'Aftershock' หรือ 'แผ่นดินไหวตาม' แรงสั่นสะเทือนที่มาย้ำเตือนภัยพิบัติ

ชวนคิดเร็ว ๆ ตรงนี้ก่อนว่า แผ่นดินไหวหลัก กับ Aftershock เหตุการณ์ไหนสร้างความเสียหายได้มากกว่า?

Aftershock!

หลายท่านอาจคุ้นหูคำนี้กันเป็นอย่างดี เรามักใช้คำว่า Aftershock พูดถึงสถานการณ์ที่เพิ่งประสบพบเจอเรื่องร้ายมา ซึ่งจริง ๆ แล้ว ความหมายในลักษณะนี้ก็ถูกถอดความมาจากความหมายต้นตำรับได้อย่างแยบยล

Aftershock หรือในความหมายภาษาไทย “แผ่นดินไหวตาม” เป็นคำที่บ่งบอกสถานการณ์แผ่นดินไหวขนาดเล็ก ที่เกิดขึ้นจำนวนหลายครั้งหลังจากเกิดแผ่นดินไหวหลัก หลังจากที่เกิดแผ่นดินไหวไปแล้วสัก 1 – 2 ชั่วโมง ผ่านไปแล้ว 1 วัน หรือผ่านไปแล้วเป็นเดือน แล้วเพิ่งจะมีแรงสั่นสะเทือนตามมา เหตุการณ์ทำนองนี้เราเรียกว่า “Aftershock” หรือ “แผ่นดินไหวตาม”

เกิดขึ้นได้อย่างไร?

เมื่อเกิดแผ่นดินไหวสักครั้ง นั่นหมายความว่ามีการเคลื่อนตัวของเปลือกโลก (Earth Crust) ชั้นหินต่าง ๆ และเมื่อแผ่นดินหยุดไหวแล้ว เปลือกโลกก็จะถูกดึงดูดให้เข้าหากันในสภาพเดิมโดยธรรมชาติ ช่วงระหว่างที่โลกค่อย ๆ เคลื่อนกลับเข้าสู่ที่เดิม คือช่วงที่มักเกิด ‘แผ่นดินไหวตาม’ หรือ ‘Aftershock’ นั่นเอง

ไม่มีใครล่วงรู้ได้ว่า หลังจากที่เกิดแผ่นดินไหวแล้ว จะเกิด Aftershock ตามมาหรือไม่ จะเกิดเมื่อไหร่ จะเกิดกี่ครั้ง เพราะองค์ประกอบการเกิดแผ่นดินไหวในแต่ละครั้งไม่มีเหมือนกันอาทิ ความรุนแรงของการสั่นสะเทือน

กล่าวคือ นอกจะหาวิธีรับมือขณะเกิดแผ่นดินไหวแล้ว การเตรียมตัวรับมือต่อ Aftershock ก็เป็นสิ่งที่พึงปฏิบัติเช่นกัน

ข้อมูลจากกรมอุตุนิยมวิทยาระบุว่า เมื่อเกิดแผ่นดินไหวในระดับปานกลาง ตั้งแต่ 5.0 ริคเตอร์ขึ้นไป มักจะเกิด Aftershock ตามมา แต่ ‘แผ่นดินไหวตาม’ ที่กำลังคอยท่าจะมาย้ำสถานการณ์ก็จะลดระดับความสั่นสะเทือนลง

ตัวอย่างเช่น แผ่นดินไหวที่ประเทศเมียนมาร์ สั่นสะเทือน 6.4 ริคเตอร์ Aftershock ก็จะลดลงไปตั้งแต่ 6.4 ริคเตอร์ แต่ถึงกระนั้นก็นับว่ารุนแรงอยู่ดี

บางที Aftershock อาจหมัดหนักกว่า

อย่างที่กล่าวไปข้างต้น ‘แผ่นดินไหวตาม’ มีแนวโน้มที่จะเกิดแรงสั่นสะเทือนน้อยกว่าแผ่นดินไหวหลักก็จริง แต่บางครั้งเหตุการณ์ Aftershock ก็สร้างความเสียหายและความสูญเสียเกินคณานับ

ตัวอย่างที่อธิบายความโหดร้ายของเหตุการณ์ Aftershock ได้เป็นอย่างดี ย้อนกลับไปในวันที่ 28 กรกฎาคม 1976 ที่เมืองถังซาน ประเทศจีน ในครั้งนั้นมีการรายงานเกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.5 ริคเตอร์ ทำให้อาคารบ้านเรือนถล่มลงมากลายเป็นซากปรักหักพัง

แถมยังไม่สามารถกู้ชีพผู้ประสบภัยออกมาได้ จน Aftershock ย่างกรายมาถึงอีกครั้ง ทำให้ท้ายที่สุดแล้วเหตุการณ์แผ่นดินไหวในครั้งนี้พรากชีวิตประชาชนไปราว 242,000 คน (ที่ระบุตัวตนได้) คาดกันว่าตัวเลขจริง ๆ อาจพุ่งไปถึง 655,000 คน

ถึงตรงนี้คิดว่าคงตอบคำถามที่จั่วไปตอนต้นได้พอสมควร แผ่นดินไหวหลักเหมือนเป็นคนทำให้เกิดแผลใหญ่ ส่วน Aftershock เปรียบเสมือนเข็มเล็ก ที่ค่อย ๆ ตามจิ้มที่แผลนั้นซ้ำ ๆ

เรื่องที่โหดร้ายก็คือ เข็มนี้ไม่มีผู้ใดคาดเดาได้ ว่าจะมาเยือนเมื่อไหร่ หรือบางทีมันอาจจะมาทในตอนที่เราไม่ทันได้ตั้งตัว

ที่มา: britainnica

        กรมอุตุนิยมวิทยา

เนื้อหาที่น่าสนใจ

• แผ่นดินไหวในทะเลฟิลิปินส์ ขนาด 7.0 ลึก 10 กิโลเมตร พร้อมประกาศเตือนภัยสึนามิ
• แม่ฮ่องสอน แผ่นดินไหว 4.7 ระดับลึก 2 กม. ผลจากรอยเลื่อนเวียงแหง
• วิธีเอาตัวรอดจากแผ่นดินไหว และข้อควรปฏิบัติหลังเหตุการณ์สงบ