ความเสี่ยงของการใช้ภาพส่วนตัวกับ Generative AI ที่ทุกคนควรรู้

Generative AI ได้กลายเป็นเทรนด์บนโลกโซเชียลมีเดียในยุคปัจจุบัน ไม่ว่าจะสร้างจากแอปฯยอดฮิตอย่าง Gemini หรือ ChatGPT ซึ่งเปิดให้ใครก็ได้สามารถสร้างสรรค์ผลงานภาพใหม่ๆ จากคำสั่ง Prompt

แต่การอัปโหลดภาพตัวเองลงไปให้ AI สร้างภาพนั้น อาจมีความเสี่ยงซ่อนอยู่ ที่ทุกคนควรรู้และศึกษาไว้ เบื้องหลังความสนุกและความสะดวกสบายนั้น มี "ราคาที่ต้องจ่าย" นั่นคือความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัยของข้อมูลใบหน้า ซึ่งอาจไม่ได้เป็นของคุณอีกต่อไปเมื่อกดปุ่มอัปโหลด

Generative AI กับ "ความเสี่ยง" ที่อาจซ่อนอยู่

ความเสี่ยงที่สำคัญที่สุดคือ ภาพถ่ายส่วนตัวและคำสั่ง (Prompt) ของคุณ อาจถูกนำไปใช้เป็นส่วนหนึ่งของชุดข้อมูลสำหรับฝึกฝน AI โดยไม่ได้รับอนุญาต เมื่อข้อมูลเข้าสู่ระบบแล้ว ผู้ใช้จะสูญเสียการควบคุมโดยสิ้นเชิง และแทบเป็นไปไม่ได้ที่จะลบออก

กรณีศึกษาที่ชัดเจนคือแอปพลิเคชันยอดนิยมอย่าง Lensa AI ซึ่งระบุในนโยบายอย่างชัดเจนว่า บริษัทได้รับสิทธิ์ในการใช้ภาพที่ AI สร้างขึ้นอย่าง "ถาวร, เพิกถอนไม่ได้, และไม่ต้องจ่ายค่าตอบแทน"

ยิ่งไปกว่านั้น การเก็บข้อมูลมักจะไปไกลกว่าแค่ภาพถ่าย แอปฯ จำนวนมากขอสิทธิ์เข้าถึงข้อมูลในโทรศัพท์เกินความจำเป็น เช่น กล้อง, ไมโครโฟน, ตำแหน่งที่ตั้ง, ไปจนถึงรายชื่อผู้ติดต่อ ซึ่งข้อมูลเหล่านี้ถูกนำไปใช้วิเคราะห์และติดตามพฤติกรรมของคุณนอกแอปพลิเคชัน เพื่อสร้างโปรไฟล์สำหรับวัตถุประสงค์ทางการตลาดต่อไป

ซึ่งหมายความว่าบริษัทสามารถนำภาพใบหน้าของผู้ใช้ไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์ใดๆ ก็ได้ แม้ผู้ใช้จะลบภาพต้นฉบับไปแล้ว แต่ "ข้อมูลใบหน้า" (Face Data) ก็อาจถูกนำไปใช้ฝึกฝน AI ต่อไป

ความนิยมของแอปฯ AI ได้กลายเป็นช่องทางของอาชญากรไซเบอร์ในการเผยแพร่มัลแวร์ที่ออกแบบมาเพื่อขโมยข้อมูลส่วนตัว, แอปฯ ที่หลอกให้สมัครสมาชิกราคาแพงและแอปฯ ที่เต็มไปด้วยโฆษณาก้าวร้าว

ความนิยมอย่างล้นหลามของแอปพลิเคชันแต่งภาพด้วย AI ได้กลายเป็นช่องทางให้เหล่าอาชญากรไซเบอร์ใช้แสวงหาผลประโยชน์ ทีมวิจัยของ McAfee Mobile ได้ค้นพบแอปพลิเคชันแต่งภาพจำนวนมากใน Google Play Store ที่เป็นเพียงโปรแกรมแก้ไขภาพพื้นฐาน แต่ถูกดัดแปลงและฝังมัลแวร์ไว้ภายใน

Generative AI ใช้อย่างไรให้ปลอดภัย?

ตรวจสอบนโยบายความเป็นส่วนตัวเสมอ : ก่อนใช้งาน อ่านเงื่อนไขให้เข้าใจว่าแพลตฟอร์มจะนำภาพของคุณไปทำอะไร เก็บไว้นานแค่ไหน และคุณมีสิทธิ์ขอลบข้อมูลได้หรือไม่

จำกัดการใช้ภาพถ่ายจริง : หากไม่จำเป็น หลีกเลี่ยงการใช้ภาพถ่ายหน้าตรงที่ชัดเจน ลองใช้ภาพสัญลักษณ์ หรือภาพที่ผ่านการปรับแต่งเพื่อลดการระบุตัวตน (Anonymize)

ลบข้อมูล Metadata : ก่อนอัปโหลด ควรลบข้อมูลที่ระบุตำแหน่ง (GPS) และข้อมูลอุปกรณ์ออกจากไฟล์ภาพ เพื่อลดรอยเท้าดิจิทัล (Digital Footprint)

ใช้ภาพคุณภาพต่ำ : หากจำเป็นต้องใช้ภาพจริง การลดความละเอียดของภาพจะช่วยลดความเสี่ยงที่ภาพจะถูกนำไปสร้าง Deepfake ที่มีความสมจริงสูงได้

อย่าให้สิทธิ์เกินจำเป็น : ตรวจสอบเสมอว่าแอปฯ ขอเข้าถึงข้อมูลส่วนใดในโทรศัพท์บ้าง และให้สิทธิ์เท่าที่จำเป็นต่อการใช้งานเท่านั้น

ท้ายที่สุดแล้ว แม้ Generative AI จะมอบเครื่องมือสร้างสรรค์อันทรงพลังมาสู่มือเรา แต่ความสะดวกสบายนั้นแลกมากับความรับผิดชอบที่ผู้ใช้ต้องตระหนักรู้

ความเสี่ยงจากการนำภาพส่วนตัวไปใช้นั้นมีอยู่จริงและหลากหลาย ตั้งแต่การถูกละเมิดความเป็นส่วนตัว, การตกเป็นเหยื่อของเทคโนโลยี Deepfake, ไปจนถึงการถูกสวมรอยเพื่อก่ออาชญากรรมในรูปแบบต่างๆ

ดังนั้น ก่อนจะอัปโหลดภาพถัดไป การป้องกันตนเองในโลกดิจิทัลจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง ผู้ใช้ควรเริ่มต้นจากการตรวจสอบนโยบายของแพลตฟอร์มอย่างละเอียด, พิจารณาลบข้อมูลที่สามารถระบุตัวตนได้ (Metadata) ออกจากภาพ

ที่มา : breachrx, tigera, expressvpn, northeastern, McAfee