"เงินกีบลาว" อ่อนค่าหนัก กลายเป็นหนึ่งใน "สกุลเงิน" ที่มีค่าต่ำสุดในโลก

 หลังจากสื่อโซเชียลใน สปป.ลาว แชร์คลิปผู้คนแห่กันนำเงินกีบของลาวไปเททิ้ง จนกลายเป็นกระแสไวรัล หลายคนตั้งข้อสงสัยว่าเรื่องดังกล่าวเกิดขึ้นได้อย่างไร ขณะที่ผู้ค้าและประชาชนตามแนวชายแดน พูดถึงการอ่อนค่าลงอย่างหนักของเงินกีบมาระยะหนึ่งแล้ว โดยร้านค้าและสถานบริการหลายแห่งใน สปป.ลาว ก็ไม่ยอมรับชำระค่าสินค้าเป็นเงินกีบ โดยให้ใช้เงินบาทแทน หลายฝ่ายจึงวิตกว่า ประเด็นค่าเงินจะกระทบต่อเศรษฐกิจของลาวหนักขึ้น

 Forbes ได้ระบุไว้ในบทความเรื่อง "10 อันดับสกุลเงินที่อ่อนที่สุดในโลกในปี 2023" โดยชี้ให้เห็นถึง 10 สกุลเงินที่ถูกที่สุดในโลก ในเดือนสิงหาคม 2023 โดยเงินกีบลาวถูกจัดเป็นเป็นอันดับ 4 ของโลก ซึ่งการอ่อนค่าของเงินกีบอย่างต่อเนื่องส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันของประชาชนชาวลาว เนื่องจากค่าครองชีพได้เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องเนื่องจากราคาสินค้าพื้นฐานที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอาหาร

 ปัญหาเศรษฐกิจของลาวรอบล่าสุด เริ่มถูกจับตามองตั้งแต่ช่วงเดือนพฤษภาคม 2022 จากข่าวการขาดแคลนน้ำมันในประเทศ จนเป็นกระแสไวรัลในโซเชียลมีเดียมาแล้วครั้งหนึ่ง จากคลิปการต่อคิวรอเติมน้ำมันในเมืองต่างๆยาวเหยียด ซึ่งเป็นผลมาจากเงินกีบของลาวอ่อนค่าลงมาก ทำให้ลาวมีเงินไม่เพียงพอที่จะซื้อน้ำมันจากต่างประเทศ ซึ่งช่วงดังกล่าวราคาน้ำมันพุ่งสูงขึ้นหลังจากรัสเซียบุกยูเครน แต่แม้ราคาน้ำมันในตลาดโลกจะเริ่มลดลงมาแล้ว แต่สถานการณ์ในลาวก็ยังกระเตื้องขึ้นไม่มากนัก

 ต้นตอปัญหาเศรษฐกิจของลาวคือ โครงสร้างเศรษฐกิจที่เปราะบาง ลาวมีหนี้สาธารณะสูงอยู่แล้วก่อนหน้านี้ เนื่องจากการร่วมลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ โดยเฉพาะการก่อสร้างรถไฟลาว-จีน และโครงการอื่นๆ ทั้งโรงไฟฟ้าและเมืองใหม่ต่างๆ ในขณะที่ประเทศขาดดุลการคลังต่อเนื่อง การมีหนี้สูงในภาวะที่ทั่วโลกใช้นโยบายการเงินตึงตัว ทำให้ลาวได้รับผลกระทบอย่างหนักจากการต้องจ่ายดอกเบี้ยสูงขึ้น ประกอบกับกับลาวมีระดับเงินทุนสำรองระหว่างประเทศต่ำ ท่ามกลางการขาดดุลบัญชีเดินสะพัดต่อเนื่อง ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้เงินกีบอ่อนค่าลง

 ผลจากการที่ สปป.ลาวกำลังประสบปัญหาทางเศรษฐกิจ และการพึ่งพาสินค้านำเข้า ทั้งสินค้าทุนและสินค้าอุปโภคบริโภคอย่างหนัก แทนการส่งเสริมความสามารถในการผลิตภายในประเทศ เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เงินกีบของ สปป ลาว มีอัตราต่ำกว่าที่ควรจะเป็น

