NIA จัดงาน Global Innovation Forum 2025 : อนาคต Climate Tech และเศรษฐกิจนวัตกรรมไทยในตลาดโลก

สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ หรือ NIA กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) จัดงาน Global Innovation Forum 2025 ณ​ Vibration Room โรงแรมโนโวเทล สยาม ภายใต้หัวข้อ “Global Climate Tech towards Innovation Nation” เพื่อเป็นเวทีแลกเปลี่ยนความรู้และมุมมองระดับโลกที่จะร่วมกันผลักดันนวัตกรรมไทยสู่อนาคต เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2568

โดยในงานมีการนำเสนอประเด็นสำคัญด้านนวัตกรรมไคลเมทเทค และแนวทางการขับเคลื่อนเศรษฐกิจนวัตกรรมไทยสู่ตลาดสากล อันประกอบด้วย 1) NIA กับก้าวต่อไปของนวัตกรรมไทย 2) แนวโน้มกระแสการเปลี่ยนแปลงระดับโลกทางด้านไคลเมทเทค (Global Mega Trend in Climate Tech)  และ 3) โอกาสและความท้าทายของธุรกิจนวัตกรรมด้านไคลเมทเทคในตลาดโลก (Global Opportunity & Challenge for Climate Tech Innovative Business) ทั้งนี้ ผู้ที่สนใจสามารถรับชมวิดีโอย้อนหลังผ่านช่องทางออนไลน์จากเพจ NIA และ Innovation Thailand ได้อีกด้วย

ดร.กริชผกา บุญเฟื่อง ผู้อำนวยการสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NIA กล่าวเปิดงาน พร้อมชี้ให้เห็นแนวโน้มการขับเคลื่อนนวัตกรรมทั่วโลก ท่ามกลางความท้าทายทางเศรษฐกิจและสังคม รวมถึงความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี และภูมิทัศน์ด้านกฎระเบียบที่เปลี่ยนแปลงไป

“นวัตกรรมไทยยังมีโอกาสที่จะขับเคลื่อนสู่การเติบโตระดับโลกต่อไป โดยหัวใจสำคัญอยู่ที่การเร่งสร้างผู้ประกอบการฐานนวัตกรรมที่พร้อมแข่งขันในตลาดโลก จากจุดเด่นด้านการวิจัยและพัฒนา (R&D) ซึ่ง NIA ตั้งเป้าที่จะสร้างระบบนิเวศนวัตกรรมครบวงจร ผ่านการทำงานร่วมกับพันธมิตรทั้งในและต่างประเทศ สร้างผลกระทบเชิงบวกทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างยั่งยืน ภายใต้กลยุทธ์ ‘Groom - Grant - Growth - Global’ อันเป็นการเพิ่มจำนวนผู้ประกอบการฐานนวัตกรรมที่พร้อมแข่งขันในตลาด สร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ และขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยสู่เศรษฐกิจฐานนวัตกรรม”

นอกจากนั้น NIA ยังคงมุ่งมั่นที่จะผลักดันให้เกิด Thailand Innovation Hub เพื่อสร้างเครือข่ายศูนย์กลางนวัตกรรมที่เชื่อมโยงทั่วประเทศ สนับสนุนผู้ประกอบการไทยให้สามารถเติบโต สร้างโอกาสขยายตลาดและแหล่งเงินทุน ทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยเฉพาะอุตสาหกรรมเป้าหมายที่มีศักยภาพของไทย ผ่านโปรแกรมเร่งสร้างการเติบโตของธุรกิจนวัตกรรมใน 5 กลุ่มหลัก ได้แก่ การเกษตร อาหาร การแพทย์และสุชภาพ พลังงานและสิ่งแวดล้อม และท่องเที่ยว/ ซอฟต์พาวเวอร์/ สังคม

ตลอดจนการยกระดับวิสาหกิจฐานนวัตกรรมให้เติบโตอย่างก้าวกระโดด พร้อมต่อยอดการลงทุนสู่ตลาดสากลผ่าน 3 โปรแกรม ได้แก่

1. Corporate Spark เน้นการจับคู่ธุรกิจกับสตาร์ตอัปนานาชาติที่มีเทคโนโลยีหรือบริการโดดเด่น
2. Global Market Link สร้างโอกาสเชื่อมโยงและขยายตลาดไปยังต่างประเทศ
3. Global Investment Link ยกระดับศักยภาพเพื่อโอกาสรับการลงทุนจากนักลงทุนต่างประเทศ
4. 

