อาชีพรับจ้างสาปแช่ง ตีรูปคนที่เกลียดด้วยรองเท้า ทำไมฮิตในฮ่องกง
ชวนทำความรู้จักอาชีพรับจ้างสาปแช่ง ที่คนฮ่องกงนิยมใช้เป็นที่ระบายความเครียดจากปัญหาสังคมในชีวิตประจำวัน
สื่อต่างประเทศเรียกคนที่ทำอาชีพนี้ว่า witches หรือ แม่มด เนื่องว่าคนที่ทำอาชีพนี้ส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงสูงวัย โดยจะนั่งอยู่บนเก้าอี้เตี้ย ๆ ถัดไปข้างกายมีแท่นบูชาที่พรั่งพร้อมด้วยธูปเทียน ผลไม้ และมีรูปปั้นเทพเจ้า
ชาวฮ่องกงส่วนใหญ่นั้นมีความเชื่อในเรื่องไสยศาสตร์ เช่น เราอาจจะได้ยินว่ามีเจ้าของธุรกิจยอมควักเงินหลักล้าน เพื่อให้ตึกของตัวเองถูกต้องตามหลักฮวงจุ้ย ทำธุรกิจแล้วเงินทองไหลมาเทมา รวมถึงปัดเป่าความชั่วร้ายใส่คู่แข่งทางธุรกิจ
และเกิดอาชีพที่หากินกับเรื่อง ‘ไสยศาสตร์’ หรือ ‘สิ่งที่มองไม่เห็น’ ซึ่งพิสูจน์ไม่ได้ด้วยหลักทางวิทยาศาสตร์ ยกตัวอย่างเช่น หมอดู หมอดูไพ่ และที่ฮิตมากในช่วง 10 ปีมานี้ก็คือ da siu yan (ต้าซิ่วเหยียน)
เกลียดใคร ลองมาใช้บริการอาชีพนี้ดู หารู้ไม่ มีประวัติยาวนาน
มีการอธิบายว่าจุดเริ่มต้นพิธีกรรมนี้ เดิมแล้วมีรากมาจากตำนานพื้นบ้านของจีนแผ่นดินใหญ่ ศักท์ทางโหราศาสตร์ ‘จิงเจ๋อ’ หรือก็คือ ‘การตื่นของแมลง’ ในสมัยโบราณ นี่คือห้วงยามที่เกษตรกรจะใช้เวลากำจัดศัตรูพืช
แต่ในที่สุด เมื่อสังคมพัฒนาไปสู่ความเป็นสมัยใหม่ นัยของการทำความสะอาด หรือขจัดภัยร้าย ก็พัฒนาไปสู่การอวยพรให้ผู้อื่นประสบเคราะห์ร้ายเสียอย่างนั้น หรืออีก narrative หนึ่งเล่าว่าใครก็ตามที่ต้องการสาปผู้อื่น และต้องการเห็นผลแบบรวดเร็วทันใจ พวกเขาจะนำรูปไปให้แม่มดตี ๆ ๆ
ซึ่งปัจจุบัน ในฮ่องกงเรียกอาชีพนี้ว่า ต้าซิ่วเหยียน โดยวิธีการก็คือ ลูกค้านำรูป ‘คนที่เกลียด’ หรือ ‘คนที่อยากสาปใส่’ ส่งให้พวกแม่มด (ตามที่เขาเรียกกัน) จากนั้น เธอก็จะเริ่มท่องคาถา แล้วนำรูปวางบนก้อนอิฐ แล้วใช้รองเท้าตีเข้าไปที่รูปแรง ๆ พร้อมกับท่องคาถาไปด้วย
เมื่อตีจนกระดาษย่อยยับแล้ว เธอจะนำเศษรูปที่เหลือไปใส่กระดาษรูปเสือ ซึ่งเป็นตัวแทนของ ไป๋หู หรือที่เชื่อกันว่า เป็นผู้นำมาซึ่งความโชคร้าย จากนั้น ทาน้ำมันหมู เวียนรอบธูปแล้วจุดไฟเผา เมื่อสิ้นสุดขั้นตอนนี้ ถือกันว่าคำสาปได้บังเกิดผลแล้ว (ในแง่ทฤษฎี)
