Senior’s Power: วัยเก๋าไม่มีแก่ – สสส. สานพลังเครือข่าย ขับเคลื่อนสังคมสูงวัยอย่างยั่งยืน

ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ประเทศก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยระดับสุดยอด Super-Aged Society การสร้างระบบนิเวศที่เอื้อต่อการมีคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้สูงอายุจึงกลายเป็นวาระสำคัญ

 คณะกรรมาธิการสวัสดิการสังคม สภาผู้แทนราษฎร ร่วมกับสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ พอช. ได้จัดงานสัมมนาครั้งสำคัญภายใต้หัวข้อ “Senior's Power: วัยเก๋าไม่มีแก่” เพื่อระดมความคิด หาแนวทางขับเคลื่อนประเด็นนี้อย่างเป็นรูปธรรม

 เวทีนี้ ได้ฉายภาพหลายๆประเด็นที่น่าสนใจ ด้านหนึ่งคือเสียงเตือนจากฝ่ายนิติบัญญัติที่เปิดเผย "ช่องว่าง" ของระบบสวัสดิการรัฐ และอีกด้านคือยุทธศาสตร์เชิงรุกจากภาคประชาสังคมที่พยายามสร้าง "ระบบนิเวศ" ที่เอื้อต่อการมีคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้สูงวัย

นายณัฐชา บุญไชยอินสวัสดิ์ ประธานคณะกรรมาธิการฯ ระบุว่าการเป็นสังคมสูงวัยระดับสุดยอด (Super-Aged Society) ที่คาดว่าจะมาถึงในอีกไม่เกิน 3-4 ปีข้างหน้า  ซึ่งหมายถึงการมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่า 25% ของประชากรทั้งประเทศนั้น ไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป

 ประเด็นที่น่ากังวลที่สุดคือความไม่พร้อมของระบบรัฐในการรองรับกลุ่มผู้สูงอายุที่เปราะบางที่สุด นั่นคือกลุ่มที่ต้องการภาวะพึ่งพิง

 จากจำนวนผู้สูงอายุกลุ่มนี้ที่มีอยู่ราว 6 แสนคน สถานที่พักพิงของรัฐทั้ง 12 แห่งมีศักยภาพรองรับได้เพียง 1,700 คนเท่านั้น

 ตัวเลขนี้สะท้อนว่ารัฐดูแลผู้สูงอายุกลุ่มนี้ได้ไม่ถึง 0.3%  ช่องว่างมหาศาลนี้คือความเสี่ยงที่จะผลักภาระการดูแลทั้งหมดไปสู่ระดับครอบครัว ซึ่งหลายครัวเรือนอาจไม่มีความพร้อมทั้งด้านการเงินและองค์ความรู้

ยิ่งไปกว่านั้น  "ภัยเงียบในบ้าน" ที่มักถูกมองข้าม โดยอ้างอิงข้อมูลจากกรมกิจการผู้สูงอายุว่า ในแต่ละปีมีผู้สูงอายุเสียชีวิตจากการพลัดตกหกล้มในที่พักอาศัยของตนเองสูงถึง 4,600 คน และบาดเจ็บอีกกว่า 71,000 คน ตัวเลขนี้ตอกย้ำว่าปัญหาไม่ได้จำกัดอยู่แค่การขาดแคลนศูนย์ดูแล แต่ยังรวมถึงสภาพแวดล้อมที่ไม่ปลอดภัยในชีวิตประจำวัน ซึ่งเป็นผลพวงจากการขาดการสนับสนุนและนโยบายที่เข้าถึงระดับครัวเรือน

เราเป็นฝ่ายนิติบัญญัติในเรื่องของข้อกฎหมาย กรอบเกณฑ์กติกาต่างๆ เราสามารถปรับปรุงแก้ไข ให้มันปัจจุบันทันด่วน ได้สามารถช่วยเหลือ ให้กับประชาชนได้ แต่แน่นอน เราต้องทำงานกับฝ่ายบริหาร อันไหนที่มันมีข้อจำกัด ในส่วนของข้อกฎหมาย เรารับมาดูแล

