‘การพิสูจน์ความเป็นมนุษย์’ เส้นทางของไทยสู่อนาคตดิจิทัลที่ปลอดภัยกว่า

ท่ามกลางความก้าวหน้าของปัญญาประดิษฐ์และอาชญากรรมออนไลน์ที่ทวีความซับซ้อนขึ้นทุกปี ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่จุดเปลี่ยนสำคัญของยุคดิจิทัล การแยกแยะ “คนจริง” ออกจาก “บอท–สคริปต์–AI ที่สร้างตัวตนปลอม” กลายเป็นประเด็นที่สังคมและภาครัฐให้ความสนใจอย่างยิ่ง เพราะปัญหานี้กระทบตั้งแต่การหลอกลวงประชาชนทั่วไป ไปจนถึงความเชื่อมั่นของระบบเศรษฐกิจดิจิทัลในภาพรวม

เมื่อต้องเผชิญกับเทคโนโลยีใหม่ที่พลิกโฉมกลไกความปลอดภัยบนโลกออนไลน์ ความกังวลของสังคมจึงเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้เสมอ ไม่ว่าจะเป็นความไม่เข้าใจด้านเทคนิค ความกลัวเรื่องความเป็นส่วนตัว หรือความกังวลว่าจะถูกนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ ประวัติศาสตร์ของเทคโนโลยีล้วนสะท้อนว่า ความกังวลในระยะเริ่มต้นเป็นสิ่งปกติสำหรับทุกนวัตกรรมที่ “เปลี่ยนเกม” ของสังคม ได้ตั้งแต่ยุคอินเทอร์เน็ตจนถึงยุคสมาร์ทโฟน

อย่างไรก็ตาม หนึ่งในเทคโนโลยีที่หลายประเทศให้ความสนใจมากขึ้น คือ ระบบ proof-of-human หรือเทคโนโลยียืนยันความเป็นมนุษย์ ซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อแยกแยะมนุษย์จากระบบอัตโนมัติและ AI ที่อาจถูกนำไปใช้สร้างตัวตนปลอม เทคโนโลยีประเภทนี้ได้รับการกล่าวถึงในงานวิจัยระดับภูมิภาค เช่น รายงานของ SEAPPI เรื่อง “Towards an ASEAN Response to Scams” ระบุว่า เทคโนโลยีประเภทนี้ รวมถึงโครงการต่าง ๆ อาทิ เช่น World ID เป็นแนวทางที่มีศักยภาพในการเสริมความสามารถด้านการพิสูจน์ความเป็นมนุษย์บนโลกออนไลน์ และช่วยลดความเสียหายจากการหลอกลวงที่เกี่ยวข้องกับ AI

ในประเทศไทย เทคโนโลยียืนยันความเป็นมนุษย์ (proof-of-human) อย่างเช่น World ได้ถูกนำไปใช้งานบนแพลตฟอร์มดิจิทัลอย่างมีนัยสำคัญ เพื่อช่วยปกป้องผู้ใช้งานชาวไทยหลายล้านคนจากการหลอกลวง โจรกรรมข้อมูล และภัยคุกคามรูปแบบใหม่ที่ขับเคลื่อนด้วย AI ซึ่งเกิดขึ้นในชีวิตประจำวันมากขึ้นเรื่อย ๆ Pantip ใช้ระบบยืนยันความเป็นมนุษย์เพื่อปกป้องผู้ใช้งานจากรีวิวปลอมและข้อมูลบิดเบือน ขณะที่ Eventpop ใช้เทคโนโลยีดังกล่าวเพื่อลดการปั่นตั๋วโดยบอต ส่วนในโลกเกมมิ่ง ชุมชนอย่าง Zentry ก็ใช้เพื่อช่วยป้องกันการคุกคาม การสวมรอย และการโจมตีอัตโนมัติในเกม ตัวอย่างเหล่านี้สะท้อนให้เห็นว่าเทคโนโลยีดังกล่าวได้สร้างประโยชน์ที่จับต้องได้ให้กับคนไทยแล้วในหลายมิติ

นอกเหนือจากการสร้างความปลอดภัยบนโลกออนไลน์ โครงการ World ยังมีส่วนช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกิจและการพัฒนาทักษะบุคลากรในไทย นับตั้งแต่เปิดตัวอย่างเป็นทางการ World ได้จัดตั้งทีมปฏิบัติการในประเทศ สร้างงานให้คนไทยมากกว่า 1,000 อัตรา และลงทุนในตลาดไทยรวมเกือบ 160 ล้านบาท (ประมาณ 5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ประเทศไทยยังกลายเป็นหนึ่งในตลาดที่เติบโตเร็วที่สุดของเทคโนโลยีนี้ โดยมีบัญชีผู้ใช้งานมากกว่า 2.6 ล้านบัญชี และผู้ที่ยืนยันความเป็นมนุษย์แล้วมากกว่า 1.2 ล้านคน ขณะที่การใช้งาน MiniApp ก็มีจำนวนเปิดใช้งานรวมมากกว่า 8.2 ล้านครั้ง สะท้อนถึงการมีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่องของผู้ใช้ชาวไทย

ในขณะเดียวกัน ประเทศไทยกำลังเผชิญภูมิทัศน์ภัยไซเบอร์ที่ซับซ้อนมากขึ้น ทั้งมิจฉาชีพคอลเซ็นเตอร์ ดีปเฟกหลอกลวง การสวมรอยตัวตน และการโจมตีด้วยบอตที่พัฒนาอย่างรวดเร็ว วิธีการยืนยันตัวตนแบบดั้งเดิมไม่สามารถรับมือกับภัยคุกคามที่ขับเคลื่อนด้วย AI ซึ่งมีความเหมือนจริงและทำงานในระดับจำนวนมากได้อีกต่อไป

แม้การเปลี่ยนแปลงที่มีความหมายจะไม่เคยเกิดขึ้นได้ง่าย ประเทศไทยก็มีโอกาสสำคัญที่จะพิจารณาบทบาทของเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่คำนึงถึงความเป็นส่วนตัว ในการสร้างสภาพแวดล้อมดิจิทัลที่ปลอดภัยและน่าเชื่อถือกว่าเดิม แนวทางที่สมดุล ผสานความโปร่งใส การกำกับดูแลที่เหมาะสม และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี อาจช่วยให้ประเทศไทยยกระดับความมั่นคงทางดิจิทัล ขณะเดียวกันก็สามารถปกป้องประชาชนจากภัยคุกคามที่ขับเคลื่อนด้วย AI ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

หากมีการบริหารจัดการอย่างรอบคอบ ความท้าทายที่ไทยเผชิญอยู่ในวันนี้ อาจกลายเป็นรากฐานของอนาคตดิจิทัลที่แข็งแรงและปลอดภัยยิ่งขึ้นของประเทศได้ในระยะยาว