5 ประเทศมีแร่ลิเทียมมากที่สุดในโลก ลิเทียมกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างไร?
แร่ลิเทียมคืออะไร? ทำไมนักลงทุนพลังงานสะอาดจึงสนใจ ประเทศไทยค้นพบแหล่งแร่ลิเทียมมากเป็นอันดับ 3 ของโลกจริงไหม และเหมืองแร่ลิเทียมส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างไร?
“ลิเทียมคืออนาคตของ EV หากที่ใดมีแร่ลิเทียมที่นั่นจะเจริญ จริงเหรอ? และไทยจะเป็นอันดับ 3 ของโลกที่มีแร่ลิเทียมมากที่สุด?”
แร่ลิเทียม คืออะไร? มักใช้สำหรับ....
แร่ลิเทียม (Lithium) คือโลหะที่เบาที่สุดในบรรดาโลหะทั้งปวง มีความหนาแน่นครึ่งหนึ่งของน้ำ มีสัญลักษณ์ในตารางธาตุคือ (Li) ทนความร้อนได้สูง
ส่วนใหญ่แร่ลิเทียมจะถูกนำไปทำเป็นวัตถุดิบสำหรับแบตเตอรี่ไฟฟ้าที่ใช้ในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ ถ่านไฟฉาย จาระบีลิเทียม รวมถึงยานยนต์ไฟฟ้า ที่กำลังมีความต้องการลิเทียมสูงในตลาด EV Car ตอนนี้
ไทยพบแร่ลิเทียมคุณภาพสูงที่ จ.พังงา
เมื่อไม่นานมานี้ กระทรวงอุตสาหกรรมได้ประกาศการค้นพบแหล่ง “แร่ลิเทียม” วัตถุดิบสำหรับผลิตแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าในจังหวัดพังงา ภาคใต้ของไทย ซึ่งมีปริมาณสำรอง (Resources) 14.8 ล้านตัน เกรดลิเทียมออกไซด์เฉลี่ย 0.45% โดยคาดว่ามากเป็นอันดับ 3 ของโลก?
งานวิจัยโดย ผศ.ดร.อลงกต ฝั้นกา หัวหน้าหน่วยปฏิบัติการวิจัยแร่และศิลาวิทยาประยุกต์ ภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ยืนยันว่า แหล่งทรัพยากรลิเทียมที่พบในภาคใต้ของไทยดังกล่าว มีคุณภาพสูงเทียบเท่าแหล่งแร่ต่าง ๆ ทั่วโลก
5 ประเทศที่มีแหล่งแร่ลิเทียมมากที่สุดในโลก
ข้อมูลจาก U.S. Geological Survey หรือ สำนักงานธรณีวิทยาของสหรัฐอเมริกา อัปเดตเดือนมกราคม 2023 เผยข้อมูลประเทศที่มีแร่ลิเทียม (Resource) มากที่สุดในโลก ดังต่อไปนี้
- โบลิเวีย (Bolivia) 21 ล้านตัน
- อาร์เจนตินา 20 ล้านตัน
- สหรัฐอเมริกา 12 ล้านตัน
- ชิลี 11 ล้านตัน
- ออสเตรเลีย 7.9 ล้านตัน
ประเทศที่ผลิตลิเทียมมากที่สุดในโลก
การผลิตลิเทียม ซึ่งส่วนใหญ่มุ่งหวังไปที่การเพิ่มกำลังการผลิตยานยนต์ไฟฟ้าได้มากขึ้น มิใช่แค่มีปริมาณมากก็สามารถเป็นเจ้าแห่งลิเทียมได้ แต่ต้องมาพร้อมกับศักยภาพเทคโนโลยี การจัดการ ประสิทธิภาพและกำลังการผลิตด้วย ซึ่งประเทศดังต่อไปนี้คือประเทศที่ผลิตลิเทียมได้มากที่สุดในโลก (ข้อมูลล่าสุดปี 2022 โดย USGS)
- ออสเตรเลีย 61,000 ตัน
- ชิลี 39,000 ตัน
- จีน 19,000 ตัน
- อาร์เจนตินา 6,200 ตัน
- บราซิล 2,200 ตัน
การคาดหวังว่าจะเป็นอันดับ 3 ของโลกยังต้องมีการประเมินอีกหลายปัจจัย ด้านศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ เผยว่า การค้นพบแร่ลิเทียมครั้งนี้อาจไม่ใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลกดังที่กระทรวงอุตสาหกรรมหรือที่กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ (กพร.) คาดหวัง
เพราะเราพบแร่ลิเทียม ในหินแร่ที่ชื่อว่าเพกมาไทต์ อีกทีหนึ่ง ซึ่งมีการปะปนของแร่ลิเทียมเฉลี่ย 0.45% เราจะต้องนำไปถลุงสกัดเอาลิเทียมออกมาก่อน เมื่อคำนวณคร่าว ๆ ก็น่าจะอยู่ประมาณ 6-7 หมื่นตันเท่านั้น
แร่ลิเทียมของไทยผลิตแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้าได้ 1 ล้านคัน?
นอกจากนี้ กระทรวงอุตสาหกรรมอ้างว่า จำนวนดังกล่าวสามารถผลิตแบตเตอรี่ลิเทียมไอออน สำหรับยานยนต์ไฟฟ้าขนาด 50 kWh ได้ไม่ต่ำกว่า 1 ล้านคัน ซึ่งมันเพียงพอสำหรับ 1 ล้านคันจริงหรือไม่?