ด้านคุณ ภรณี ภู่ประเสริฐ ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สสส. และรักษาการผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ ได้นำเสนอทางออกเชิงรุกผ่าน "ยุทธศาสตร์ 4 มิติ" ที่มุ่งสร้างระบบนิเวศที่แข็งแรงให้ผู้สูงอายุสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีคุณภาพและมีศักดิ์ศรี

สสส. สนับสนุนการทำงานใน 4 ด้าน ด้านสุขภาพ , เศรษฐกิจ , สังคม , แล้วก็สภาพแวดล้อม  โดยที่เน้นไปที่ชุดความรู้ต่างๆ ด้านสุขภาพว่าอะไรที่เป็นปัญหาสำคัญของผู้สูงอายุไทยในปัจจุบัน

มิติด้านสุขภาพ : ไม่ใช่แค่การรักษา แต่คือการป้องกัน สสส. มุ่งเน้นการให้ความรู้ในประเด็นสำคัญ เช่น ภาวะสมองเสื่อม และสุขภาพช่องปาก ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อภาวะโภชนาการและคุณภาพชีวิตโดยรวม

มิติด้านเศรษฐกิจ: เปลี่ยนผู้สูงวัยให้เป็นพลังทางเศรษฐกิจ ผ่านการสนับสนุนอาชีพทางเลือก จัดอบรมทักษะ และทำงานเชิงนโยบายเพื่อสร้างตลาดแรงงานที่ยืดหยุ่นและเป็นมิตรกับผู้สูงอายุ

มิติด้านสังคม : แก้ปัญหาความโดดเดี่ยวซึ่งเป็นบ่อเกิดของปัญหาสุขภาพจิต โดยสนับสนุนชมรมผู้สูงอายุกว่า 1,500 แห่งทั่วประเทศให้เป็นพื้นที่กิจกรรม และริเริ่มกิจกรรมที่ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์คนเมือง เช่น งาน "Dead Fest" ที่สร้างความตระหนักรู้เรื่องการเตรียมตัวตายอย่างสงบ

 มิติด้านสภาพแวดล้อม : ตอบโจทย์ปัญหา "ภัยเงียบในบ้าน" โดยตรง ผ่านการผลักดันให้เกิดการบูรณาการงบประมาณข้ามกระทรวง เพื่อสนับสนุนการปรับปรุงซ่อมแซมบ้านให้ปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ ซึ่งสอดรับกับโครงการงบ 40,000 บาท/หลัง ที่ กมธ.สวัสดิการสังคมฯ กำลังผลักดัน

นี่คือความพยายามที่จะเปลี่ยนกระบวนทัศน์จาก "ผู้สูงอายุคือภาระ" ไปสู่ "ผู้สูงอายุคือพลัง" (Senior's Power) ข้อเสนอที่สะท้อนแนวคิดนี้ได้ชัดเจนที่สุด คือแผนการผลักดัน "กฎหมายส่งเสริมการจ้างงานผู้สูงอายุ"

นี่เป็นอีกหนึ่ง ความหวังที่จะนำพาประเทศไทยข้ามผ่านพายุประชากรศาสตร์ลูกใหญ่นี้ไปได้อย่างมั่นคงและมีคุณภาพ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• สสส. เปิดเวที สานพลังชุมชนท้องถิ่น ปี 68 สร้างฐานรากชุมชนสู่การจัดการสุขภาวะอย่างยั่งยืน
• งดเหล้าเข้าพรรษา ปี 68 - สสส. ร่วมกับเครือข่าย ดันพลัง “สติ” ชูแนวคิด “มีสติ มีสุข ทุกโอกาส”
• ‘ดื่มแล้วขับ อาจเป็นฆาตกร’ แคมเปญจาก สสส. และภาคีร่วมรณรงค์