ทอง ยามวิกฤตราคายิ่งพุ่งสูง ทองปลอมยิ่งระบาด ควรตรวจสอบก่อนซื้อให้ดี

สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับ (GIT) เป็นองค์การมหาชนสังกัดกระทรวงพาณิชย์ และเป็นสถาบันเดียวในประเทศไทยที่ทำในด้านห้องปฏิบัติการตรวจสอบอัญมณี มีหน่วยงานวิจัยเพื่อที่จะหาข้อมูลต่างๆ เพื่อสนับสนุนอุตสาหกรรม ขณะเดียวกัน GIT ก็เป็นศูนย์ฝึกอบรมเพื่อที่จะสร้างผู้ประกอบการสำหรับวงการอุตสหกรรมอัญมณีและเครื่องประดับไทย

สุเมธ ประสงค์พงษ์ชัย​ รองผู้อำนวยการสถาบัน รักษาการแทนผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (GIT) กล่าวถึงผลกระทบที่วงการอัญมณีไทยช่วงโควิด-19 ว่า อัญมณีของไทยเราส่งออกเป็นอันดับ 3 รองจากรถยนต์ กับอุปกรณ์ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ แต่ละปีเราส่งออกประมาณสี่แสนกว่าล้าน หรือประมาณ 6-7 เปอร์เซ็นต์ ของ GDP ของประเทศ โควิดเข้ามารอบนี้ผลกระทบที่เราได้รับค่อนข้างรุนแรง ในแง่ของเครื่องประดับภาพรวมเราจะเห็นว่า การส่งออกของอัญมณี เครื่องประดับ เรามีการเติบโตค่อนข้างมาก สวนทางกับอุตสาหกรรมประเภทอื่น

“ในช่วงตั้งแต่กุมภาพันธ์ จนถึงปัจจุบันนี้ กลายเป็นว่า อัญมณีเป็นสินค้าส่งออกอันดับหนึ่งของประเทศ ขึ้นมาแซงหน้ารถยนต์ และอุปกรณ์ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เป็นอานิสงส์มาจากเรื่องของทองคำล้วนๆ เลย ในแง่ของเครื่องประดับมูลค่าส่งออกลดลง 42 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งหมายความว่าผู้ประกอบการเองทุกข์พอสมควร ทุกประเทศตอนนี้ด้วยมาตรการล็อกดาวน์ แหล่งชอปปิงจึงหยุดกันหมด ผู้บริโภคก็ไม่ได้อยู่ในอารมณ์ที่จะจับจ่ายใช้สอยในเรื่องของสินค้าหรูหราเท่าไหร่ จึงกระทบมาก”

รัฐบาลมีนโยบายช่วยผู้ประกอบการธุรกิจอัญมณีและเครื่องประดับไทยอย่างไร

หน้าที่และพันธกิจตอนนี้ของทาง GIT คือ ส่งเสริมผู้ประกอบการ ซึ่งสถาบันมีโครงการหนึ่งที่เรียกว่า บูรณาการในส่วนของภูมิภาค โดยลงไปดูอัตลักษณ์ของแต่ละจังหวัดว่า ในเรื่องของอุตสาหกรรมอัญมณีและเครื่องประดับ เขาทำอะไรกันอยู่ หลังจากนั้นจึงนำนักออกแบบที่มีประสบการณ์เคยได้รับรางวัลต่างๆ ลงไปเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์กับในแต่ละจังหวัด สร้างชิ้นงาน พร้อมกับการสร้างเรื่องราวบ่งบอกอัตลักษณ์ชิ้นงานแต่ละชิ้นขึ้นมา

นอกจากนี้ หลังจากที่ทางสถาบันฯ ได้คัดกรองมาระดับหนึ่งแล้ว หากผู้ประกอบการที่มีคุณสมบัติและความสามารถในการที่จะพัฒนาร่วมกันไปได้ ขั้นตอนต่อไปก็จะส่งไปออกงานบางกอกเจมส์ หรือบางครั้งไปแสดงที่ต่างประเทศได้ รวมถึงยังจะช่วยหาตลาดทั้งในและต่างประเทศอีกด้วย แต่นี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น อีกส่วนหนึ่งทาง GIT จะไปพูดคุยกับทางสถาบันการเงิน พยายามผลักดันเรื่องของซอฟท์โลนเพื่อให้เข้าถึงกลุ่มผู้ประกอบการกลุ่มนี้