ภายหลังการกล่าวเปิดงาน ก็เข้าสู่เวทีเสวนาแรกเกี่ยวกับแนวโน้มกระแสการเปลี่ยนแปลงระดับโลกทางด้านไคลเมทเทค ภายใต้หัวข้อ “Global Mega Trend in Climate Tech” โดยมีแขกรับเชิญพิเศษ ได้แก่ คุณภคมน สุภาพพันธ์ ผู้อำนวยการสำนักรับรองธุรกิจคาร์บอนต่ำ องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (อบก.) คุณวีรศักดิ์ พงษ์ธัญญวิชัย หัวหน้าฝ่ายพัฒนาความยั่งยืนองค์กร ทรู คอร์ปอเรชั่น จํากัด (มหาชน) และ รศ.ดร.สุทธิรัตน์ กิตติพงษ์วิเศษ ผู้ประสานงานวิจัยความเสี่ยงทางสภาพภูมิอากาศและการรู้รับปรับฟื้น และหัวหน้าหน่วยบริการและจัดการคาร์บอน สถาบันวิจัยสิ่งแวดล้อมเพื่อความยั่งยืน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คุณภคมน เริ่มเซสชั่น โดยกล่าวถึงบทบาทของไคลเมทเทคว่าจะเป็นตัวพลิกเกมส์ (Game Changer) ที่สามารถสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจมหาศาลให้ไทย เนื่องจากปัญหาสิ่งแวดล้อมในปัจจุบันเกี่ยวพันกับความยั่งยืนทั้งด้านเศรษฐกิจและสังคมโดยตรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่โลกมุ่งสู่การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) ภายในปี 2050 ภายใต้กรอบความตกลงปารีส (The Paris Agreement) เพื่อควบคุมอุณหภูมิโลกไม่ให้เกิน 1.5 องศาเซลเซียส

สำหรับภาคธุรกิจไทย คุณภคมนระบุว่า ความท้าทายและโอกาสจะอยู่ที่การปรับตัวตามมาตรการสากล เช่น การรายงาน Carbon Footprint ของสินค้า โดยเฉพาะตลาดยุโรปที่เริ่มใช้มาตรการเข้มงวด นอกจากช่วยให้ผู้ประกอบการรับรู้ และลดแหล่งปล่อยก๊าซได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว ยังช่วยลดต้นทุนในระยะยาว ปัจจุบันมีองค์กรไทยมากกว่า 1,700 แห่งที่รายงานการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และกว่า 100 องค์กรประกาศเป้าหมาย Net Zero สะท้อนถึงการเติบโตอย่างก้าวกระโดดและการนำเทคโนโลยีสีเขียว (Green Tech) มาเสริมขีดความสามารถในการแข่งขันบนเวทีโลก

ต่อมาทาง รศ.ดร.สุทธิรัตน์ ได้ฉายภาพให้เห็นว่า ไคลเมทเทคกำลังกลายเป็นตัวพลิกเกมส์ของเศรษฐกิจและสังคมโลก เพราะไม่เพียงเกี่ยวข้องกับการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (Mitigation) เท่านั้น แต่ยังเชื่อมโยงกับมาตรการทางการค้าระดับโลกอย่างกลไกปรับคาร์บอนก่อนข้ามพรมแดนของสหภาพยุโรป (CBAM) ที่บังคับใช้กับอุตสาหกรรมหลักอย่างเหล็กและซีเมนต์ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจึงไม่ใช่แค่ความท้าทาย แต่ยังเป็นโอกาสสำหรับการลงทุนและพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น การดักจับและกักเก็บคาร์บอน (CCUS) การคมนาคมอัจฉริยะ (Smart Mobility) และการเกษตรอัจฉริยะเพื่อภูมิอากาศ (Climate Smart Agriculture) ซึ่งสามารถนำมาปรับใช้ได้ตามบริบทของแต่ละอุตสาหกรรม

