เฉลย! เมนูใดทำโลกร้อนน้อยสุด? คำถาม TGAT 2022 สุดปวดหัว ตอบข้อไหนดีนะ?

งงเลยทีนี้ ตอบข้อไหนดี? จู่ ๆ ก็เป็นไวรัลขึ้นมาเฉย หลัง #dek66 เข้าสอบวัดระดับ TGAT กันไปเมื่อวันที่ 10 ธันวามคมที่ผ่านมา และก็ได้มีการนำคำถามหนึ่งจากข้อสอบออกจากห้องสอบมาด้วย โดยคำถามมีอยู่ว่า

เมนูใดต่อไปนี้ ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจะและภาวะโลกร้อนมากที่สุด

1. ข้าวราดไก่ผัดกระเทียมพริกไทย
2. ราดหน้าหมู
3. สเต็กปลาแซลมอน
4. สุกี้ทะเลรวมมิตร

หลังจากมีคนนำคำถามนี้มาถามบนโลกโซเลียลหรือสื่อสังคมออนไลน์ก็เกิดประเด็นขึ้นว่า ตอบข้อไหนดี ซึ่งก็ได้มีการแสดงความคิดเห็นและการวิเคราะห์ในประเด็นคำถามนี้ที่หลากหลายมาก ๆ และยังดูเป็นคำถามที่กว้างมาก ๆ ไม่รู้จะต้องโฟกัสตรงไหนดี บทความนี้ Springnews ในคอลัมน์ Keep The World จึงไปหาคำตอบมาให้แล้ว ว่าแท้จริงแล้ว ข้อนี้ตอบอะไรกันแน่ มาวิเคราะห์และดูเฉลยไปพร้อมกันเลย

การวิเคราะห์จากอบก. (องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก)

จากการสัมภาษณ์ คุณเกียรติชาย ไมตรีวงษ์ ผู้อำนวยการองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) ว่าเมนูในข้อใดจะช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและช่วยลดโลกร้อนมากที่สุด คุณเกียรติชายได้ให้การวิเคราะห์มาว่า

อย่างแรกที่ต้องวิเคราะห์ ต้องดูก่อนคือประเภทของสัตว์ หลักการใหญ่ ๆ เลย คือพวกสัตว์ทั้งหลาย โดยเฉพาะสัตว์บก ที่การเพาะเลี้ยงจะไปเกี่ยวข้องกับการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเยอะ พวกเนื้อวัว เนื้อหมู รวมถึงปลาแซลมอนด้วย ปลาแซลมอนยิ่งหนัก เพราะเขาเลี้ยงในต่างประเทศ และก็มีการขนส่งมา

หลักของอาหารแต่ละชนิดก่อนจะได้มาซึ่งอาหาร มันจะต้องมาดูว่ามันไปเกี่ยวกับก๊าซเรือนกระจกอะไรบ้าง อันที่หนึ่งคือ ถ้ามีความเกี่ยวข้องกับการใช้พลังงานต่าง ๆ โดยเฉพาะพลังงานฟอสซิล โดยเฉพาะในเรื่องการขนส่งมันก็จะเกี่ยวข้องในการปล่อยก๊าซมาก

และอย่างที่ทราบกันคือ วัวนม วัวเนื้อ หมู ไก่ สัตว์จำพวกนี้ใช้พลังงานเยอะ ทั้งในเรื่องของการเลี้ยง อาหารที่พวกมันได้กินไป ระบบดูแลโดยรอบ และตัวของพวกมันเองก็สามารถปล่อยก๊าซมีเทน ซึ่งเป็นก๊าซประเภทหนึ่งของก๊าซเรือนกระจกเยอะมาก ก๊าซมีเทนสามารถปล่อยออกมาจากสัตว์ได้ด้วยการผายลมและอุจจาระ ซึ่งก๊าซมีเทนมีศักยภาพมากกว่าก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ถึง 28 เท่า

เรื่องนี้งานวิจัยรองรับทั่วโลกเลยว่า วัว 1 ตัวสามารปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้มากถึง 3 ตัน หรือหากเป็นวัวเนื้อก็จะน้อยลงมาหน่อย ประมาณ 1 ตันกว่า ดังนั้น ในโลกปัจจุบันจึงมีนวัตกรรมอย่าง Plant-Based กระบวนการทำนำพืชมาทำเป็นอาหารเพื่อทดแทนการเลี้ยงปศุสัตว์ ซึ่งทำให้เกิด 2 เรื่องคือ มีการทำลายป่าและมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกด้วย