ความกังวลของอุตสาหกรรมอัญมณีไทย

สุเมธ กล่าวว่า ทุกภาคส่วนทั้ง ต้นน้ำ กลางน้ำ ปลายน้ำ ในส่วนของวัตถุดิบ เรื่องของการออกแบบ เรื่องของช่าง ช่างเจียระไนพลอยเป็นอาชีพที่ทุกคนจะต้องนั่งอยู่กับที่ ใช้สายตา ใช้ฝีมือค่อนข้างเยอะ พวกนี้เด็กรุ่นหลังๆ ไม่ค่อยทำกัน ก็เป็นปัญหาที่เราต้องมาพยายามรณรงค์ให้คนรุ่นต่อไปเห็นคุณค่าตรงนี้

เทรนด์มันก็จะเริ่มเปลี่ยน เรื่องของออนไลน์เข้ามา กลุ่มอัญมณีก็ต้องผันตนเองขึ้นไปขายบนออนไลน์ การที่ซื้อขายของบนออนไลน์ บางครั้งพวกเครื่องประดับมันมีราคาสูง ถ้าเกิดโดนหลอกก็จะมีปัญหาขึ้นได้ ซึ่งตรงนี้ทาง GIT จะเข้าไปพยายามสร้างความมั่นใจ โดยเข้าไปตรวจสอบสินค้า และออกใบรับรองตัวสินค้านั้นให้ร้านค้าที่เป็นสมาชิก เพื่อให้ผู้บริโภคมั่นใจว่าไม่ได้ถูกหลอก กับโครงการที่ชื่อว่า ซื้อด้วยความมั่นใจ Buy with Confidence หรือ BWC

ความน่ากลัวของสถานการณ์โควิด

ประเทศไทย ถือเป็นฐานการส่งออกเครื่องประดับอันดับต้นๆ ของโลก เครื่องเงินเราส่งออกเป็นอันดับหนึ่งของโลก พวกพลอยสี พลอยมีค่า ทับทิม ไพลิน ต่างๆ ไทยเราเป็นแหล่งผลิตที่สำคัญ แม้ว่าจำนวนพลอยที่เป็นวัตถุดิบจะลดน้อยลงเป็นอย่างมากจนต้องไปประมูลทับทิมจากต่างประเทศ รวมถึง 70-80 เปอร์เซ็นต์ของทับทิมโลก จะต้องมาแวะเวียนในเมืองไทย เพื่อมาปรับปรุงคุณภาพแล้วค่อยส่งออก

ประเด็นคือ แบรนด์ต่างๆ ระดับโลก ในอดีตที่ผ่านมาในการทำผลิตภัณฑ์ของเขา ไทยเราจะเป็นฝ่ายทำ OEM ให้ ผลกระทบในตอนนี้ คือ ออเดอร์พวกนี้ 4-5 เดือนที่ผ่านมานั้นได้หายไปเลย ร้านค้าขายไม่ค่อยได้ ทางสถาบันฯ พยายามที่จะหาตลาดให้กับผู้ประกอบการเหล่านี้ เพื่อให้เขาเกิด Cash Flow หมุนเวียนขึ้นมา