รศ.ดร.สุทธิรัตน์ ได้เน้นย้ำถึงบทบาทของภาคการศึกษา และการวิจัยที่ต้องปรับตัวให้ทันความเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะการพัฒนา Deep Tech ที่จะช่วยลดการปล่อยคาร์บอน (Decarbonization) ซึ่งต้องขยายจากระดับห้องปฏิบัติการไปสู่ระดับเมือง รวมถึงการสร้างระบบนิเวศน์ (Ecosystem) เพื่อก่อให้เกิดการลงมือปฏิบัติด้านสภาพภูมิอากาศ (Climate Action) อย่างแท้จริงในทุกระดับ ทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค และชุมชนท้องถิ่น พร้อมผลักดันการศึกษาด้านสภาพภูมิอากาศเพื่อทุกคน (Climate Education for All) เพื่อปลูกฝังวัฒนธรรมด้านสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศให้เป็นหัวข้อร่วมของสังคมไทย ซึ่งจะช่วยสร้างความพร้อมของบุคลากรสายธุรกิจสีเขียว (Green Business) ที่มีแนวโน้มเป็นที่ต้องการสูงและมีอัตราการว่างงานต่ำ

สำหรับภาคธุรกิจ ทาง รศ.ดร.สุทธิรัตน์ เห็นถึงความจำเป็นที่จะต้องบูรณาการไคลเมทเทค รวมถึงการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืน (ESG) เศรษฐกิจชีวภาพ-หมุนเวียน-สีเขียว (BCG) และเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) เข้าสู่กลยุทธ์องค์กร เพื่อสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันในอนาคต

ส่วนบทบาทของภาคเอกชนในการขับเคลื่อนนวัตกรรมด้านไคลเมทเทค คุณวีรศักดิ์กล่าวถึงวิสัยทัศน์การลงทุนใน 3 ด้านหลักของทรู ได้แก่ โครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล (Digital Infrastructure) การสร้างบุคลากรและนวัตกรรมใหม่ (De-globalization) และการลดการปล่อยคาร์บอน (Decarbonization) พร้อมสะท้อนมุมมองว่า ธุรกิจไม่ควรมองเป็นภาระ แต่คือโอกาสที่จะช่วยเพิ่มขีดความสามารถทางการแข่งขัน โดยทรูและคู่ค้าทั้งหมดได้ร่วมกันตั้งเป้าหมาย Net Zero พร้อมขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีสะอาด เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ (Solar Cell) และปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อสนับสนุนพันธมิตรธุรกิจที่ดำเนินงานไปในทิศทางเดียวกัน

คุณวีรศักดิ์ยังกล่าวเพิ่มเติมว่า ความท้าทายสำคัญ คือ การทำให้เทคโนโลยีและกระบวนการต่างๆ ได้รับการยอมรับในระดับสากล รวมถึงการสร้างการมีส่วนร่วมจากทั้งพนักงาน คู่ค้า และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกภาคส่วน โดยเชื่อว่าหากทุกฝ่ายร่วมกันขับเคลื่อน ประเทศไทยจะสามารถตามทันกระแสโลกและสร้างความยั่งยืนได้อย่างเป็นรูปธรรม

