ชาวประมงอาเซียนกระทบหนัก! จีนผลักดัน 'สร้างเขื่อน'

  จีนและ 5 ชาติอาเซียน ประชุมความร่วมมือ ‘ล้านช้าง-แม่โขง’ ในกัมพูชา ซึ่งมีการคาดกันว่า จะเกิดข้อตกลงและการลงทุนในโครงการสร้างเขื่อนมากมาย     นายสะเลห์ เหียต ชาวประมงกัมพูชา ใช้ชีวิตใต้ความปราณีของแม่น้ำโขง แม่น้ำที่หล่อเลี้ยงชีวิตคนหลายสิบล้าน แต่กำลังถูกคุกคามจากอำนาจของจีน ที่แสดงผ่านการ ‘สร้างเขื่อน’ จนเป็นแต้มต่อทางการเมืองและการทูตเหนือชาติอาเซียนหลายประเทศ นายเหียต อายุ 32 ปี อาศัยในชุมชนมุสลิมชาวจาม บนบ้านลอยน้ำ ใน จ.กันดาล โดยเขายอมรับว่า ปริมาณปลาที่จับได้ลดลงทุกปี     “ในอดีต มันมีปลาอยู่มากมาย แต่ตอนนี้เหลือน้อยลง ขณะที่อุปกรณ์ตกปลาและเรือประมงกลับเพิ่มขึ้น ชาวจามอย่างพวกเรา ทำอย่างอื่นไม่เป็นนอกจากทำประมง” - สะเลห์ เหียต ชาวประมงกัมพูชา กล่าว นี่เป็นเรื่องราวที่หมู่บ้านอีกหลายแห่งบนแม่น้ำโขงต่างเผชิญ ไม่ว่าจะเป็น เมียนมา, สปป.ลาว, ไทย, กัมพูชา และเวียดนาม ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ ตลอดความยาวเกือบ 4,800 กิโลเมตร ของแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นแม่น้ำการประมงในแผ่นดินที่ใหญ่ที่สุด เป็นรองก็เพียงแค่แม่น้ำอเมซอนเท่านั้น     รัฐบาลจีนสร้างเขื่อน 6 แห่งแล้ว ในพื้นที่แม่น้ำส่วนบน และทุ่มเงินมหาศาลกับเขื่อนอีกหลายแห่ง จาก 11 แห่ง ที่มีแผนสร้างในพื้นที่แม่น้ำส่วนล่าง องค์กรด้านสิ่งแวดล้อมเตือนว่า การสร้างเขื่อนกั้นน้ำเหล่านี้ เป็นภัยต่อประชากรปลา เพราะแทรกแซงพฤติกรรมการย้ายถิ่น และการไหลเวียนของสารอาหารและตะกอนต่าง ๆ ไม่นับภัยต่อมนุษย์หลายหมื่นชีวิตจากน้ำท่วม     มันเป็นความจริงที่ชุมชนบนลุ่มแม่น้ำโขงส่วนล่างต่างโอดครวญว่า ทรัพยากรปลาลดลงในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา จากการสร้างเขื่อน “บางคนบอกว่า มันเป็นเพราะการสร้างเขื่อน แต่ความจริงนั้น ผมไม่รู้ เราเคยจับปลาได้ 50, 60 ถึง 100 กิโลกรัมต่อวัน ในสมัยก่อน ในอัตราการจับปลาแบบเดียวกับทุกวันนี้ แต่ปัจจุบัน มันไม่เหมือนเดิมแล้ว เมื่อก่อนมีปลามาก แต่เดี๋ยวนี้ มีแต่จะน้อยลงน้อยลง” - วาย ยา ชาวประมงกัมพูชา กล่าว     ต้องยอมรับว่า จีนถือไพ่เหนือกว่า เพราะควบคุมต้นน้ำแม่น้ำโขง หรือที่เรียกว่า ล้านช้าง จีนสร้างเขื่อนต้นน้ำได้ แต่ผลกระทบไปตกกับคนปลายน้ำ เหมือนสถานการณ์ในปี 2559 ที่จีนปล่อยน้ำในเขื่อน เพื่อช่วยภัยแล้งในเวียดนาม ซึ่งเมื่อ 2 สัปดาห์ก่อน จีนและอีก 5 ประเทศอาเซียน ได้มีการประชุม ‘ล้านช้าง-แม่โขง’ โดยจีนพยายามเข้าหาประเทศเหล่านี้ด้วยเม็ดเงินลงทุน และเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำ เพื่อพยายามผลักดันการสร้างเขื่อน     แน่นอน บริษัทและองค์กรรัฐหลายแห่งในไทย, เวียดนาม และ สปป.ลาว จะได้ประโยชน์จากการลงทุนในโครงการไฟฟ้าพลังน้ำ แต่ผลกระทบจะไปตกกับผู้ที่แทบไม่ได้ส่วนแบ่งทางเศรษฐกิจเหล่านี้เลย คือ ชุมชนริมแม่น้ำโขง นั่นเอง แต่ไม่ว่าอนาคตจะเป็นอย่างไร ชาวประมงอย่าง นายเหียต ยืนกรานว่า ชีวิตเขาจะอยู่กับผืนน้ำตลอดไป “แม้จะมีปลาไม่มากเหมือนก่อน แต่เราจะทำประมงต่อไป เพราะเราไม่มีงานอื่น เราไม่มีผืนดินให้เพาะปลูก เราต้องอาศัยบนเรือตลอดชีวิต” สะเลห์ เหียต ชาวประมงกัมพูชา กล่าว