4 ประเด็นด่วนแก้โลกร้อน ที่ควรทำทันทีในปีนี้ ผ่านมุมมองก้าวไกล

ปัญหาสิ่งแวดล้อมของไทย เป็นปัญหาที่รอไม่ได้ สำคัญไม่ต่างกับเรื่องปากท้องอื่น ๆ แม้สถานการณ์ทางการเมืองยังคงคุกกรุ่น แต่ไม่ว่าใครจะได้เข้ามาเป็นรัฐบาล สุดท้ายปัญหาสิ่งแวดล้อมก็ยังคงอยู่ต่อไป และมันไม่รอให้การเมืองไทยได้ผลสรุปว่าใครจะเป็นนายก

สปริงนิวส์ในคอลัมน์ Keep The World ได้สัมภาษณ์ นายเดชรัต สุขกำเนิด ผู้อำนวยการ Think Forward Center สถาบันวิชาการนโยบายของพรรคก้าวไกล ที่เผยว่า ไม่ว่าสุดท้ายก้าวไกลจะได้เป็นฝ่ายรัฐบาลหรือฝ่ายค้าน ก็จะทำหน้าที่ผลักดันแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมไทยต่อไป

นายเดชรัต เผยว่า สิ่งที่จะผลักดันแก้ไขทันทีด้านสิ่งแวดล้อมของไทย เมื่อการเมืองไทยได้ผลสรุป มีอยู่ 4 ประเด็นหลัก ดังนี้

PM2.5 ฝุ่นร้ายที่วนกลับมาทุกปีจนกลายเป็น New Normal

ปัญหา PM2.5 เรื่องใหญ่และด่วนที่สุด เพราะตอนนี้เราเหลือเวลาอีกประมาณ 5 เดือน ก็จะกลับเข้าสู่รอบฤดูกาลของฝุ่นแล้ว นายเดชรัตน์บอกว่า ปัญหานี้มีมานาน รัฐบาลที่ผ่านมาก็ไม่เคยแสดงความรับผิดชอบในการแก้ปัญหาอย่างจริงจัง ปีนี้ถ้าก้าวไกลได้เป็นรัฐบาลจริง ๆ ก็คงมีการประกาศเป้าหมายชัดเจนไปเลย ว่าเราจะรับผิดชอบอย่างไร

อย่างปีนี้เราตั้งเป้าหมายว่าจะต้องให้จำนวนวันที่ปริมาณฝุ่นเกินค่ามาตรฐานลดลงให้ได้อย่างน้อยครึ่งหนึ่ง อย่างในกรณีของเชียงใหม่จะต้องไม่มีสีม่วงเลย ส่วนแนวทางการแก้ไข ก็เป็นไปตามลักษณะของปัญหา เช่น

• ปัญหาไฟป่า ตอนนี้เราได้จัดทำตัวแผนที่ว่ามีพื้นที่ไหนบ้างที่เกิดไฟป่าเป็นประจำ ซึ่งเท่าที่ทราบตอนนี้มีพื้นที่เกิดไฟป่าประจำ 17 ป่า เพราะฉะนั้นก็ต้องเอาพื้นที่บริเวณนั้นมาวางดูว่าพื้นที่นั้นใครรับผิดชอบอยู่ ถ้าเป็นอุทยานรับผิดชอบก็จะลองหารือว่าจะดูแลพื้นที่ให้ทันได้อย่างไร
• พื้นที่การเกษตรก็เป็นปัญหาเหมือนกัน เราจะใช้วิธีรับซื้อเศษวัสดุทางการเกษตรในราคาตันละ 1,000 บาท นำมาจัดการใช้ประโยชน์ในทางด้านอื่น เพื่อที่จะลดการเผาลง
• ฝุ่นข้ามพรมแดนจากประเทศเพื่อนบ้าน เราจะดำเนินการทั้ง 2 ทาง ทางหนึ่งคือ ถ้ามีการพบว่ามีการเผาในประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งมาจากการปลูกพืชไร่ที่ส่งเข้ามายังประเทศไทย เราก็จะใช้มาตรฐาน GAP (การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี (Good Agricultural Practices)) มาเป็นตัวควบคุมไม่ให้มีการนำเข้า
• ส่วนที่สองเราจะให้การสนับสนุนเรื่องทางเทคนิคในด้านทรัพยากร เช่น การดับไฟ เพราะไฟจากเพื่อนบ้านส่วนใหญ่มาจากการเกษตรและไฟป่า เช่นเดียวกันกับไทย

