ทำไมฟันคุดถึงขึ้นช้ากว่าฟันซี่อื่นและคนโบราณจัดการกับฟันคุดอย่างไร

06 Jan 2022

เคยสงสัยไหมว่า ทำไมฟันคุดไม่ขึ้นพร้อมกับซี่อื่นๆทำไมขึ้นมาแล้วปวด แล้วสงสัยไหมว่าคนโบราณเขามีฟันคุดกันไหม งั้นไปดูกัน

การถอนฟันคุดกลายเป็นกิจกรรมทางสุขภาพของคนจำนวนมากในช่วงอายุวัยรุ่นตอนปลายและอายุ 20 ต้นๆ แต่ทำไมฟันคุดไม่ขึ้นมาพร้อมกับฟันแท้ในช่วงวัยเด็กที่เหลืออยู่ของเรา ทำไมมันขึ้นมาไม่พร้อมกันล่ะ?

บทความจาก Livescience ได้อธิบายผลการศึกษาทางทันตกรรมของทันตแพทย์ในต่างประเทศที่แสดงความคิดเห็นและวิวัฒนาการของฟันคุด เพื่อหาคำตอบว่าทำไมถึงขึ้นช้ากว่าฟันซี่อื่น และพวกเขาได้คำตอบว่า...

คำตอบมันอยู่ที่การพัฒนาการฟันกรามของเด็กที่มีพื้นที่ว่างไม่เพียงพอที่จะให้ฟันคุดเข้ามาแทรกได้ แต่เมื่อเราโตขึ้น กรามของเราก็จะโตขึ้นด้วย และก็เริ่มมีพื้นที่มากพอสำหรับฟันคุดที่จะโผล่มาดูโลก ตามผลการศึกษาของเดือนตุลาคม ปี 2564 ที่ถูกเผยแพร่ลงในวารสาร Science Advances

ฟันคุดคืออะไร

ข้อมูลจากงานทันตกรรม โรงพยาบาลศิริราช โดย ทพ.นิวัฒน์ พันธุ์ไพศาล ได้อธิบายไว้ว่า ฟันคุด คือฟันที่ไม่สามารถขึ้นได้ตามปกติในช่องปาก อาจจะโผล่ขึ้นมาได้เพียงบางส่วน หรือฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกรทั้งซี่ ฟันซี่ที่พบว่าเป็นฟันคุดบ่อยที่สุด คือ ฟันกรามล่างซี่สุดท้าย ซึ่งอยู่ด้านในสุดของกระดูกขากรรไกรล่าง โดยปกติแล้วฟันซี่นี้ควรจะขึ้นในช่วงอายุ 18 - 25 ปี อาจโผล่ขึ้นอยู่ในลักษณะตั้งตรง เอียง หรือนอนในแนวระนาบ และมักจะอยู่ชิดกับฟันข้างเคียงเสมอ นอกจากนี้ฟันซี่อื่น ๆ ก็อาจจะคุดได้ เช่น ฟันเขี้ยว ฟันกรามน้อยแต่พบได้น้อยกว่าฟันกรามล่างซี่สุดท้าย

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

ถ้าเกิดมนุษย์โบราณมีฟันคุดล่ะ พวกเขาจะไม่ปวดเหรอ?

เรื่องนี่อยู่ที่วิวัฒนาการของมนุษย์ ปัจจุบันเรารู้เพียงแต่ว่าถ้าฟันคุดขึ้นแล้วปวดก็ไปหาหมอ ถ้าไม่ปวดก็ไม่เป็นอะไร ไม่จำเป็นต้องถอนก็ได้ แต่ถ้าเกิดลองนึกย้อนถึงคนในอดีตที่ยังไม่มีเครื่องไม้เครื่องมือทางการแพทย์และวิธีการรักษา หรือไม่รู้แม้กระทั่งฟันคุดคืออะไรล่ะ พวกเขาจะใช้ชีวิตยังไง ต้องเกริ่นก่อนว่าเราอยู่ในยุคของมนุษย์สมัยใหม่ กรามของมนุษย์สมัยใหม่จำนวนมากไม่ได้เติบโตนานพอที่ฟันคุดจะเข้ามาแทรกแซงได้โดยปราศจากปัญหา ซึ่งนั่นเป็นสาเหตุที่เราจำเป็นต้องถอนฟันคุดออกไปจนกลายเป็นเรื่องปกติ เนื่องจากก็เป็นเพราะพัฒนาการของเด็กอีกนั่นแหละ

มนุษย์โบราณกินอาหารที่มีลักษณะแข็ง เช่น ถั่วแข็งๆ ผักไม่สุก เนื้อเหนียวๆและอาหารแข็งอื่นๆที่ไม่มีวิธีการปรุงอาหารให้อ่อนนุ่มลง Jilia Boughner นักมานุษยวิทยา จากวิทยาลัยแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยซัสแคตเชวันในแคนาดา (University of Saskatchewan) ได้เขียนไว้ใน The Conversation ว่าการรับประทานอาหารของยุคสมัยก่อนในวัยเด็กทำให้กรามยาวขึ้นได้จริง แต่ในขณะที่ผู้คนในประเทศอุตสาหกรรมเปลี่ยนไปกินอาหารที่นิ่มกว่า เราก็ได้หยุดใช้ศักยภาพของการเติบโตของกรามอย่างเต็มที่