ถัดมาในหัวข้อ “Global Opportunity & Challenge for Climate Tech  Innovative Business” ซึ่งจะพูดคุยถึงโอกาสและความท้าทายของธุรกิจนวัตกรรมด้านไคลเมทเทคในระดับโลก โดยมีคุณพิพัฒน์ อภิรักษ์ธนากร ผู้เชี่ยวชาญด้านความยั่งยืน และผู้ก่อตั้งแพลตฟอร์ม ECOLIFE คุณประพันธ์ศักดิ์ รักษ์ไชยวรรณ ประธานคณะอนุกรรมการกำกับดูแลกิจการด้านความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม บริษัท แอล.พี.เอ็น.ดีเวลลอปเมนท์ จำกัด (มหาชน) และคุณพงษ์ศักดิ์ เหลืองจินดารัตน์ Chief Strategy and Sustainability Officer Bangkok Industrial Gas (BIG) มาแลกเปลี่ยนความเห็นถึงโอกาสและความท้าทายที่รออยู่ในการก้าวไปสู่การแข่งขันด้านไคลเมทเทคในระดับสากล

คุณพงษ์ศักดิ์กล่าวว่า การบรรลุเป้าหมาย Net Zero ไม่ได้ขึ้นอยู่กับการผลิตพลังงานสะอาดเท่านั้น แต่ยังต้องมีระบบจัดการคาร์บอนไดออกไซด์ที่เกิดขึ้นจากกระบวนการผลิตด้วย ซึ่งเขามองว่าเทคโนโลยีการดักจับ การใช้ประโยชน์ และการกักเก็บคาร์บอน (CCUS) จะมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการสร้างสมดุลระหว่างการผลิตและสิ่งแวดล้อม พร้อมย้ำว่าไคลเมทเทคไม่ใช่แค่เรื่องของการจัดเก็บพลังงาน แต่รวมถึงการบริหารจัดการพลังงาน (Energy Management System) ที่มีประสิทธิภาพ เพื่อให้สอดรับกับความต้องการใช้ไฟฟ้าที่แตกต่างระหว่างกลางวันและกลางคืน

สำหรับประเด็นเรื่องความท้าทาย คุณพงษ์ศักดิ์ระบุว่า ผู้บริโภคไทยตื่นตัวต่อประเด็น Net Zero มากขึ้น แต่ธุรกิจก็ยังต้องหาวิธีทำให้เทคโนโลยีด้านพลังงานสะอาดมีต้นทุนที่เหมาะสม (Affordable) เพื่อไม่ให้กระทบต่อเศรษฐกิจและผู้ใช้ปลายทาง โดยเฉพาะในภาค B2B ที่ต้องเผชิญกับต้นทุนการนำเข้าไฮโดรเจนหรือเทคโนโลยีใหม่ๆ นอกจากนี้ ยังสะท้อนว่าแนวโน้มการลงทุนของ Venture Capital ด้าน Climate Tech เริ่มชะลอตัว ทำให้ความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชน และสตาร์ทอัพมีความสำคัญมากขึ้น รวมถึงการต่อยอดทรัพยากรและสินทรัพย์ที่มีอยู่เดิม ควบคู่กับการพัฒนานวัตกรรมและบุคลากร เพื่อสร้างความยั่งยืนทางธุรกิจในระยะยาว

คุณประพันธ์ศักดิ์ กล่าวว่า ภาคอสังหาริมทรัพย์ถือเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่มีสัดส่วนการปล่อยคาร์บอนสูง จึงต้องเร่งปรับตัวและประยุกต์ใช้ไคลเมทเทคในหลากหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นด้านการออกแบบ การก่อสร้าง การขนส่ง การปกป้องสิ่งแวดล้อม และการตรวจวัดผล ซึ่งล้วนเปิดโอกาสในการนำนวัตกรรมเข้ามาช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยพฤติกรรมผู้บริโภคในรอบ 6 ปีที่ผ่านมาเปลี่ยนไป จากเดิมที่เลือกซื้อบ้านและคอนโดด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัย มาสู่การให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม เทคโนโลยีอัจฉริยะ และการอยู่อาศัยที่ส่งเสริมสุขภาวะ (Wellness) มากขึ้นอย่างมีนัยยะสำคัญ