ภัยแล้งเอลนีโญ ตะปูดอกที่สองที่จะทำให้ปลายปีวิกฤตมากขึ้น

ในประเด็นของภัยแล้งที่ไทยกำลังจะเผชิญเร็ว ๆ นี้ เราก็ต้องติดตามสถานการณ์ต่อเนื่อง เพราะว่าภัยแล้งมันเป็นการแล้งที่ได้ไม่เกิดขึ้นทั่วประเทศ แม้ภาพรวมส่วนใหญ่แล้ง แต่บางพื้นที่ก็ไม่แล้ง เช่น ตอนนี้ที่อุบลราชธานีก็มีฝนค่อนข้างเยอะ

เรื่องเร่งด่วนคือต้องจัดหาแหล่งน้ำ ไม่ว่าจะเป็นลักษณะของน้ำบาดาล หรือสระน้ำ เราก็จะต้องรีบดำเนินการ ตอนนี้มีความจำเป็น ต้องนำงบกลางมาใช้ เพราะงบประมาณปีหน้าอาจล่าช้า

ตอนนี้ก็ได้จัดทำแผนไปแล้ว อย่างคุณพิธาก็ได้ไปพบ GISTDA โดย Gistda อาจต้องชี้เป้าพื้นที่ที่มีดัชนีความแห้งแล้งสูง เราก็จะเร่งเข้าไปหาทรัพยากรน้ำเพิ่มเติม โดยเฉพาะสำหรับการทำน้ำประปา อันนี้เป็นเรื่องใหญ่

ส่วนในพื้นที่การเกษตร โดยเฉพาะในเกษตรชลประทานมีความจำเป็นต้องเปลี่ยนรูปแบบการปลูกพืชในหนึ่งรอบคือ ต้นปี 2567 ปริมาณน้ำอาจจะเหลือน้อยลง จนไม่สามารถปลูกข้าวนาปรังแบบเดิมได้ คงจะต้องเปลี่ยนมาตรการเศรษฐกิจที่จะช่วยพี่น้องเกษตรกรให้เปลี่ยนเป็นปลูกพืชชนิดอื่น ๆ

บ่อขยะ 2,000 บ่อ ภัยเงียบที่ส่งผลต่อสุขภาพชุมชนร้ายแรง

ปัจจุบัน บ่อขยะมันไม่ได้มีการฝังกลบอย่างถูกวิธี ถ้าจำได้เมื่อหน้าร้อนปีนี้ก่อนเลือกตั้ง ก็เกิดไฟไหม้บ่อขยะที่บางบาล จ.อยุธยา และก็ที่สมุทรปราการ เพราะถ้าไม่แก้มันจะยิ่งเวียนกลับมา บ่อขยะมีความแห้งก็อาจจะมีการไหม้เพิ่มขึ้นอีก

เพราะฉะนั้นในระยะสั้นเราก็ต้องเข้าไปดูวิธีการป้องกัน ไม่ให้เกิดไฟไหม้บ่อขยะเกิดขึ้น และบ่อไหนจำเป็นที่จะต้องหาวิธีการจัดการ ซึ่งก็มีหลายวิธี เช่น การขุดออก นำไปฝัง นำไปหมักอย่างถูกวิธี ซึ่งมันก็ใช้งบประมาณค่อนข้างเยอะอยู่ อาจจะต้องดูก่อนว่าวิธีแก้ปัญหาในแต่ละจุดจะทำอย่างไรได้บ้าง ปัญหานี้ก็ต้องรีบแก้ เพราะมันไม่ถูกสุขลักษณะเลย และสร้างปัญหาให้กับประชาชนอย่างมาก

ฟื้นฟูพื้นที่ทิ้งกากอุตสาหกรรม

ที่ผ่านมามักจะเกิดการรีรอ จะฟ้องเอกชนผู้ที่เป็นต้นเหตุก่อน ก่อนที่จะมาฟื้นฟู เราคิดว่ามันไม่ใช่ความผิดของชาวบ้านที่ได้รับผลกระทบ เพราะฉะนั้นชาวบ้านก็ควรจะได้รับการฟื้นฟู ควบคู่ไปกับการฟ้องร้องคดีผู้ที่ก่อเหตุ

การลงโทษ ใช้วิธีการชดใช้ ซึ่งจะต้องได้งบมาแก้ปัญหา พยายามไม่ใช้งบของรัฐออกแทน เรื่องนี้เป็นเทคนิคทางกฎหมาย มันก็อยู่ที่การเก็บข้อมูลหลักฐานในอดีต เอาค่าชดเชยจากบริษัทมาฟื้นฟูชาวบ้านควบคู่ไปกับสิ่งแวดล้อม