ศาลรัฐธรรมนูญไทยเจ้าภาพถก AACC หนุนชูบทบาทคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

วันที่ 24 มิถุนายน 2568 ศาลรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ในฐานะประธานสมาคมศาสนรัฐธธธธรรมนูญและสถาบันเทียบเท่าแห่งเอเชีย (AACC) ได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุม คณะกรรมการสมาชิกสมาคม (Board of Members Meeting - BoMMM) และ การบรรยายสาธารณะ (Public Lecture) ณ โรงแรมสยาม เคมปินสกี้ กรุงเทพมหานคร โดยมีผู้แทนจากประเทศสมาชิก AACC เข้าร่วมประชุมทั้งแบบพบหน้าและผ่านระบบออนไลน์

การประชุม BoMMM มีประเทศสมาชิกเข้าร่วม อาทิ สาธารณรัฐเกาหลี สาธารณรัฐทูร์เคีย และ สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน พร้อมกับการประชุมออนไลน์จากประเทศสมาชิกอื่นๆ

การบรรยายสาธารณะ "The Courts and the Protection of Human Rights"

ในช่วงเช้าได้มีการบรรยายสาธารณะในหัวข้อ "The Courts and the Protection of Human Rights" โดยมี ศาสตราจารย์ ดร. นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ประธานศาลรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยและประธาน AACC พร้อมด้วยคณะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ผู้บริหารสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ ผู้แทนจากหน่วยงานภาครัฐ ศาล องค์กรอิสระ องค์กรตามรัฐธรรมนูญ และสถาบันการศึกษา เข้าร่วมรับฟังการบรรยาย

Hon. Ms. Bokhyung Kim ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐเกาหลี ได้บรรยายในหัวข้อ "The Role of the Constitutional Courts and Equivalent Institutions in the Protection of Human Rights" โดยเน้นย้ำถึงบทบาทสำคัญของศาลรัฐธรรมนูญเกาหลีในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนสากลตั้งแต่ก่อตั้งในปี 1988 ผ่านการวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและการพิจารณาคำร้องต่างๆ ศาลเกาหลีได้รับความไว้วางใจจากประชาชนสูงจากการตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐและลดความขัดแย้งทางการเมือง ตัวอย่างเช่น คำวินิจฉัยในปี 2624 ที่ตัดสินว่าการปฏิเสธเงินช่วยเหลือผู้ลี้ภัยในช่วงโควิด-19 เป็นการเลือกปฏิบัติและละเมิดสิทธิความเสมอภาค

ศาสตราจารย์พิเศษ ดร. จิรนิติ หะวานนท์ ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย บรรยายในหัวข้อ "3 ทศวรรษของศาลรัฐธรรมนูญไทยและความท้าทายในทศวรรษหน้า" โดยกล่าวถึงการก่อตั้งศาลรัฐธรรมนูญตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 เพื่อวางรากฐานประชาธิปไตยให้เข้มแข็งและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน ศาลรัฐธรรมนูญไทยมีบทบาทสำคัญในการตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐและธำรงรักษาหลักนิติธรรม แม้คำวินิจฉัยหลายคดีจะส่งผลต่อโครงสร้างอำนาจทางการเมือง แต่ศาลยังคงมุ่งมั่นสร้างความไว้วางใจจากประชาชนและเตรียมพร้อมรับมือกับความท้าทายในทศวรรษหน้า ทั้งในด้านเทคโนโลยีและปัญญาประดิษฐ์

Hon. Prof. Dr. Yusuf Sevki Hakyemez ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐทูร์เคีย นำเสนอในหัวข้อ "Constitutional Justice and the Role of Turkish Constitutional Court in the Protection of Human Rights" โดยชี้ให้เห็นว่าศาลรัฐธรรมนูญทูร์เคียได้ปฏิรูปครั้งสำคัญในปี 2000 ด้วยการเพิ่มกลไกการยื่นคำร้องรายบุคคล ทำให้ศาลมีบทบาทด้านสิทธิมนุษยชนโดดเด่นขึ้นอย่างมาก โดยกว่าสามในสี่ของคดีที่ศาลพิจารณาเกี่ยวข้องกับการละเมิดสิทธิมนุษยชน ซึ่งส่งผลให้ศาลได้รับการยกย่องว่าเป็น "ศาลสิทธิมนุษยชน" อย่างแท้จริง