อาจารย์เจษฎา คำนวณว่า หากเทียบกับ Tesla โมเดล S หนึ่งคัน ใช้ลิเทียมสำหรับทำแบตเตอรี่ประมาณ 62.2 กิโลกรัม ถ้าจะให้ได้ 1 ล้านคัน ก็ต้องใช้ลิเทียมไป 62.2 ล้านกิโลกรัม หรือ 62,600 ตัน
เหมืองแร่ลิเทียมส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างไร?
ในแง่มุมของผลกระทบเหมืองแร่ลิเทียมที่มีต่อสิ่งแวดล้อมนั้นถูกกล่าวขานกันมานานหลายทศวรรษ ว่าสุดท้ายแล้ว การที่เรายอมแลกทรัพยากรธรรมชาติกับอนาคตตลาดยานยนต์ไฟฟ้าที่ยังไม่แน่นอนนั้นคุ้มค่าหรือไม่? ปัจจัยใหญ่ ๆ ที่เหมืองแร่ลิเทียมส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม คือ
1.การตัดไม้ทำลายป่าและการไล่สัตว์ป่าท้องถิ่นออกจากพื้นที่
การทำเหมืองต้องใช้พื้นที่เพื่อการตั้งรกรากแคมป์คนงาน การคมนาคม การขนส่ง ทำให้มีการตัดไม้ทำลายป่าเพื่อขยายพื้นที่ให้สะดวกต่อการทำเหมือง แต่เมื่อระบบนิเวศถูกเปลี่ยนไปเป็นเหมือง จะส่งผลให้ชุมชนท้องถิ่นและสัตว์ป่าต้องอพยพหนี
การศึกษาจาก The Wall Street Journal ในปี 2019 เผยว่า 40% ของผลกระทบต่อสภาพภูมิอากาศทั้งหมดเกิดจากการผลิตแบตเตอรี่ลิเทียมไอออนที่มาจากการขุดเหมือง
2.การปนเปื้อนของมลพิษ
กรดซัลฟิวริก และโซเดียมไฮดรอกไซด์ เป็นสารหนึ่งที่ใช้ในการสกัดลิเทียม เมื่อเหมืองมีการสกัดแร่ลิเทียม สารเหล่ามีโอกาสอย่างมากในการแทรกซึมลงไปในดินและน้ำ เป็นพิษต่อระบบนิเวศ และเสี่ยงให้สัตว์ได้รับสารพิษ จนนำไปสู่ความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์
อย่าง งานวิจัยจากวารสาร Proceedings of the Royal Society เผยว่า นกฟลามิงโก 2 สายพันธุ์ในชิลีถูกคุกคามเสี่ยงใกล้สูญพันธุ์เนื่องจากการขุดลิเทียม
นอกจากนี้ การคมนาคมการขับรถบรรทุกเข้าออกและการเผาไหม้ที่เกิดขึ้นบริเวณเหมือง สามารถปล่อยมลพิษฝุ่นควันให้กับระบบนิเวศโดยรอบและปล่อยกาวเรือนกระจกจำนวนมหาศาลออกมา
3.คุกคามชุมชนและกลุ่มชาติพันธุ์ในท้องที่
รายงานได้ยกตัวอย่าง ชนพื้นเมืองในอเมริกาใต้ที่ได้รับผลกระทบทางลบจากการขุดเหมืองลิเทียม กิจกรรมดังกล่าวได้ผลักดันให้คนท้องถิ่นหลายร้อนคนต้องเดินออกจากดินแดนที่พวกเขาเคยเรียกว่าบ้าน เนื่องจากแม้เป็นพื้นที่ของพวกเขา แต่ก็ไม่สามารถชนะอำนาจของเอกชนได้
หรือชุมชนพื้นเมืองในทะเลทรายอาตากามาของชิลี แหล่งน้ำของพวกเขาเผชิญหน้ากับการปนเปื้อนของสารเคมีอันตรายในสิ่งแวดล้อม จากบริษัทเหมืองแร่ 2 แห่งที่ตั้งอยู่แถวนั้น ซึ่งเคลมตัวเองว่า บริษัทกำลังสร้าง “พลังงานที่ยั่งยืน”
ผู้เขียนทิ้งท้าย
ประเด็นของการพบแร่ลิเทียม อาจสร้างเสียงฮือฮาในสังคมไทยที่ให้ความสำคัญกับตลาดยานยนต์ไฟฟ้า การพบแร่ลิเทียมสร้างความคาดหวังในสังคมว่าราคาแบตเตอรี่ใน EV CAR อาจจะถูกลง แต่คำถามสำคัญคือ ผลลัพธ์จะเป็นอย่างนั้นจริงหรือไม่?
การมีแร่ลิเทียมของตนเองจะทำให้รถอีวีในประเทศถูกลงอย่างไร (หากหันไปดูประเทศโบลิเวียและชิลี ที่แม้มีมากสุด แต่ก็ไม่ได้รุ่มรวยขนาดนั้น) ใครได้ประโยชน์บ้าง? ต้องแลกกับทรัพยากรธรรมชาติมากแค่ไหน มีการจัดการอย่างไร ได้คุณภาพหรือเปล่า และคุ้มค่าหรือไม่? คุณล่ะคิดเห็นอย่างไร?
ที่มาข้อมูล
- U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries, January 2023
- Visual Capitalist
- Mining Technology
- World Economic Forum
- Frontier
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