 จากตัวเลขอัตราเงินเฟ้อล่าสุดในเดือนกรกฎาคม 2023 อยู่ที่ 27.80% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน  ขณะที่ตัวเลขดุลการค้า ล่าสุดเดือนกรกฎาคม 2023 ลาวขาดดุลการค้า 166 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มจากเดือนมิถุนายน 2023 ที่ขาดดุล 126 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ในระยะต่อจากนี้ ถ้าค่าเงินกีบของลาวยังอ่อนลงอีก ลาวยิ่งจะขาดดุลการค้าในรูปเงินกีบมากขึ้น และชาวลาวจะเดือดร้อนกับการต้องซื้อสินค้าราคาแพงยิ่งขึ้นอีก

นอกจากนี้ ปัญหาเรื่องหนี้ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งความท้าทายอย่างยิ่งสำหรับรัฐบาลลาว จากข้อมูลที่อัพเดทช่วง สิ้นปี 2022 ลาวมีหนี้สาธารณะและหนี้ที่ภาครัฐค้ำประกันคิดเป็น 110% ของจีดีพี เป็น “หนี้ต่างประเทศ” ราว 68% ของจีดีพี

 ล่าสุด เงินกีบยังคงอ่อนค่าต่อเนื่อง โดยอัตราแลกเปลี่ยน เมื่อเทียบกับเงินดอลลาร์สหรัฐอยู่ที่ประมาณ 19,500 กีบต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ  ซึ่งก่อนที่วิกฤตเศรษฐกิจลาวจะปะทุ ค่าเงินกีบของลาวอยู่ราวๆ 9,000 กีบต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ แล้วลดลงเป็น 10,000 กีบต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ ในเดือนตุลาคม 2021 หรือถ้าเทียบเป็นเงินไทย 1 บาทเท่ากับ 560 กีบ จากอัตราเดิมที่ประมาณ 320 กีบเท่านั้น แต่ในตลาดมืด อัตราแลกเปลี่ยนพุ่งขึ้นไปอีกถึง 900 กีบ อ่อนค่าลงไปกว่าเท่าตัวแล้วจากระดับภาวะปกติ ทำให้ราคาสินค้าในลาวแพงขึ้นอย่างมาก ทำให้ธุรกิจการค้าชายแดนไทย-ลาว เริ่มซบเซา เนื่องจากลูกค้าฝั่งลาวเริ่มขาดกำลังซื้อ

 แม้รัฐบาลลาวได้กำชับให้ประชาชนอย่าใช้เงินต่างชาติ (โดยเงินบาท) และให้ใช้เงินกีบของลาวในการชำระค่าสินค้าและบริการ แต่บรรดาร้านรวงหรือแม้กระทั่งพ่อค้าแม่ค้าตามตลาดสดในท้องถิ่น กลับเต็มใจจะรับเงินบาทมากกว่า 

 อย่างไรก็ตาม แม้ค่าเงินกีบที่ลดลง อาจส่งผลดีต่อการเข้าไปท่องเที่ยวในลาว เพราะสินค้าและบริการที่โค้ดราคาเป็นเงินกีบ เมื่อเทียบเป็นเงินบาท และดอลลาร์ จะมีราคาถูกลงมาก แต่จะมีปัญหาในเรื่องการกำหนดราคาสินค้าและบริการ เพราะสินค้าบางอย่างที่ใช้ในลาวต้องนำเข้าจากต่างประเทศ โดยเฉพาะไทยและจีน ทำให้ต้นทุนมีความผันผวน ต้องคอยอัปเดตราคาตลอดเวลา

 ยังคงต้องจับตาว่า รัฐบาลของ สปป.ลาว จะเร่งแก้ปัญหาเศรษฐกิจและปัญหาค่าเงินรอบล่าสุดนี้อย่างไร เพราะหากยังส่งผลกระทบระยะยาว สภาพปัญหาที่เคยเกิดขึ้นกับเศรษฐกิจของศรีลังกา ที่ต้องพึ่งพา ไอเอ็มเอฟ เข้ามาช่วยแก้วิกฤตก็อาจเกิดขึ้นได้เช่นกัน และประชาชนชาว สปป. ลาว ก็คงต้องรัดเข็มขัดมากขึ้นต่อไปอีกนาน