ทีนี้เรามาดูกันที่ตัวอาหารได้แล้วว่า สัตว์ตัวไหนในอาหารปล่อยคาร์บอนฟุตปริ้นมากกว่ากัน จากข้อทั้งหมด สัตว์บกจะปล่อยฟุตปริ้นมากกว่าอาหารทะเล ส่วนอาหารทะเลที่ว่ามักจะมาจากธรรมชาติมากกว่า มันจะไม่ไปเกี่ยวข้องกับระบบย่อยพวกสารมีเทนอะไรต่าง ๆ เพราะฉะนั้นอาหารทะเลไม่ปล่อยก๊าซเรือนกระจก ยกเว้น มีการเพาะเลี้ยง ถ้ามีการเพาะเลี้ยงเขาจะใส่อาหาร มีการเดินทาง อย่างแซลมอนเดินทางมาจากต่างประเทศ มีก๊าซเรือนกระจกจากการเดินทาง

คำตอบสุดท้ายของคำถามนี้

ดังนั้น เมื่อเลือกดูเมนูแล้ว สุกี้ ส่วนใหญ่จะประกอบไปด้วยพืชซะมากกว่าและก็เป็นอาหารทะเล แต่ต้องเป็นอาหารทะเลที่ไม่เพาะเลี้ยง จึงจะปล่อยคาร์บอนน้อยกว่า ดังนั้น ในส่วนของอบก. จะขอเลือกข้อ 4 สุกี้ทะเลรวมมิตร เนื่องจาก อาหารทะเล ไม่ได้มาจากการเพาะเลี้ยง และสามารถเก็บมาได้ตามธรรมชาติ (ประมงพื้นบ้านและประมงพาณิชย์) จึงไม่ต้องใช้การเดินทางมากและใช้โรงเรือนหรือฟาร์มขนาดใหญ่ในการดูแล  

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• นิวซีแลนด์จ่อเก็บภาษีปล่อยก๊าซมีเทนจากวัว แกะ หวังลดปล่อยก๊าซเรือนกระจก

• จะเป็นอย่างไร ถ้ามีการเก็บภาษีเนื้อ ราคาอาหารสูงขึ้น เพื่อลดโลกร้อน

• Plant Based ต่างกับอาหารเจอย่างไร ช่วยลดโลกร้อนได้จริงไหม?

• อาหารแห่งอนาคต อาหารจานโปรดของคุณจะยังเหมือนเดิมไหมในปี 2050

• วิกฤตอาหารโลก 44 ประเทศต้องการช่วยเหลือด่วน เกิดอะไรขึ้น?

หากถามว่า ปลาแซลมอนก็เป็นอาหารทะเลเหมือนกัน หรืออาจสามารถเลี้ยงในประเทศไทยได้ ทำไมถึงไม่ใช่ข้อที่ถูก

หากไปดูที่กระบวนการเลี้ยงจริง ๆ แซลมอนส่วนใหญ่จะเป็นในรูปแบบของการนำเข้ามาจากต่างประเทศ ใช้พลังงานเยอะมาก ๆ ในการเดินทางทั้งจากเครื่องบินและเรือ อีกทั้ง แซลมอนต้องมีการคัดเกรดและเลี้ยงอย่างดีเพื่อให้ได้คุณภาพ ก็จะมีโรงเรือนเฉพาะสำหรับการเลี้ยง

หากเลี้ยงในประเทศไทยก็เช่นเดียวกัน จะต้องมีการสร้างฟาร์มหรือโรงเรือนในการเพาะเลี้ยง ต้องให้อาหาร ต้องใช้แสงไฟ ต้องใช้พัดลมหรือแอร์ในการเลี้ยงเพื่อควบคุมอุณหภูมิ ซึ่งจะทำให้เราต้องสิ้นเปลิงทั้งเชื้อเพลิงฟอสซิลจากการเดินทางและพลังงานไฟฟ้าที่ใช้ในการเพาะเลี้ยงมหาศาลอีกด้วย

คิดว่าการตั้งคำถามแบบนี้กับเด็กยากไปหรือไม่?