นอกจากนั้น คุณประพันธ์ศักดิ์ยังฉายภาพถึงเสาหลักด้านความยั่งยืน (Profit–Planet–People) ซึ่งยังคงต้องการ “ตัวกลาง” เพื่อเชื่อมโยงทุกฝ่ายให้ไปในทิศทางเดียวกัน ทั้งในแง่เงินทุน (Accessibility to Funds) ความรู้และทักษะ (Skills/Knowledge) และทิศทางจากภาครัฐและผู้นำองค์กร นวัตกรรมโดยไม่จำกัดเแค่เทคโนโลยีดิจิทัล แต่รวมถึงการออกแบบที่ใช้ประโยชน์จากธรรมชาติ กระบวนการผลิตสีเขียว ระบบมอนิเตอร์ที่ช่วยผู้บริหารตัดสินใจ ไปจนถึงนวัตกรรมที่สร้างพฤติกรรมใหม่ในชุมชน พร้อมเสนอให้ทุกภาคส่วนตั้งแต่ สตาร์ทอัป ภาคธุรกิจ สถาบันการศึกษา และหน่วยงานรัฐ ร่วมมือกันผ่านโมเดล “4C” ได้แก่ Context, Connect, Collective, และ Consistent เพื่อผลักดันการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นรูปธรรม

คุณพิพัฒน์แชร์ว่า ปัจจุบันกลุ่มผู้บริโภค Gen Z กว่า 70% เลือกซื้อสินค้าที่สนใจความยั่งยืนและพร้อมจ่ายเพิ่มหากธุรกิจมีความโปร่งใส (Transparency) ซึ่งนั่นคือโอกาสสำคัญ โดยในส่วนของ ECOLIFE ได้มุ่งเน้นการเปลี่ยนความตระหนักรู้ (Awareness) ให้กลายเป็นการลงมือทำจริง (Action) ผ่านการติดตามและสร้างแรงจูงใจด้วยเกมมิฟิเคชัน (Gamification) ทำให้แพลตฟอร์มสามารถขยายผลได้อย่างกว้างขวาง

คุณพิพัฒน์ยังเน้นย้ำด้วยว่า การยืนระยะของธุรกิจด้านความยั่งยืนเป็นเรื่องสำคัญ เพราะปัญหาสภาพภูมิอากาศไม่ได้รุนแรงหรือชัดเจนเหมือนวิกฤติฉุกเฉินอื่นๆ จุดนี้มักทำให้ผู้คนไม่ใส่ใจอย่างจริงจัง นอกจากนั้น การสร้างนวัตกรรมควรต้องตอบโจทย์ที่แท้จริงได้ สามารถแก้ไข Pain Point ของผู้บริโภคและสังคม ซึ่งการดึงบุคลากรที่เหมาะสมเข้าร่วมงาน และมีแผนการทำงานชัดเจน จะช่วยให้โครงการประสบความสำเร็จ และแม้เริ่มต้นด้วยงบประมาณจำกัด การลงมือทำตั้งแต่วันนี้ก็สามารถสร้างความน่าสนใจสำหรับนักลงทุนและสตาร์ทอัพด้านความยั่งยืนในอนาคต

นอกเหนือจากเวทีเสวนาที่ร่วมถ่ายทอดมุมมองและประสบการณ์ในงาน Global Innovation Forum 2025 แล้ว ในงานยังปิดท้ายด้วยกิจกรรมเวิร์กชอป เพื่อแลกเปลี่ยนข้อเสนอแนะ ภายใต้หัวข้อ Recommendation for Climate Tech Innovation Development in Thailand: ข้อเสนอแนะแนวทางการสร้างนวัตกรรมด้านไคลเมทเทคในประเทศไทย โดย คุณณัฐดนย์ โกศัยธนอนันท์ ที่มารับหน้าที่ Facilitator โดยเปิดให้ผู้เข้าร่วมงานทุกท่านร่วมกันกำหนดแนวทางพัฒนาศักยภาพไคลเมทเทคของไทย (Climate Tech Ecosystem) ให้เข้มแข็งและแข่งขันได้ในระดับสากล