สถานการณ์ตลาดใหญ่สุดของไทย

กลุ่มผู้ซื้อที่กำลังซื้อสูงมาก เช่น จีน ก็ได้รับผลกระทบจากโควิด ยอดส่งออกตกไปเลย ตลาดค่อนข้างที่จะซบเซา รวมถึงส่งออกมากที่สุดอีกที่ คือ ฮ่องกง สถานการณ์ที่นี่ค่อนข้างหนัก มีทั้งเรื่องของการประท้วง โควิดระบาด เรื่องของการที่อเมริกาไปตัดสิทธิ์ต่างๆ ทำให้การส่งออกเครื่องประดับของฮ่องกง ซึ่งเป็นฐานใหญ่ของไทย ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง ส่งผลมาถึงทางไทยเราด้วย แม้กระทั่งในอินเดียซึ่งเป็นฐานใหญ่ของการผลิตทอง หรือเพชร ก็ได้รับผลกระทบหมด ต้องยอมรับว่าไทยเราเก่งด้านการเป็นผู้ผลิตทำ OEM ทั้งสินค้าอัญมณี และรวมถึงสินค้าทั่วๆ ไป แต่เรื่องของแบรนดิ้งไทยยังไม่แข็งแรงเท่ากับต่างประเทศ

เรื่องของทองคำ สินทรัพย์ยามวิกฤต

ทองเป็นสินทรัพย์ที่ทุกประเทศใช้เป็นทุนสำรองในการที่จะออกเงินออกพันธบัตรมาใช้ พอมามีปัญหาเรื่องเศรษฐกิจ สินทรัพย์ต่างๆ ตลาดหุ้น เรื่องของมูลค่าเงินที่เกิดการอ่อนค่าลง ในเมื่อมันไม่มีเรื่องของการค้า ตัวที่ผูกกับตลาดโลกอย่าง ยูเอสดอลล่าร์มันอ่อนค่าลง ผู้ประกอบการทางด้านธุรกิจทั้งหมดที่อยู่ในตลาดหลักทรัพย์ ผลประกอบการออกมาไม่ดีแน่เพราะยอดขายหายหมด คนก็เลยมองกันว่าสินทรัพย์ที่ปลอดภัยที่สุดน่าจะเป็นทองคำ

ทุกคนจึงต่างเทไปซื้อทองเพื่อมาเก็บ ในเมื่อตลาดหุ้นไม่ดี ค่าเงินไม่ดี ก็ต้องหันมาหาทองคำ นี่จึงเป็นปัจจัยที่ทำให้ราคาทองพุ่งขึ้นตลอดเวลาที่ผ่านมา ตั้งแต่ประมาณมีนาคม 1,300-1,400 เหรียญต่อออนซ์ ขึ้นมาจนถึงที่พีคสุดคือ 2,000 เหรียญต่อออนซ์

บทวิเคราะห์ผู้ค้ารายใหญ่ในอินเดีย มีการคาดการณ์ถึงอุตสาหกรรมทองในอีก 5 ปีข้างหน้า ว่าจะไปถึง 3,000 เหรียญต่อออนซ์ ไหม หรือมันไปถึง 8,000 เหรียญต่อออนซ์ ไหม ซึ่งพบว่า ความเป็นไปได้มันมีหมด แต่ก็ขณะเดียวกันมันก็เป็นแค่การคาดการณ์เท่านั้น

รองผู้อำนวยการ GIT กล่าวว่า ผู้ประกอบการ แม้กระทั่งผู้ผลิตรายใหญ่ที่เคยคุยกันกับทางสถาบัน GIT ล้วนคาดการณ์กันว่า มันไปถึง 30,000 บาทแน่ แต่น่าจะเป็นปลายปี คุยกันต้นสิงหาคมพอกลางเดือนก็พุ่งพรวดขึ้นมาเลย เร็วมากในช่วงนั้นจะเห็นว่าขึ้นกันเป็น 10 รอบก็มี 15 รอบ 20 รอบก็มี การปรับราคาของทองคำมันขึ้นมาเร็วมาก ปัจจัยหนึ่งคือเรื่องของความเสี่ยงในเรื่องของการที่โควิดเข้ามาระบาด คนทั่วไปก็จะตื่นตระหนก ไม่ใช่เฉพาะทองคำ อัญมณีอื่นอย่างเพชรก็เหมือนกัน ราคาก็ตกลงมา เพราะ การบริโภคมันลดลง แต่ทองคำการบริโภคมันเพิ่มขึ้น เพราะคนซื้อไปเก็บเป็นสินทรัพย์ปลอดภัย และเป็นการเก็งกำไร ราคาที่ขึ้นมาตรงนี้จะเห็นว่าพอขึ้นมาสูงมาก พวกกองทุนต่างๆ ก็เริ่มขายทำกำไรกันออกมา มันก็เลยทำให้ราคาเกิด Sideway เกิดสวิงกันอยู่ตรงนี้ แล้วในช่วงอาทิตย์กว่าๆ ที่ผ่านมาอยู่ที่ประมาณ 27,000-29,000 บาท เหวี่ยงกันอยู่แถวนี้เบียด 30,000 บาท ในอนาคตก็คงบอกไม่ได้ ถ้ามีข่าวเรื่องของวัคซีนโควิดที่สามารถที่จะออกมาใช้งานได้จริง คิดว่ามันคงเข้าสู่สภาวะปกติ ราคาก็อาจจะเสถียร เป็นการปรับฐาน ปรับตัว พอร์ตมันไม่ดี มีพอร์ตอะไรที่จะเข้ามาทดแทน

