เป็นปริศนาที่น่าสนใจใคร่หาคำตอบ เรื่องนี้ จึงสอบถามไปยัง ผศ.ภาสกร ปนานนท์ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะด้านแผ่นดินไหวและะธรณีแปรสัณฐานของโลก คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ว่า เหตุสึนามิจาก “กรากะตัว” นักวิชาการคาดว่า น่าจะเกิดจาก 2 สาเหตุหลัก ภูเขาไฟระเบิดและไหลหล่นลงไปในน้ำทะเล ทำให้เกิดการเคลื่อนจนเป็นผลให้เกิดสึนามิ หรืออาจจากแรงปะทุทำให้เกิดตะกอนในทะเล เหมือนกองทรายที่ไหลลงน้ำ ทำมวลดินเขย่า

ผศ.ภาสกร อธิบายว่า ต้องเข้าใจเครื่องตรวจวัดคลื่นสึนามิจะรู้ได้ต่อเมื่อคลื่นวิ่งผ่าน ถ้าไม่ผ่านก็ตรวจวัดไม่ได้เลย ที่เกิดในช่องแคบชวาเข้าใจว่าไม่มีทุ่นวางอยู่ ระยะทางจากภูเขาไฟมาถึงชายฝั่งประมาณ 50 กม.เป็นระยะสั้นมาก น่าจะเป็นไปได้ ส่งผลอยากให้มองถึงประเด็นที่ว่า ทุ่นราคาแพงมาก ไม่สามารถวางให้ทั่วได้ จึงต้องวางแผนและกำหนดจุดไว้ ประกอบกับคนส่วนใหญ่มองเรื่องภูเขาไฟ เป็นความสวยงาม กลายเป็นพื้นที่ท่องเที่ยว แม้ปัจจุบันมีเทคโนโลยี สามารถพยากรณ์ได้ แต่ภูเขาไฟลูกนี้มีการมอนิเตอร์มาตลอด จนถึงมิถุนายน มีการปะทุตลอด แต่ที่ไม่ได้คาดคิดนั่นคือ ปะทุแล้วจะส่งผลให้เกิดสึนามิขึ้นมา

สำหรับชายฝั่งทะเลชวาและสุมาตรา อินโดนีเซียมีแนวค่อนข้างยาว อิทธิพลจากชายฝั่งที่มีความลาดชันมากหรือน้อย มีผลต่อความสูงของคลื่นแต่ละพื้นที่ไม่เท่ากัน บวกกันสภาพของอ่างและพื้นทะลเป็นตัวควบคุมความสูงของคลื่นด้วยเช่นกัน

เมื่อถามว่า โอกาสจะเกิดขึ้นในไทย หรือมีผลกระทบมาถึงชายฝั่งทะเลของไทยได้หรีอไม่ ผู้เชี่ยวชาญด้านธรณีวิทยา ตอบว่า ลักษณะเกิดแบบนี้ในไทย ถ้าเป็นภูเขาไฟแทบไม่มีเลยเพราะไทยไม่มี แต่ห่างไป 700-800 กม. การปะทุ เป็นแบบ “โลคอล สึนามิ” ลักษณะห่าง 50 กม. พื้นที่อยู่ไกลไม่ได้รับผลกระทบ เมืองไทยคิดว่าไม่มี หรือถ้าจะมีน้อยมาก

ทั้งนี้ ภูเขาไฟกรากะตัว กลายเป็นตำนานภูเขาไฟระเบิดที่ดังที่สุดในโลกมาแล้ว โดยข้อมูลประวัติศาสตร์ระบุว่า ภูเขาไฟที่ตั้งอยู่บนเกาะชวาและเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งก่อตัวมาตั้งแต่ 1,000,000 ปีก่อน และมีความสูงถึง 820 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล โดยกรากะตัวได้เคยระเบิดเล็กๆ น้อยๆ มาหลายครั้ง แต่ชาวอินโดก็ไม่ได้ตระหนักถึงอันตรายของมันมาก ก่อนที่มันจะเกิดการระเบิดครั้งใหญ่ขึ้น และเป็นการระเบิดที่รุนแรงอย่างคาดไม่ถึง

ผลของแรงระเบิด ทำให้ผู้คนที่อาศัยอยู่บนเกาะราว 36,000 คนเสียชีวิตทั้งหมด พื้นที่ 65.52% ของเกาะกลายเป็นเถ้าธุลีลอยสูงขึ้นไปถึง 80 กิโลเมตร กระจายไปในรัศมี 240 กิโลเมตร จนบดบังแสงอาทิตย์ราวกับเป็นตอนกลางคืน

เสียงระเบิดของมันดังในแบบที่ไม่เคยมีสิ่งไหนดังเท่านี้มาก่อน ผู้คนจากเมืองปัตตาเวียที่อยู่ห่างไปไกล 150 กิโลเมตร ยังต้องอุดหูกับเสียงระเบิดนี้ ส่วนที่ไกลที่สุดคือเกาะโรดริเกซ ที่อยู่ห่างจากกรากะตัวถึง 4,776 กิโลเมตรก็ยังได้ยินเสียงระเบิดนี้เช่นกัน ระดับความดังที่วัดได้ราว 180 เดซิเบล แต่นั่นคือเสียงที่วัดจากความห่างระยะ 150 กิโลเมตร

Tag: ภูเขาไฟ