ชะตากรรมของ TikTok ในสหรัฐฯ ขึ้นอยู่กับว่าใครคุมอัลกอริทึม

สหรัฐฯ และจีน กำลังอยู่ระหว่างการเจรจาอย่างเข้มข้น เกี่ยวกับการดำเนินงานในสหรัฐฯ ของแอปพลิเคชั่นสัญชาติจีนที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลกอย่าง TikTok หลังเมื่อปีที่แล้วสมาชิกรัฐสภาภายใต้การบริหารของโจ ไบเดน ได้ผ่านกฎหมายเพื่อบังคับให้ TikTok ต้องเลือกระหว่างการขายกิจการให้กับบริษัทสหรัฐฯ หรือการถูกแบนในประเทศ 

มาตรการบังคับขายดังกล่าวมีขึ้นเนื่องจากพรรคเดโมแครตได้อ้างถึงความกังวลเรื่องความปลอดภัยที่จีนอาจใช้แอปฯ ดังกล่าวเพื่อเข้าถึงข้อมูลสำคัญ หรืออาจเผยแพร่โฆษณาชวนเชื่อของจีนผ่านอัลกอริทึมของ TikTok

ขณะที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ของสหรัฐฯ เตรียมหารือกับประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีนในวันศุกร์นี้ เพื่อสรุปข้อตกลงที่อาจจะนำไปสู่การอนุญาตให้แอปพลิเคชัน TikTok ยังคงดำเนินกิจการในสหรัฐฯ ต่อไปได้

มีรายงานว่าทรัมป์แสดงออกถึงการชื่นชม TikTok ที่ช่วยให้เขาได้รับผู้ติดตามกลุ่มวัยรุ่นในช่วงการเลือกตั้งประธานาธิบดีเมื่อเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา แม้เขาจะยังไม่ได้ให้รายละเอียดเกี่ยวกับข้อตกลงที่จะนำไปเจรจา แต่ก็บอกเป็นนัยว่าเขากำลังมองหาวิธีที่จะรักษาการใช้งาน TikTok ต่อไปในสหรัฐฯ เพื่อดึงดูดความนิยมจากชาวอเมริกันรุ่นเยาว์ให้เพิ่มขึ้น

ด้านนักวิเคราะห์เชื่อว่าผู้บริหารของ ByteDance บริษัทแม่ของ TikTok อาจกำลังเร่งเร้าให้รัฐบาลจีนยอมบรรลุข้อตกลงใดก็ตาม เพื่อให้บริษัทสามารถสร้างรายได้ต่อไปจากอัลกอริทึมได้ ในขณะที่ยังคงรักษาฐานที่มั่นในสหรัฐฯ ซึ่งมีผู้ใช้งานมากถึง 175 ล้านคน

อย่างไรก็ตาม กฎหมายจีนนั้น 'ห้ามการส่งออกอัลกอริทึม' ที่เป็นกรรมสิทธิ์ของ TikTok โดยไม่ได้รับอนุญาตจากรัฐบาล ดังนั้น ข้อตกลงการอนุญาตสิทธิ์จะมีผลอย่างไรจึงยังไม่เป็นที่แน่ชัด รวมถึงความกังวลที่ว่า ByteDance จะยังคงสามารถควบคุมอัลกอริทึมของ TikTok ในได้สหรัฐอเมริกาหรือไม่ 

ทำไมทุกฝ่ายถึงอยาก 'ควบคุมอัลกอริทึม' ของ TikTok

อัลกอริทึม คือระบบข้อมูลที่ซับซ้อนซึ่งทำหน้าที่เป็นเครื่องมือแนะนำและคัดเลือกเนื้อหาที่เหมาะสมกับผู้ใช้งาน ทำให้ผู้ใช้งานแต่ละคนจะได้รับชมวิดีโอแนะนำที่แตกต่างกันไปตามความสนใจของผู้ใช้คนดังกล่าว ทั้งยังช่วยให้บริษัทต่างๆ สามารถรวบรวมข้อมูลความสนใจของผู้ใช้เพื่อนำเสนอโฆษณาที่ตรงกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งเป็นแหล่งรายได้หลักของแพลตฟอร์ม

แต่จะเกิดอะไรขึ้น หากผู้ควบคุมอัลกอริทึม เลือกที่จะส่งเนื้อหาบางอย่างที่มีผลต่อ 'การตัดสินใจทางการเมือง' ไปยังผู้ใช้งานนับล้านคนอย่างต่อเนื่อง ซึ่งอาจส่งผลกระทบไปถึงความมั่นคงของชาติ

อย่างไรก็ตาม คำตัดสินของศาลฎีกาเมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมาได้ยืนยันว่า ว่าการโต้ตอบแต่ละครั้งที่ผู้ใช้ทำบน TikTok ไม่ว่าจะเป็นการเลือกดูวิดีโอ การติดตามบัญชี หรือการแสดงความคิดเห็น คือปัจจัยสำคัญที่ทำให้ระบบแนะนำสามารถ "ปรับแต่งฟีดเนื้อหาส่วนบุคคลเพิ่มเติม" ได้ 

เพื่อลดความกังวลด้านความมั่นคงของชาติให้เหลือน้อยที่สุด ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า ข้อตกลงใหม่นี้จะต้องทำให้มั่นใจว่าวิศวกรที่ประจำอยู่ในจีน จะต้องไม่สามารถเข้าถึงอัลกอริทึมของ TikTok ในสหรัฐฯ ได้ เพราะหากอัลกอริทึมส่งข้อมูลผู้ใช้กลับไปยังจีน หรือสามารถอัปเดตอัลกอริทึมนอกสหรัฐอเมริกาได้ อาจทำให้ข้อมูลของผู้ใช้ชาวอเมริกันตกอยู่ในความเสี่ยงที่จะถูกจีนนำไปใช้ประโยชน์

ทั้งนี้ หวัง จิงเทา รองผู้อำนวยการคณะกรรมการกิจการไซเบอร์สเปซกลางของจีนระบุว่า สหรัฐฯ และจีนได้ตกลงกันที่จะมอบความไว้วางใจให้พันธมิตรดูแลความปลอดภัยข้อมูลผู้ใช้และเนื้อหาของสหรัฐฯ แม้ว่าจะยังไม่ชัดเจนว่าจะดำเนินการอย่างไรก็ตาม