ทองคำและอัญมณี คือ สินค้าฟุ่มเฟือย

สุเมธ กล่าวยอมรับว่า อัญมณีเป็นสินค้าฟุ่มเฟือย แต่ขณะเดียวกันก็เป็นตัวที่สร้างงาน สร้างเศรษฐกิจของไทยเราค่อนข้างเยอะ กลุ่มผู้ประกอบการหรือแรงงานในอุตสาหกรรมอัญมณีมีเป็นหลักล้านคน ซึ่งคนที่จะมาลงทุนก็ต้องมีเงินลงทุนที่เพียงพอ เพราะว่าเป็นสินค้าที่มีราคาสูง ในเรื่องของตัวกำไรต่างๆ ไม่ได้ต่างกับอุตสาหกรรมอื่นมากนัก เพราะเป็นการลงทุนระยะยาว มีการเก็บสต็อก ถ้าเป็น ทองคำ เพชร มีราคากลาง ราคาโลกกำหนดอยู่ มีหลายๆ ปัจจัยรวมกัน ทำให้เป็นการซื้อสินค้ามีระดับที่แสดงศักยภาพ หรือฐานะของคนใช้ เลยทำให้ราคาขึ้นอยู่กับความพึงพอใจเป็นหลัก

การคาดการณ์เรื่องการฟื้นตัวจากโควิด

การท่องเที่ยวกับอัญมณีจะผูกไปด้วยกัน ในอดีตที่ผ่านมา นักท่องเที่ยวที่เข้ามาในเมืองไทย จะซื้อเครื่องประดับ อัญมณีจากเมืองไทยไปค่อนข้างเยอะ พอเกิดโควิดขึ้น เราจะเห็นร้านใหญ่ๆ ที่เคยรับนักท่องเที่ยวเดือนหนึ่งเป็นแสนคนต้องปิดตัวลง หรือเปลี่ยนไปขายสินค้าอื่น ในเมืองท่องเที่ยวไม่ว่าจะเป็นภูเก็ตที่เป็นแหล่งขายมุก เครื่องประดับต่างๆ ก็กระทบหมด

สิ่งที่จะกู้คืนกลับมาได้เร็วที่สุด คือ การเปิดประเทศ แต่ก็มีความเสี่ยงในเรื่องของโควิดอยู่ ถึงแม้วันนี้เราเปิดประเทศแต่ถ้าประเทศที่เป็นคู่ค้าเรายังคงมีปัญหาอยู่ ตลาดมันก็ยังค่อนข้างสโลว์

สิ่งหนึ่งที่จะตอบโจทย์ช่วงสโลว์นี้ได้ ยังคงมองว่าเป็นเรื่องของออนไลน์ ซึ่งตอนนี้ทาง GIT พยายามผลักดันในเรื่องของใบรับรองคุณภาพ และยังช่วยผู้ประกอบการโดยกำหนดราคาในการตรวจสอบช่วงโควิดโดยเฉพาะ ให้เป็นราคาที่สามารถเข้าถึงได้ทุกคน