คุณเกียรติชายตอบว่า ยากครับ ยากมาก ๆ แต่มันก็เป็นการประกายเหมือนกันนะครับ ทำให้กระแสความสนใจเรื่องนี้มันมี แต่ว่ามันก็ทำให้เราต้องกลับมาสร้างระบบการศึกษาเรื่องพวกนี้อย่างจริงจัง ผมว่าก็ดีเหมือนกัน แต่ถ้าเป็นแบบนี้ทางภาครัฐเองก็ต้องกระตุ้นใส่เรื่องนี้ไปในหลักสูตรไปอยู่ในการเรียนการสอนมากขึ้น เพราะเป็นเรื่องที่ดีที่ผู้บริโภคทั้งหลายเริ่มมาตระหนักในเรื่องพวกนี้ ดีเลย ซึ่งก็เป็นนิมิตหมาย เป็นไวรัลได้ก็ดีนะ

สรุปจากผู้เขียน

ตัวเลือกข้อ 1 และข้อ 2 ประกอบไปด้วยสัตว์เลี้ยงบนบก คือ หมูกับไก่ หมูกับไก่เป็นสัตว์เลี้ยงในฟาร์มที่ใช้ทั้งพื้นที่เยอะ ใช้พลังงานเยอะ และยังสามารถปล่อยก๊าซมีเทนซึ่งมีความเข้มข้นของก๊าซเรือนกระจกมากกว่าก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ จึงทำให้ทั้ง 2 ข้อนี้ไม่อยู่ในตัวเลือกของอาหารที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้อยสุด

สำหรับข้อ 3 สเต็กปลาแซลมอน ปลาแซลมอนเป็นปลาลักษณะนำเข้าซะเป็นส่วนใหญ่ มีการเดินทาง มีโรงเรือนเพาะเลี้ยงเฉพาะ เนื่องจากไม่ใช่ปลาท้องถิ่นของประเทศไทยที่จะเลี้ยงได้ง่าย ๆ หรือหากเลี้ยงในประเทศไทยจะต้องมีโรงเรือนเฉพาะในการดูแลคุณภาพเนื้อ ควบคุมอุณหภูมิ ควบคุมแสง ซึ่งมีการใช้พลังงานจำนวนมหาศาล

หรือหากนำเข้าจากต่างประเทศ แน่นอนว่าการขนส่งนั้นใช้พลังงานมากกว่าใคร ๆ สามารถสร้างคาร์บอนฟุตปริ้นได้ง่ายมาก ๆ ด้วยการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล ตัวการโลกร้อน ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศ

และสำหรับข้อ 4 สุกี้ทะเลรวมมิตร สาเหตุที่คำตอบคือข้อนี้ เนื่องจากสุกี้ประกอบด้วยผักและอาหารทะเล อาหารทะเลในที่นี้หากไม่ได้มาจากโรงเพาะเลี้ยง ซึ่งส่วนใหญ่เรือประมงจะไปเก็บขึ้นมาขาย จึงมักจะมาจากแหล่งธรรมชาติมากกว่า จะเสียพลังงานแค่เฉพาะการล่องเรือออกไปเก็บพวกมันขึ้นมา ซึ่งดูจะใช้พลังงานน้อยกว่าข้อที่เหลือ และไม่มีตัวการในการปล่อยก๊าซมีเทนเหมือนสัตว์บก

แต่สำหรับผู้เขียนนั้น ถ้าจะให้ดี ควรตั้งคำถามตรง ๆ โฟกัสประเด็นไปเลยอาจจะดีกว่าในการวิเคราะห์วำหรับเด็ก ๆ ว่าจะต้องวิเคราะห์จากวัตถุดิบ แหล่งที่มา หรือกระบวนการใด ๆ บ้าง เด็ก ๆ จะได้ไม่งง ซึ่งก็น่าจะดีกว่าคำถามกว้าง ๆ แบบนี้ แล้วคุณล่ะ คิดเห็นอย่างไรกับคำถามข้อสอบข้อนี้?

ท้ายนี้ ทางองค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก กำลังจัดกิจกรรมตอบคำถามว่าข้อใดถูกต้อง คุณผู้อ่านรู้คำตอบโดยตรงจากปากอบก. ขนาดนี้แล้ว ไปร่วมตอบคำถามชิงรางวัลกันเยอะ ๆ นะและอย่าลืมคำนึงถึงวิธีรักษาสิ่งแวดล้อมในชีวิตประจำวันกันเยอะ ๆ นะ