เปิดไทม์ไลน์ ชายแดน ช่องบก ขยายปมพิพาทชายแดน ไทย-กัมพูชา เกิดอะไรขึ้นบ้าง ?

จุดเริ่มต้น: ช่องบกคืออะไร ทำไมถึงสำคัญ ? 

พื้นที่ที่เรียกว่า “ช่องบก” หรือ “สามเหลี่ยมมรกต” Emerald Triangle คือบริเวณรอยต่อของ 3 ประเทศ — ไทย ลาว กัมพูชา — มีขนาดราว 12 ตารางกิโลเมตร เป็นทั้งพื้นที่ชายแดน และสัญลักษณ์แห่งมิตรภาพที่ไทยเคยสร้าง “ศาลาตรีมุข” ไว้ตั้งแต่ปี 2534

แต่ภายใต้ภาพแห่งมิตรภาพ มีประวัติความขัดแย้งฝังรากลึก

ปมลึก: ปัญหาแผนที่คนละฉบับ

ไทย ถือแผนที่ 1:50,000 ที่ทำร่วมกับสหรัฐฯ ในยุคสงครามอินโดจีน
กัมพูชา ใช้แผนที่ 1:200,000 ที่ฝรั่งเศสเคยทำสมัยล่าอาณานิคม
ความแตกต่างนี้ไม่ใช่แค่เรื่องตัวเลข แต่นำไปสู่ พื้นที่ทับซ้อน หลายจุด รวมถึงช่องบก

สมรภูมิเก่า ปะทะใหม่ 

ในอดีต “ช่องบก” เคยเป็นแนวรบจริง — สมัยไทยปะทะเวียดนามที่เข้ามาคุมกัมพูชาหลังโค่นเขมรแดง (ปี 2528–2530)

ปี 2543 ไทย-กัมพูชาเซ็น MOU ห้ามเปลี่ยนแปลงพื้นที่พิพาท และตั้งกลไก JBC เพื่อเจรจาเขตแดน
แต่การเผา “ศาลาตรีมุข” เมื่อต้น มี.ค. 2568 จุดไฟแห่งความระแวงขึ้นอีกครั้ง

เหตุปะทะ 28 พ.ค. 2568: ใครเริ่มก่อน ? 

ทหารไทยพบการขุดคูเพลาะฝั่งกัมพูชาในจุดพิพาท
ส่งชุดเจรจาไป แต่กลับถูกยิงก่อน จนเกิดการยิงตอบโต้ 10 นาที
ฝ่ายไทยไม่มีผู้บาดเจ็บ แต่กัมพูชาแถลงว่าทหารตาย 1 นาย

มุมมองสองฝั่ง 

ไทย:   นายภูมิธรรม เวชชยชัย รองนายกฯ และ รมว.กลาโหม แจงว่า เรื่องนี้ไม่มีอะไร ในเบื้องต้นพบว่ากำลังทั้งสองฝ่ายเข้าไปในพื้นที่อ้างสิทธิ์ ซึ่งประกอบกับเป็นเวลาที่มืดจึงเกิดการปะทะกันโดยบังเอิญ โดยย้ำว่าไม่ได้ตั้งใจที่จะขึ้นไปรบกัน เมื่อวันที่ 28 พ.ค.

กัมพูชา: กระทรวงกลาโหมกัมพูชาออกแถลงการณ์ว่า การปะทะเกิดขึ้นที่หมู่บ้านเตโชโมกัต ต.จอมข่าน อ.จอมข่าน จ.พระวิหาร โดยกองทัพไทยเปิดฉากยิงก่อนในสนามเพลาะ ซึ่งเป็นฐานทัพของกองทัพกัมพูชามาเป็นเวลานาน ส่งผลให้ทหารกัมพูชาเสียชีวิต 1 นาย คือสิบเอกสุวรรณ ราว อายุ 48 ปี พร้อมชี้ว่าการปะทะไม่ใช่ทางเลือกที่กัมพูชาต้องการ และจะหารือกับกลาโหมของไทยเพื่อหาแนวทางต่อไป ขณะที่ สมเด็จฮุน เซน ประธานวุฒิสภากัมพูชา ออกแถลงการณ์ผ่านเฟซบุ๊ก ประณามเหตุปะทะทำทหารตาย 1 ศพ ชี้ไม่อยากเห็นการปะทะแต่สนับสนุนส่งทหารและอาวุธหนักไปประจำการชายแดนเพื่อป้องกัน 

ปะทะการเมือง: จากเฟซบุ๊กถึงโต๊ะเจรจา

ฮุน เซน ประณามไทย สนับสนุนการส่งอาวุธประจำแนวชายแดน
แพทองธาร นายกฯ ไทย ย้ำ “ไม่อยากให้เกิดเรื่องแบบนี้” และจะคลี่คลายโดยเร็ว

ผบ.ทบ. ไทย-กัมพูชา เจรจาที่ช่องจอม เห็นพ้อง:
เจรจาผ่าน JBC
ถอนกำลังห่างจุดปะทะ 200 เมตร
สงวนท่าที รักษาความสัมพันธ์

แต่ฮุน เซน ยืนยัน “จะไม่ถอนทหาร” เพราะเห็นว่าเป็นดินแดนกัมพูชา

จะบานปลาย สู่เกมศาลโลก ?

1 มิ.ย. กัมพูชาสั่งเพิ่ม 4 พื้นที่พิพาทใหม่ (ปราสาทตาเมือนธม-โต๊ด-ตาควาย-มอมเบ) เสนอต่อศาลโลก
2 มิ.ย. กัมพูชาทำหนังสือทางการทวงความรับผิดชอบจากไทย
4 มิ.ย. กัมพูชาเดินหน้ายื่นศาลโลกอย่างเป็นทางการ
5 มิ.ย. ไทยออกแถลงการณ์โต้กลับว่า “ไม่รับเขตอำนาจศาลโลก” และจะรักษาอธิปไตยผ่านการเจรจา
6 มิ.ย. สมช.ประชุมฉุกเฉิน ตั้งกก.เฉพาะกิจรับมือวิกฤตชายแดน
14 มิ.ย. จะมีการประชุม JBC 

 เมื่อเส้นเขตแดนคือเส้นเปราะบาง 

“ช่องบก” คือภาพจำลองของประวัติศาสตร์ที่ยังไม่ยุติ - ฝ่ายหนึ่งเชื่อว่า “เป็นของเรา” อีกฝ่ายก็เชื่อว่า “ของเขาอยู่ก่อน MOU”

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• เปิดข้อเท็จจริง มติครม. ไม่รับอำนาจศาลโลก: ตามหลักป้องกันอธิปไตย
• เปิดความหมาย No man’s land โนแมนแลนด์ ที่แท้จริง แปลว่าอะไร ?
• ภูมิธรรม เผย กัมพูชาล้ำพื้นที่โนแมนแลนด์ 200 ม. - ยังไม่ใช่การบุกแผ่นดินไทย