อุตสาหกรรมอัญมณีเป็นดั่งตัวช่วยยามวิกฤต

ตัวช่วยในยามวิกฤตที่จริงแล้วเป็นเฉพาะ ทองคำ ผู้ประกอบการได้กำไรมาจากมูลค่าที่มันเพิ่มขึ้น แต่ในขณะเดียวกันก็สร้างปัญหาตามมาจากการที่ราคาพุ่งพรวดขึ้นมา เราก็จะเห็นจากข่าวที่ออกมารายวันว่า ทองปลอม ทองยัดไส้ มันคุ้มที่คนจะไปทำของปลอมเลียนแบบขึ้น สร้างความเสียหายทางด้านเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก

GIT ในฐานะที่เป็นสถาบันแห่งชาติ จึงพยายามที่จะออกมาเตือนผู้ซื้อให้ระมัดระวังพ่อค้าคนกลางที่ทำธุรกิจบนความโลภ ซึ่งปัจจุบันราคาทองคำ ราคาเพชรพลอย มีมาตรฐานโลกกำหนดอยู่ ถ้าสมมุติว่าเขาเอาทองมาขาย เช่น บาทละหมื่น บาทละหมื่นห้า แล้วบอกว่าเป็นสต็อกเก่าที่อยากจะเทขาย ให้สังเกตง่ายๆ ว่า ทำไมเขาไม่ไปขายให้กับผู้รับซื้อทั้งที่มันมีราคากำหนดน้ำหนักบาทละเท่าไหร่ ทำไมเขาถึงมาขายหน้าเว็บไซต์ในราคานี้ แน่นอนว่ามีคนหลงเชื่อเข้าไปซื้ออยู่ จึงต้องช่วยกันรณรงค์ให้คนตระหนักรู้ตรงนี้

ขณะเดียวกันหากผู้ซื้อไม่มั่นใจ ทางสถาบันฯ ก็มีบริการตรวจสอบตัวสินค้าให้ หรือแนะนำว่า ถ้าจะซื้อทองให้ดูจากร้านค้าที่มีความน่าเชื่อถือ เช่น เป็นร้านค้าที่เป็นกลุ่มสมาคมผู้ค้าทอง หรือกลุ่มร้านค้าดั้งเดิมที่รู้จักกันดี บางครั้งสิ่งที่โดนหลอกกันส่วนมากมาจากเรื่องของออนไลน์

เมื่อทองราคาพุ่ง ทองปลอมระบาดหนัก

สถานการณ์ที่ทางสถาบันฯ เจอในตอนนี้ คือ การสอดไส้ทองคำแท่ง อย่างเช่น ทองคำ 1 กิโลกรัม ราคาเกือบ 2 ล้านบาท ตรงกลางเปลี่ยนวัสดุแล้วหุ้มทองให้หนาสักหน่อย เพื่อที่เวลานำไปตะไบหรือไปฝน มันก็เข้าไม่ถึงเนื้อของปลอมที่สอดไส้ด้านใน นี่จึงเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องใช้เครื่องมือมาตรวจสอบให้ชัดเจน ซึ่งผู้ส่งออกทองคำหลายรายหันมาใช้บริการให้ทำ Hallmark และเมื่อทางสถาบันฯ ตรวจเสร็จก็จะยิงเลเซอร์กำหนดความบริสุทธิ์บนตัวชิ้นของทองคำให้

การหลอกลวงทางอินเตอร์เน็ต มักใช้คำเลี่ยงบางอย่างให้คนสับสน อย่างเช่น ทองพิเศษเทคนิคใหม่ เป็นทองแท้ ขายบาทละหมื่น ในความจริงแล้วไม่มีหรอก ต้องฉุกคิดว่าทำไมเขาไม่ไปขายบาทละสามหมื่น ซึ่งเมื่อคนสับสนและไม่รู้จึงเข้าไปซื้อในที่สุด โดนกันไปค่อนข้างเยอะ นี่จึงเป็นภารกิจที่ทางสถาบันฯ พยายามให้ความรู้ รวมถึงรณรงค์ และทำเพิ่มเรื่องของ Buy With Confidence โครงการซื้อด้วยความมั่นใจ ให้เข้มข้นขึ้น