Hon. Dr. Suhartoyo, S.H., M.H. ประธานศาลรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอินโดนีเซีย (ผ่านระบบออนไลน์) บรรยายในหัวข้อ "The Role of the Constitutional Court of the Republic of Indonesia in the Protection of Human Rights in the Field of Education" โดยเน้นย้ำถึงสิทธิในการศึกษาขั้นพื้นฐานที่ระบุในรัฐธรรมนูญอินโดนีเซีย ปี 1945 และพันธกรณีของรัฐบาลในการจัดสรรงบประมาณเพื่อการศึกษา ศาลรัฐธรรมนูญอินโดนีเซียได้วินิจฉัยว่าบทบัญญัติที่ก่อให้เกิดการเลือกปฏิบัติต่อนักเรียนเอกชนนั้นขัดต่อรัฐธรรมนูญ โดยระบุว่ารัฐและรัฐบาลท้องถิ่นต้องรับประกันการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายทั้งในโรงเรียนของรัฐและเอกชน

Hon. Assoc. Prof. Dr. Askarjon Gafurov รองประธานศาลรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอุซเบกิสถาน บรรยายในหัวข้อ "Issues Related to the Improvement of the Work of the Constitutional Court in Protecting Human Rights" โดยกล่าวถึงการปฏิรูปกฎหมายรัฐธรรมนูญในอุซเบกิสถานเมื่อปี 2023 ที่เสริมสร้างหลักประกันสิทธิมนุษยชนอย่างเข้มแข็ง รวมถึงการเพิ่มอำนาจให้ศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในการยื่นคำร้องต่อศาลโดยตรง

ศาสตราจารย์ ดร. อุดม รัฐอมฤต ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ปิดท้ายการบรรยายในหัวข้อ "การพัฒนาศาลรัฐธรรมนูญเพื่อรองรับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน" โดยย้ำว่าการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนเป็นภารกิจสำคัญของศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรตุลาการ การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลทำให้การตีความสิทธิและเสรีภาพซับซ้อนขึ้น จึงเสนอให้มีการจัดตั้งสถาบันกฎหมายรัฐธรรมนูญเพื่อศึกษาวิจัยและสนับสนุนศาลในการพิทักษ์สิทธิ เสรีภาพ และรัฐธรรมนูญอย่างยั่งยืน

ผลการประชุมคณะกรรมการสมาชิกสมาคม (BoMM)

ในภาคบ่าย เวลา 13.00 - 16.00 น. การประชุมคณะกรรมการสมาชิกสมาคม (BoMM) ซึ่งมีเฉพาะประเทศสมาชิก AACC เข้าร่วม ได้มีมติอย่างเป็นทางการให้ ศาลฎีกากลางแห่งสาธารณรัฐอิรัก (Federal Supreme Court of Iraq) เข้าเป็นสมาชิก AACC และเชิญเข้าร่วมการประชุมใหญ่ (Congress) ของสมาคม AACC ครั้งที่ 7 ซึ่งอุซเบกิสถานจะเป็นเจ้าภาพจัดขึ้นระหว่างปี 2568 - 2570

ศาลรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยให้ความเห็นชอบกับการรับศาลฎีกากลางแห่งสาธารณรัฐอิรักเข้าเป็นสมาชิก AACC โดยมองว่าเป็นประโยชน์ต่อสถานะและการดำเนินงานของ AACC ในเวทีศาลรัฐธรรมนูญโลก รวมถึงช่วยกระชับความสัมพันธ์ระดับทวิภาคีระหว่างราชอาณาจักรไทยและสาธารณรัฐอิรัก ซึ่งกระทรวงการต่างประเทศของไทยได้รับทราบว่าสาธารณรัฐอิรักกำลังพิจารณาเปิดสถานเอกอัครราชทูตอิรักประจำประเทศไทยอีกครั้งในเร็วๆ นี้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อทางเลือกแหล่งพลังงานปิโตรเลียมในสถานการณ์ปัจจุบันด้วย