นี่คือภาพรวมของอาชีพ หรือธุรกิจนี้ แต่จริง ๆ แล้ว มีนัยทางสังคม และเชิงพิธีกรรมที่ซับซ้อนกว่านี้มาก ยกตัวอย่างเช่น บรรดาผู้ช่ำช่องไสยศาสตร์ก็จะอธิบายว่าพิธีกรรมนี้ ไม่ใช่ใครก็สามารถทำได้ แต่ต้องรู้คาถาอันเชิญทวยเทพมาในพิธีกรรม และต้องมีอุปกรณ์ที่เรียกว่า เจียวเป่ย ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ทำจากไม้ไผ่ เอาไว้ติดต่อสื่อสารกับเทพเจ้า
พิธีนี้มีข้อห้าม
สำนักข่าว South China Morning Post อธิบายว่า มีคน 3 กลุ่มที่เป็นข้อยกเว้น กล่าวคือแม่มดจะไม่สาปแช่งได้ นั่นคือ หญิงมีครรภ์ เด็ก และผู้สูงอายุ วิธีคิดเบื้องหลังก็คือ คนประกอบอาชีพนี้เกรงว่า ไม่สนับสนุนความเกลียดชังแก่ผู้บริสุทธิ์ และไม่อยากทำร้ายชีวิตอันแสนยาวนานของผู้สูงอายุ
วิธีคิดเมื่อครู่สะท้อนอะไรบ้าง อย่างแรกคือ คนประกอบอาชีพนี้เล็งเห็นว่าควรมีเส้นสำหรับการทำพิธี กลุ่มคนสำคัญดังที่กล่าวไปไม่ควรได้รับคำสาปแช่ง อย่างที่สองคือ พวกเขามั่นใจว่าคำสาปแช่งสัมฤทธิ์ผลแน่นอน สามคือ นอกจากคนที่ละเว้นไว้ แปลว่าสามารถทำใส่ใครก็ได้ใช่ไหม เช่น พระ หรือบุคคลสำคัญทางการเมือง ถ้ามองในแง่นี้ ก็ถือว่ามีความย้อนแย้งอยู่ไม่น้อย
สิ่งน่าสนใจก็คือ พิธีกรรมทำนองนี้ไม่ค่อยเป็นที่แพร่หลายในจีนแล้ว แต่กลับพบเห็นได้ทั่วไปในฮ่องกง อนึ่งว่าเป็นดินแดนสำหรับสายมู หรือผู้ที่เชื่อในเรื่องไสยศาสตร์ และสามารถพบได้ที่ไต้หวันเช่นเดียวกัน
คนฮ่องกงเกลียดชังใครนักหนา เมื่อไปสืบค้นข้อมูลก็พบว่า ชาวฮ่องกงราว 3 ใน 4 มีปัญหาสุขภาพจากอันเป็นผลพวงมาจากที่ทำงาน และจำนวนไม่น้อยที่มีปัญหาเรื่องการนอนหลับ ดังนั้น การพุ่งเป้าไปที่ต้นตอความเครียดเช่น ‘คน’ อาจเป็นวิธีแสดงออกทางใจอย่างหนึ่ง
ทั้งนี้ เราไม่ได้สนับสนุนให้สาปแช่งใครสุ่มสี่สุ่มห้า แม่จะเกริ่นตั้งแต่ต้นว่านี่เป็นเรื่องที่ไม่สามารถอธิบายทางวิทยาศาสตร์ได้ แต่สนนราคาอยู่ที่ 50 ดอลลาร์ฮ่องกง หรือราว 200 บาท ถึง 500 ดอลลาร์ฮ่องกง หรือราว 2,0000 บาท
ที่มา: South China Morning Post
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
