เปิดเบื้องลึก อะไรทำให้ เวเนซุเอลาผจญสถานะรัฐล้มเหลว

สิ่งที่ชาวเวเนซุเอลาต้องเผชิญ ท่ามกลางวิกฤติเศรษฐกิจและการเมือง ยาและเวชภัณฑ์ขาดแคลน ไฟดับยาวนานถึง 1 สัปดาห์ ขาดแคลนน้ำดื่ม และธนบัตรที่ไร้ค่า จุดเริ่มต้นในปี 1999 "ฮูโก ชาเวซ" จะได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีคนใหม่ ซึ่งเขามีแนวคิดรัฐสวัสดิการ จึงนำเงินจำนวนมากมาใช้กับโครงการประชานิยมแบบสุดโต่ง เพื่อเอาใจประชาชนด้วยหวังจะได้รับคะแนนเสียงสนับสนุน

แม้จะมีสัญญาณเตือนถึงปัญหาเศรษฐกิจ ทว่า รัฐบาลกลับไม่เลือกใช้นโยบายรัดเข็มขัด แต่ยังคงเดินหน้าอัดฉีดเงินเพื่อประชานิยมต่อไป แถมยังหมดเงินจำนวนมากไปกับการซื้อเครื่องบินรบ รถถัง เพื่อเสริมกองทัพ จนต้องกู้เงินจากจีนและรัสเซีย ที่สำคัญคือ บริษัทน้ำมันแห่งชาติ ก็เจอกับภาวะขาดทุน เพราะการบริหารงานที่ขาดประสิทธิภาพของรัฐบาลเวเนซุเอลา

อัตราเงินเฟ้อเวเนซุเอลา เดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมาอยู่ที่กว่า 2 ล้านเปอร์เซ็นต์ แม้รัฐบาลจะพยายามใช้มาตรการปรับธนบัตรใหม่ ตัดศูนย์ออก 5 ตัว ทำให้ธนบัตรใหม่ 1 โบลิวาร์ จะมีมูลค่าเทียบเท่าธนบัตร 100,000 โบลิวาร์เดิม แต่ธนบัตรใหม่ที่มีชื่อเรียกว่า Strong Bolivar หรือเงินโบลิวาร์ที่แข็งแกร่ง ยิ่งทำให้เศรษฐกิจไร้เสถียรภาพ และนักวิเคราะห์ก็ยังประมาณการณ์ว่าอัตราเงินเฟ้อปีนี้อาจจะแตะ 10 ล้านเปอร์เซ็นต์ก็เป็นได้

พฤษภาคม 2017 เวเนซุเอลามีการเลือกตั้งใหญ่ ที่หลายประเทศปฏิเสธยอมรับเนื่องจากความไม่โปร่งใส  และหลังนิโคลัส มาดูโรเริ่มดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีวาระที่สอง สภานิติบัญญัติเวเนซุเอลาประกาศว่าการเป็นประธานาธิบดีของมาดูโรนั้น ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ทำให้ ฆวน กวัยโด ผู้นำฝ่ายตรงข้ามประกาศตนเป็นผู้นำเวเนซูเอลาเมื่อวันที่ 23 มกราคม และจะจัดตั้งรัฐบาลรักษาการ

กวัยโดได้รับการสนับสนุนจากกว่า 50 ประเทศ ยอมรับเขาในฐานะผู้นำ  เขาลอบเดินทางไปโคลอมเบียเมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ แม้ถูกศาลสั่งห้ามเดินทางออกนอกประเทศ กวัยโดอ้างว่าเพื่อจะนำความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมกลับเข้าเวเนซุเอลา นอกจากนี้ เขาได้เดินสายพบปะผู้นำที่ให้การสนับสนุนเขาในลาตินอเมริกา และยังได้หารือกับรองประธานาธิบดีสหรัฐฯ ด้วย

ในขณะที่การเมืองในประเทศแสนวุ่นวาย ประธานาธิบดีมาดูโร ยังยืนยันว่า ประเทศของเขาไม่ได้อยู่ในภาวะวิกฤติ และกวัยโดเป็นหุ่นเชิดของสหรัฐฯ ที่จะเข้ามายึดอำนาจ ด้านผู้นำสหรัฐฯประกาศว่าเขายังไม่ตัดทางเลือกใดๆทิ้ง ที่จะขับมาดูโรออกจากตำแหน่ง และจะใช้มาตรการคว่ำบาตรเพื่อตัดรายได้รัฐบาลต่อไป

เวเนซุเอลาเป็นประเทศร่ำรวยน้ำมัน มีน้ำมันสำรองมากที่สุดในโลก แต่นี่ก็คือหนึ่งในสาเหตุของวิกฤติเศรษฐกิจ เมื่อมีน้ำมันมาก เวเนซูเอลาก็ไม่เคยนึกถึงอุตสาหกรรมอื่น และนำเข้าสินค้าแทบทุกอย่าง เมื่อรายได้จากการขายน้ำมันนับเป็น 95 เปอร์เซ็นต์ของรายได้จากการส่งออกของประเทศ ราคาน้ำมันที่ดำดิ่งลงในปี 2014

ทำให้ค่าเงินโบลิวาร์ของเวเนซูเอลาเริ่มระส่ำ ด้วยก้อนเงินเท่าเดิมที่นำเข้าสินค้าได้น้อยลง ทำให้สินค้าหลายอย่างเริ่มหายากขึ้น ร้านค้าก็ขึ้นราคาสินค้า ส่งผลให้เกิดเงินเฟ้อมากขึ้น

รัฐบาลสั่งพิมพ์ธนบัตรเพิ่มมากขึ้น และปรับอัตราค่าแรงขั้นต่ำสูงขึ้นเรื่อยๆเพื่อพยายามดึงแรงสนับสนุนจากประชาชนที่ยากจน ค่าเงินถูกลดคุณค่าอย่างรวดเร็ว  รัฐบาลเริ่มหมดเงินสด และกลายเป็นไม่ชำระหนี้กับพันธบัตรรัฐบาลบางตัว ทำให้เจ้าหนี้ไม่อยากลงทุนกับเวเนซุเอลาอีกต่อไป แล้วรัฐบาลก็พิมพ์ธนบัติเพิ่ม ยิ่งทำให้ค่าเงินโบลิวาร์ตกต่ำลงอีก

ด้าน มิเชล บาเชเลต์ ประธานคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ ได้วิพากษ์วิจารณ์ผู้นำเวเนซุเอลาว่าปราบปรามผู้เห็นต่างอย่างรุนแรง แต่ก็วิพากษ์วิจารณ์มาตรการคว่ำบาตรของสหรัฐฯ เช่นกันว่าจะมีผลกระทบโดยตรงต่อสิทธิพื้นฐานและความเป็นอยู่ดีของประชาชน และยิ่งทำให้สถานการณ์ในเวเนซุเอลาวิกฤติหนักขึ้นอีก