มาตรฐานทองคำในประเทศไทย

สำหรับทองคำในไทย เราใช้มาตรฐาน 96.5 และทองคำบริสุทธิ์จะใช้มาตรฐาน 99.99 คนที่ซื้อทองคำแท่งไปมาตรฐานทอง 96.5 บางครั้งเปอร์เซ็นต์มันอาจจะไม่ถึงก็ได้ จึงต้องตรวจสอบเพื่อกำหนดและบอกได้ว่า ทองชิ้นนั้นมีความบริสุทธิ์คืออะไร ทางสถาบันฯ สามารถตรวจสอบได้ทั้งหมด ทั้ง เงิน ทอง แพลตตินัม และโลหะมีค่าทุกประเภท

ทองคำจำพวก สร้อย ทองรูปพรรณ มาตรฐานไทยเราก็คือ 96.5 แต่จะเห็นว่าในปัจจุบัน บางร้าน บางแห่ง เปอร์เซ็นต์ทองคำไม่ถึง เวลาผู้บริโภคเลือกซื้อก็อยากให้ลองดูจากร้านใหญ่ที่มีชื่อเสียง เก่าแก่ ตั้งร้านเป็นกิจจะลักษณะ ค้าขายเป็นที่น่าเชื่อถือมาอย่างยาวนาน เพราะเขาก็คงไม่เอาชื่อเสียงเขามาแลกกับเรื่องแบบนี้ ส่วนมากที่โดนหลอกกันก็มักเป็นพวกซื้อขายออนไลน์

โครงการ ซื้อด้วยความมั่นใจ Buy With Confidence

โครงการนี้เป็นความร่วมมือกันระหว่าง GIT กับ สำนักงานคุ้มครองผู้บริโภค การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย กรมการท่องเที่ยว และตำรวจท่องเที่ยว

ใบรับรอง Gem and jewellery identification reports จะบอกคุณสมบัติ คุณภาพของสินค้านั้น แต่จะไม่บอกเรื่องของราคา เพราะราคาเป็นเกณฑ์ที่แต่ละร้านค้ากำหนด ซึ่งเครื่องประดับระดับราคาจะค่อนข้างมีความต่างเยอะ ยกตัวอย่างเช่น ทับทิม ถ้าคุณภาพระดับหนึ่งกับอีกคุณภาพหนึ่ง ที่สีได้ มลทินต่างๆ อยู่ในเกณฑ์ที่ระดับดีหน่อย ราคาต่างกันต่อกะรัตเป็นแสนเลยทีเดียว ทาง GIT จึงไม่สามารถที่จะบอกเรื่องของราคาในใบรับประกันได้ แต่บอกได้เพียงว่า ทับทิมตัวนี้ผ่านการปรับปรุงคุณภาพมาหรือเปล่า พลอยเม็ดนี้ผ่านการปรับปรุงคุณภาพมาหรือเปล่า การเจียระไนเป็นอย่างไร สมมาตรไหม มีตำหนิอะไรไหม สีอะไรอยู่ในเกณฑ์อะไร

สุเมธ กล่าวแนะนำทิ้งท้ายว่า ก่อนซื้ออยากให้ผู้ซื้อเรียกดูใบรับรอง หากร้านค้าไม่มีใบรับรองและสินค้านั้นเป็นของมีมูลค่าสูง ก็อาจจะขอไปก่อนว่า เราต้องการการรับประกันนะ แล้วระบุว่าอีกกี่วันจะมารับของ โดยขอวางมัดจำไว้ก่อน นี่ก็จะเป็นวิธีหนึ่งที่จะช่วยได้ในระดับหนึ่ง ซึ่งปัจจุบันมีกลุ่มผู้ประกอบการที่ส่งให้ GIT ตรวจประจำอยู่แล้ว รวมถึงประชาชนทั่วไปก็สามารถเอาทองคำและเครื่องประดับเข้ามาตรวจได้เช่นกัน ที่นี่เราตรวจทุกอย่าง ทั้ง อัญมณี เครื่องประดับทั้งหมด บางครั้งยังมีการตรวจพระพุทธรูปด้วย โดยให้ตรวจดูว่าเนื้อเป็นอะไร มีส่วนผสมของอะไร เป็นต้น