วัฒนธรรมญี่ปุ่น "Meiwaku" ที่คนไทยต้องรู้ หลังดราม่า "แจ็ก แปบโฮ"

กลายเป็นประเด็นร้อนที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักข้ามคืน กรณี "แจ็ก แปบโฮ" ยูทูบเบอร์ชาวไทยผู้มีผู้ติดตามกว่า 8.6 ล้านคน ได้โพสต์คลิปปีนขึ้นไปบนหลังคารถยนต์ ถอดเสื้อ และเต้นหน้าร้านสะดวกซื้อ Lawson ในเมืองฟูจิคาวากุจิโกะ ซึ่งเป็นแลนด์มาร์คถ่ายรูปยอดนิยมที่มีฉากหลังเป็นภูเขาไฟฟูจิ

การกระทำดังกล่าวได้สร้างเสียงวิจารณ์อย่างหนักในหมู่ชาวไทยถึง "ความไม่เหมาะสม" แต่เรื่องราวไม่ได้หยุดอยู่แค่นั้น เมื่อดราม่านี้ได้ข้ามไปถึงสื่อของญี่ปุ่น

สื่อญี่ปุ่นพาดหัวแรง "ความอับอายของประเทศไทย"

ล่าสุด สื่อญี่ปุ่นหลายสำนักได้นำเสนอข่าวดังกล่าว โดยพาดหัวอย่างรุนแรงว่า “タイ人youtuberが日本でやらかし。富士山ローソンの車上でダンスする動画が大炎上！「タイの恥」” ซึ่งแปลใจความได้ว่า “ยูทูบเบอร์ไทยก่อความวุ่นวายในญี่ปุ่น หลังโพสต์คลิปเต้นบนหลังคารถที่ลอว์สัน หน้าภูเขาไฟฟูจิ ความอับอายของประเทศไทย”

สื่อญี่ปุ่นชี้ว่า การกระทำนี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักในญี่ปุ่น ซึ่งเป็นสังคมที่ให้ความสำคัญกับความสงบเรียบร้อยและมารยาทในที่สาธารณะอย่างยิ่ง และการกระทำเช่นนี้กำลังทำลายภาพลักษณ์ของนักท่องเที่ยวชาวไทย

Meiwaku "กฎเหล็ก" ของการอยู่ร่วมกันในญี่ปุ่น

เหตุผลที่เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ในญี่ปุ่น ไม่ใช่แค่เพราะ "ไม่เหมาะสม" แต่เป็นเพราะมันขัดต่อแก่นวัฒนธรรมที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของญี่ปุ่น นั่นคือ "Meiwaku" (迷惑) หรือ "การไม่สร้างความเดือดร้อนรำคาญให้ผู้อื่น"

นี่คือ "กฎเหล็ก" ที่ฝังลึกอยู่ในจิตสำนึกของคนญี่ปุ่นในการใช้ชีวิตร่วมกัน การกระทำใดๆ ก็ตามที่อาจรบกวนความสงบสุขของส่วนรวม ถือเป็น "Meiwaku" ทั้งสิ้น การกระทำของยูทูปเบอร์ไทยจึงเข้าข่าย "Meiwaku" อย่างรุนแรงในสายตาคนญี่ปุ่น

ไม่ใช่แค่ "วัฒนธรรม" แต่สุ่มเสี่ยง "กฎหมาย"

ที่สำคัญ "Meiwaku" ไม่ใช่แค่บรรทัดฐานทางสังคม แต่ได้ถูกนำไปบัญญัติเป็น "กฎหมายท้องถิ่น" ในหลายจังหวัด รวมถึง "จังหวัดยามานาชิ" (ที่ตั้งของเมืองคาวากุจิโกะ) ที่มี "ข้อบัญญัติป้องกันการสร้างความเดือดร้อนรำคาญ" (迷惑行為防止条例 - Meiwaku Kōi Bōshi Jōrei)

ข้อบัญญัตินี้ ระบุชัดถึงการห้าม "การกระทำที่หยาบคายหรือรุนแรง" (粗暴行為) ในที่สาธารณะ ที่อาจก่อให้เกิดความเดือดร้อนรำคาญแก่สาธารณชน ซึ่งมีบทลงโทษทั้งปรับและจำคุก นอกจากนี้ หากรถที่ปีนเป็น "รถเช่า" ยังอาจถูกดำเนินคดีข้อหา "ทำให้เสียทรัพย์" ได้อีกด้วย

ตอกย้ำแผลเก่า "Overtourism" ในพื้นที่อ่อนไหว

สิ่งที่ทำให้ดราม่าครั้งนี้รุนแรงขึ้น คือ "สถานที่" ที่เกิดเหตุ ร้าน Lawson สาขานี้กำลังมีปัญหา "Overtourism" (ภาวะนักท่องเที่ยวล้น) อย่างหนัก จนทางการต้องสร้าง "รั้วตาข่ายสีดำ" เพื่อบดบังทัศนียภาพ หลังนักท่องเที่ยวสร้างปัญหา "Meiwaku" สะสมมานาน

การกระทำของยูทูปเบอร์ไทยจึงเปรียบเสมือน "การราดน้ำมันลงบนกองไฟ" ในพื้นที่ที่กำลังอ่อนไหวอยู่แล้ว

เสียงสะท้อนจากอินฟลูเอนเซอร์ไทย

JapanSalaryman : "หลังๆ คนญี่ปุ่นเค้ามีประเด็นไม่พอใจกับนักท่องเที่ยวต่างชาติเยอะมากครับ โดยเฉพาะจุดนี้เลย... มีปัญหาเยอะจริงครับ เพราะนักท่องเที่ยวแห่กันไปถ่ายรูปเยอะมาก"

กอล์ฟมาเยือน : "คนย่านนี้ ก็ค่อนข้างมีปัญหากับนักท่องเที่ยว... ไม่ข้ามทางม้าลายกันอยู่แล้วด้วย ถึงขนาดมีป้ายเตือนเป็นภาษาไทยเลย"

Pigkaploy : "ช่วงนี้ญี่ปุ่นกำลังเจอปัญหา overtourism หนักมาก... คลิปนี้อาจมีคนมองว่าตลก แต่มันเป็นตัวอย่างชัดเจนของสิ่งที่ทำให้คนญี่ปุ่นเบื่อ และเริ่มมองนักท่องเที่ยว (รวมถึงคนไทย) ในแง่ลบ"

ที่มา : timeout, yamanashi.jp, daylight-law.jp