รอยเลื่อนสะกาย อีกแล้ว! ทำ ‘แผ่นดินไหวเมียนมา’ สะเทือนมายังไทย

ต้นปี2568 ที่ผ่านมาเกิดเหตุแผ่นดินไหวครั้งรุนแรงที่ประเทศเมียนมา จากรอยเลื่อนสะกายที่เคลื่อนตัว ล่าสุดวันนี้ 21 สิงหาคม 2568 ผ่านไปยังไม่ถึง 1 ปี เกิดเหตุแผ่นดินไหวที่เมียนมา อีกแล้ว และรอยเลื่อนเจ้าเก่าเจ้าประจำอย่างรอยเลื่อนสะกาย อีกแล้วจ้า โดย ศูนย์ปฏิบัติการธรณีพิบัติภัย กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รายงานว่า จากการที่เกิด แผ่นดินไหวในทะเลขนาด 5.4 ที่ระดับความลึก 10 กิโลเมตร จัดเป็นแผ่นดินไหวขนาดปานกลาง (Moderate) บริเวณนอกชายฝั่งทางตอนใต้ของสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ละติจูด 16.145 องศาเหนือ ลองจิจูด 96.686 องศาตะวันออก ห่างจากกรุงเทพมหานคร เป็นระยะทางประมาณ 500 กิโลเมตร (ที่มา : กรมอุตุนิยมวิทยา)

สำหรับเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งนี้ เกิดจากการเคลื่อนตัวของรอยเลื่อนสะกายในสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ตามแนวระนาบแบบเหลื่อมขวา (right-lateral strike-slip fault) ซึ่งมีอัตราการเคลื่อนตัวประมาณ 2 เซนติเมตรต่อปี ทั้งนี้รอยเลื่อนสะกายนี้เคยก่อให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ในอดีต เช่น เมื่อปี พ.ศ. 2473 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.3 ทำให้มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 500 ราย และเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 8.2 ทำให้มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 5,000 ราย และในหลายพื้นที่ของประเทศไทยสามารถรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือน

อย่างไรก็ตามแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวครั้งนี้ส่งผลให้ประชาชนที่อาศัยอยู่บนตึกสูงในกรุงเทพมหานครรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือน ซึ่งการรับรู้ดังกล่าวอยู่ในความรุนแรงของแผ่นดินไหวระดับ 3 (เบามาก) ตามมาตราเมอร์คัลลี คนที่อยู่กับที่จะรู้สึกว่าพื้นสั่น ไม่ส่งผลกระทบถึงขั้นสร้างความเสียหายต่อโครงสร้างหลักของสิ่งก่อสร้าง (ที่มา : กองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว กรมอุตุนิยมวิทยา กรมทรัพยากรธรณี และเครือข่ายฯ ทธ.)หมายเหตุ : ประสานเครือข่ายฯ ทธ. ในพื้นที่จังหวัดตาก และแม่ฮ่องสอน ไม่รับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหว

โดยล่าสุดเจ้าหน้าที่ศูนย์ปฏิบัติการธรณีพิบัติภัยได้ติดตาม ประเมินสถานการณ์แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้น ให้คำแนะนำแก่เครือข่ายฯ ทธ. และประชาชนในพื้นที่พร้อมทั้งประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ให้ติดตามสถานการณ์แผ่นดินไหวอย่างใกล้ชิดและต่อเนื่อง

อย่างไรก็ตามจะเห็นได้ว่ารอยเลื่อนสะกายยังมีพลัง และเป็นรอยเลื่อนที่ต้องเฝ้าระวัง และจับตามองอย่างใกล้ชิด หลายคนคงสงสัยว่ารอยเลื่อนสะกาย ทำไมเกิดแผ่นดินไหวบ่อย จากการสืบค้นข้อมูลทางธรณีวิทยา พบว่า

• รอยเลื่อนสะกาย เป็นรอยเลื่อนหลักระดับภูมิภาค

โดย รอยเลื่อนสะกายยาวกว่า 1,200 กิโลเมตร พาดผ่านตอนกลางของเมียนมาทำหน้าที่เป็นขอบเขตการเคลื่อนที่ระหว่างแผ่นเปลือกโลกอินเดีย (Indian Plate) ที่เคลื่อนตัวไปทางตะวันออกเฉียงเหนือ และ แผ่นเปลือกโลกยูเรเซีย (Eurasian Plate) ซึ่งพลังงานความเครียดที่สะสมจากการชนและการเลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลกจะถูกปลดปล่อยออกมาในรูปแบบแผ่นดินไหว

• ชนิดของรอยเลื่อน (Strike-slip fault)

ทั้งนี้รอยเลื่อนสะกายเป็นรอยเลื่อนแบบเลื่อนข้าง (Right-lateral strike-slip) หมายความว่า แผ่นดินทั้งสองฝั่งเลื่อนตัวขนานกันในทิศทางเกือบเหนือ-ใต้ ซึ่งเป็นชนิดที่ก่อให้เกิดแรงเสียดทานสูง และเมื่อปลดปล่อยจะทำให้เกิดแผ่นดินไหวรุนแรง

• อัตราการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลกสูง

โดยการเคลื่อนที่ของรอยเลื่อนสกายอยู่ที่ประมาณ 18–20 มิลลิเมตรต่อปีความเร็วนี้ทำให้พลังงานสะสมเร็ว เมื่อสะสมถึงจุดหนึ่งจึงปลดปล่อยออกมาเป็นแผ่นดินไหวขนาดกลางถึงใหญ่เป็นระยะ ๆ

• ประวัติการเกิดแผ่นดินไหวรุนแรง

อย่างไรก็ตามในอดีตรอยเลื่อนสะกายเคยทำให้เกิดแผ่นดินไหวขนาด M7.0 ขึ้นไปหลายครั้ง เช่น แผ่นดินไหวปี 1930 ที่เมืองพะโค (Bago) ขนาด M7.3 ทำให้มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• สมาคมวิศวกรฯ ยันแผ่นดินไหวเมียนมา ไม่กระทบโครงสร้างอาคารสูงในกทม.

• แผ่นดินไหวขนาด 6.1 เขย่าตุรกี แรงสั่นสะเทือนถล่มอาคารพังราบ

• ชาวเกาะญี่ปุ่นผวาหนัก หลังเกิดแผ่นดินไหว 900 ครั้งใน 2 สัปดาห์