ส่วนใหญ่กรามของมนุษย์โบราณจะยาวมากๆ แต่พอวิวัฒนาการมายุคสมัยใหม่กรามจึงสั้นลง หรือกล่าวง่ายๆคือ สมัยก่อนมนุษย์โบราณมีกรามที่ยาวกว่าปัจจุบันทำให้ฟันคุดเหล่านี้มันขึ้นได้ตามปกติ กลายเป็นฟันกรามธรรมดา เพราะพฤติกรรมการกินอาหารที่แข็ง มีส่วนทำให้กรามขยายใหญ่ขึ้น ฟันคุดจึงมีโอกาสออกมาอยู่พร้อมกับฟันอื่นๆได้ แต่พอมนุษย์ได้อยู่ในยุคอุตสาหกรรมที่รู้จักการปรุงสุก วิธีการทำให้อาหารอ่อนนุ่มขึ้น ทำให้ร่างกายมนุษย์เริ่มเปลี่ยนไป เพราะพัฒนาการในอดีตหยุดชะงักลง ฟันคุดเริ่มไม่มีที่อยู่ในแถวของฟันกราม ทำให้มันต้องรอเวลาผลัดเปลี่ยนเวรเท่านั้นแหละ

อีกเหตุผลหนึ่งที่ฟันคุดเข้ามาในช่วงวัยหนุ่มสาวคือการที่ฟันกรามนั้นยังไม่จำเป็นในช่วงก่อนหน้านั้น เมื่อคนโบราณบดหรือสูญเสียฟันกรามไปกับอาหารแข็ง ฟันคุดจะเป็นฟันกรามที่ 3 ที่จะเข้ามาแทนที่ Steven Kupferman ศัลยแพทย์ช่องปากที่ Cedars Sinai ในลอสแองเจลิส กล่าวว่า

“พวกมันเปรียบเสมือนอะไหร่สำรองหากเราสูญเสียฟันกรามซี่หนึ่งไป แต่เนื่องจากคนส่วนใหญ่ไม่สูญเสียฟันกรามตั้งแต่เด็กฟันคุดจึงรอจนโต กล่าวอีกนัยนึงคือ หากคุณสูญเสียฟันกรามตั้งแต่เด็กหรือวัยรุ่น ฟันกรามของคุณซี่ใหม่ก็จะโผล่มาแทนที่ทันทีเพื่ออุดช่องว่าง”

ทำไมชอบขึ้นมาตอนวัยรุ่น

ฟันกรามถาวรชุดแรกหรือฟันหลังปากถูกออกแบบมาเพื่อบดอาหาร อันดับแรกคือมันจะเกิดขึ้นเมื่ออายุประมาณ 6 ขวบ เมื่อเด็กเริ่มสูญเสียฟันน้ำนม และเมื่ออายุประมาณ 12 ปี ฟันกรามซี่ที่ 2 จะโผล่ออกมา ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวสำรองของฟันกรามอายุ 6 ขวบในกรณีที่มีฟันผุ kupferman ได้กล่าวไว้ใน WordsSideKick.com (และฟันกรามซี่ที่ 3 หรือฟันคุดนั้นจะมีอายุประมาณ 17-21 ปี)

ถอนฟันตั้งแต่เนิ่นจะได้ไม่มีปัญหาสุขภาพตามมานะ ทุกวันนี้ทันตแพทย์มักจะถอนฟันคุดเพราะว่าฟันคุดจะทำให้เกิดอาการปวดในช่องปากเพราะความแออัดของฟันที่แทรกขึ้นมา แม้ว่าบางคนจะไม่อาการปวดใดๆ แต่การถอนฟันคุดในหนุ่มสาวจะช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพในภายหลังได้ เช่น โรคเหงือกอักเสบ ทันตแพทย์และศัลยแพทย์ช่องปากมักจะไม่ถอนฟันคุดเพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพภายหลังให้หลังอายุ 27 ปี ขึ้นไป เนื่องจากมีความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน เช่น ความเสียหายต่อเส้นประสารท บริเวณใกล้เคียงที่เพิ่มมากขึ้น อีกประเด็นคือหากถอนฟันคุดหลังอายุ 27 ปี อาจต้องเผชิญกับความเจ็บปวดที่มากกว่าถอนตอนวัยหนุ่มสาว

คนส่วนใหญ่มีฟันทั้งหมด 32 ซี่ รวมฟันคุดอีก 4 ซี่ บางคนมีมากน้อยไม่เท่ากันและบางคนอาจไม่มีฟันกรามสำรองเลย ฟันกรามซี่อื่นๆอาจมีฟันกราม 4 ที่ เรียกว่า พาราโมลาร์ (paramolar) ซึ่งอยู่ด้านหลังฟันคุดแต่ละซี่ ส่วนใหญ่แทบจะไม่เคยมีพื้นที่เพียงพอสำหรับพาราโมลาร์ในปากมนุษย์สมัยใหม่เลย ดังนั้นพวกมันจึงมักถูกเอาออกพร้อมฟันกรามเสมอ Kuferman กล่าว

จะทราบได้อย่างไรว่ามีฟันคุด

จากการตรวจในช่องปาก ถ้าพบว่าฟันซี่ใดโผล่ขึ้นมาได้เพียงบางส่วน หรือฟันซี่ใดหายไป ก็ให้สงสัยไว้ก่อนเลยว่าน่าจะมีฟันคุด เพื่อให้แน่ใจก็ควรจะเอกซเรย์ดู ก็จะทำให้ทราบว่ามีฟันคุดฝังอยู่ในตำแหน่งไหนบ้าง การเอกซเรย์ฟิล์มพานอรามิกจะเห็นฟันทั้งหมดในกระดูกขากรรไกรทั้งบนและล่าง รวมถึงพยาธิสภาพที่เกิดขึ้นในกระดูกขากรรไกร

หากสงสัยว่าตัวเองมีฟันคุดขึ้นหรือยังหรือกำลังจะขึ้น หรือสงสัยว่ามีกี่ซี่ แนะนำให้ไปปรึกษาทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะดีกว่านะ

ที่มาข้อมูล

https://www.livescience.com/why-wisdom-teeth-emerge-late

https://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=96