SHORT CUT
“การปลดพันธนาการของฮีโร่: วิเคราะห์การเข้าสู่โดเมนสาธารณะของซูเปอร์แมน กับบทบาทใหม่ของผู้สร้างในยุคหลังลิขสิทธิ์”
อีกประมาณ 9 ปีข้างหน้า ตัวละครซูเปอร์ฮีโร่ระดับตำนานที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นทรัพย์สินเฉพาะของค่ายการ์ตูนยักษ์ใหญ่อย่าง DC Comics กำลังจะเปลี่ยนสถานะครั้งประวัติศาสตร์
“ซูเปอร์แมน” สัญลักษณ์แห่งความยุติธรรมและความดีงาม กำลังเดินทางสู่จุดสิ้นสุดของการคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์สหรัฐฯ และจะกลายเป็นสมบัติของสาธารณะ (Public Domain) ในที่สุด
ซูเปอร์แมนเปิดตัวครั้งแรกใน Action Comics #1 เมื่อวันที่ 18 เมษายน ค.ศ. 1938 ซึ่งตามกฎหมายลิขสิทธิ์ของสหรัฐฯ ผลงานที่เผยแพร่ก่อนปี 1978 จะได้รับการคุ้มครองเป็นระยะเวลา 95 ปี นับจากปีที่เผยแพร่ นั่นหมายความว่าลิขสิทธิ์ของซูเปอร์แมนจะหมดอายุในวันที่ 31 ธันวาคม 2033 และจะเข้าสู่สาธารณสมบัติในวันที่ 1 มกราคม 2034
อย่างไรก็ตาม การเข้าสู่ Public Domain ไม่ได้หมายความว่าทุกเวอร์ชันของตัวละครเหล่านี้จะสามารถนำไปใช้ได้โดยอิสระ สิ่งที่จะกลายเป็นสมบัติสาธารณะคือเวอร์ชันดั้งเดิมจากยุคแรกเท่านั้น เช่น ซูเปอร์แมนเวอร์ชันปี 1938 ซึ่งยังไม่มีพลังพิเศษอย่างลำแสงความร้อนจากดวงตา หรือความสามารถในการบินที่คุ้นตาในปัจจุบัน ขณะที่เครื่องแต่งกาย โลโก้ หรือองค์ประกอบอื่น ๆ ที่เพิ่มเข้ามาในภายหลัง รวมถึงตัวละครร่วมและเนื้อเรื่องที่ถูกพัฒนาขึ้นในยุคต่อ ๆ มา ยังคงอยู่ภายใต้การคุ้มครองของกฎหมายลิขสิทธิ์เช่นเดิม
สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งคือ แม้ผลงานดั้งเดิมจะหมดอายุลิขสิทธิ์แล้ว แต่เครื่องหมายการค้า (Trademark) ที่เกี่ยวข้องกับตัวละคร เช่น ชื่อ “Superman” หรือสัญลักษณ์รูปตัว S บนหน้าอก ยังคงได้รับความคุ้มครองภายใต้กฎหมายเครื่องหมายการค้า การนำชื่อหรือสัญลักษณ์เหล่านี้ไปใช้ในลักษณะเชิงพาณิชย์โดยไม่ได้รับอนุญาต อาจถือเป็นการละเมิดสิทธิ์และนำไปสู่การฟ้องร้องได้ โดยเฉพาะหากการใช้งานนั้นก่อให้เกิดความสับสนกับผลงานที่ DC หรือ Warner Bros. ยังคงถือสิทธิ์อยู่
การเข้าสู่ Public Domain ของตัวละครซูเปอร์ฮีโร่ระดับตำนานเช่นนี้ จึงถือเป็นทั้งโอกาสและความท้าทาย นักเขียน นักวาด และผู้สร้างสรรค์จากทั่วทุกมุมโลกสามารถนำเวอร์ชันต้นฉบับของตัวละครเหล่านี้กลับมาเล่าใหม่ สร้างเรื่องราวใหม่ หรือผสมผสานกับแนวคิดร่วมสมัยโดยไม่ต้องขออนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ แต่ในขณะเดียวกัน พวกเขาต้องระมัดระวังไม่ให้ละเมิดขอบเขตของลิขสิทธิ์หรือเครื่องหมายการค้าที่ DC ยังถือครองอยู่ด้วย
ที่มา : screenrant
ข่าวที่เกี่ยวข้อง