสิ้น 61,613 ราย คิดเป็นเงินช่วยเหลือรวมกว่า 2,242 ล้านบาท

สำหรับปีงบประมาณ 2568 (ที่ผ่านมา) กองทุนฯ ได้รับคำขอความช่วยเหลือ 5,217 ราย เป็นเงินช่วยเหลือกว่า 227 ล้านบาท รวมถึงมีการออกหนังสือรับรองสำหรับการขอปล่อยชั่วคราวมากถึง 316 ฉบับ คิดเป็นวงเงินประกันตัวเกือบหนึ่งร้อยล้านบาท ผลการดำเนินงานดังกล่าวส่งผลให้ได้รับการประเมินความพึงพอใจจากประชาชนผู้รับบริการสูงถึง ร้อยละ 99.18

นางพงษ์สวาท นีละโยธิน ปลัดกระทรวงยุติธรรม ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า การดำเนินงานที่ผ่านมามุ่งเน้นการพัฒนาและยกระดับบริการ รวมถึงการบูรณาการเครือข่ายกับหน่วยงานสำคัญ เช่น สำนักงานตำรวจแห่งชาติ และสำนักงานอัยการสูงสุด นอกจากนี้ ยังชี้ให้เห็นว่า หากสามารถทำภารกิจมิติสุดท้าย (ต้นน้ำ) คือ การให้ความรู้ทางกฎหมายแก่ประชาชนได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ จะช่วยลดความจำเป็นในการดำเนินคดี หรือการขอปล่อยชั่วคราวได้ในที่สุด

ผลลัพธ์เหล่านี้ตอกย้ำความเชื่อมั่นต่อระบบยุติธรรมของประเทศว่า “กองทุนยุติธรรม เป็นที่พึ่งของประชาชนได้”

สำหรับก้าวต่อไปในปีที่ 11 กองทุนยุติธรรมได้กำหนดแผนการดำเนินงานเชิงรุกภายใต้กรอบแนวคิด "กองทุนยุติธรรม ช่วยเหลือเคียงข้างประชาชน" โดยใช้แนวคิด JFO ในการยกระดับการให้บริการ:

1. J - Journey of Justice (เส้นทางสู่ความยุติธรรม): ยกระดับการให้ความช่วยเหลือผ่านการทบทวนและปรับปรุงระเบียบ หลักเกณฑ์มาตรฐานการดำเนินงาน เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้ง่ายขึ้น มากขึ้น และรวดเร็วยิ่งขึ้น

2. F - Fairness for All (ความเป็นธรรมสำหรับทุกคน): ยกระดับการให้บริการครบวงจรด้วยการพัฒนา เทคโนโลยีดิจิทัล โดยนำ AI มาเป็นส่วนสำคัญในการให้บริการผ่านระบบ MSCL (MOJ Smart Complain and Legal consult) ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มดิจิทัลออนไลน์แบบเบ็ดเสร็จ (One-stop service) แพลตฟอร์มนี้ช่วยให้ประชาชนทั่วไป รวมถึงกลุ่มเปราะบาง (ผู้พิการทางสายตา/การได้ยิน และผู้สูงอายุ) สามารถยื่นคำขอ รับคำปรึกษา และติดตามสถานะได้ตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อความรวดเร็วและเป็นธรรม

3. O - Opportunity for Justice (สร้างโอกาสสู่ความเป็นธรรม): ยกระดับการปฏิบัติงานเชิงรุกผ่านการพัฒนา "ด้านบุคลากร" (เพิ่มอัตรากำลังและทักษะดิจิทัล) และ "ด้านการประชาสัมพันธ์" โดยเน้นการสื่อสารเชิงรุกสู่ชุมชนแบบเล่าเรื่อง (storytelling) เพื่อให้ประชาชน “รู้เร็ว เข้าถึง และทันเวลา”